50 yaş altında kanser vakaları hızla artıyor! Tanınmış onkolog, kanser riskini azaltmak için uyguladığı dört kuralı anlattı
Güncelleme Tarihi:
Kanserin teşhis ve tedavisi adına son yıllarda atılan önemli adımlar hayatta kalma oranlarında kayda değer bir iyileşme sağladı. Ancak madalyonun diğer yüzüne baktığımızda özellikle 50 yaş altı bireylerdeki vaka sayılarında yüzde 80'lik bir artış olduğunu görüyoruz. Araştırmacılar burada bir numaralı sorumlunun yaşam tarzı olduğu görüşünde. ABD'nin tanınmış onkologlarından biri kanser riskini azaltmak için kendi hayatında uyguladığı kuralları aktardı.
Kanser dünya genelinde en yaygın hastalıklardan biri. Amerikan Kanser Topluluğu'nun verilerine göre, bu hastalığı yaşayanların yüzde 88'ini 50 yaşın üzerindeki bireyler oluşturuyor. Dahası özellikle son 20 yılda tedavide yaşanan gelişmeler sayesinde, hayatta kalma oranlarında da kayda değer bir artış görüldü.
Ancak 2023 yılında bilim dergisi BMJ Oncology'de yayımlanan bir araştırma, dünya genelinde 50 yaş altı bireylerdeki kanser vakalarında 1990-2019 yılları arasında yüzde 80'lik bir artış olduğuna; sayının 1,82 milyondan 3,26 milyona çıktığına işaret etti.
Belli kanserlere ilişkin risk faktörlerini hepimiz biliyoruz. Örneğin sigara içmek akciğer kanseri riskini artıran bir etken.
Ancak özellikle üreme ve boşaltım organlarında ortaya çıkan kanserler konusunda uzmanlaşmış bir onkolog olan Dr. Daniel Landau, diğer birçok kanser türünde araştırmacıların henüz gençlerdeki artışı açıklayamadığını söyledi.
Dr. Landau, gençlerde kanserin artışına dair en güçlü teorilerin modern yaşam tarzının beraberinde getirdiği hareketsizlik ve daha fazla doymuş yağ tüketimi gibi faktörlere odaklandığını belirtti.
Aynı zamanda mezotelyoma (akciğer zarı kanseri) alanında saygıdeğer bir kaynak olan Asbestos.com'un editörlerinden olan Dr. Landau, kanser riskini azaltmak için kendi hayatında uyguladığı dört kuralı da anlattı:
1) AKDENİZ DİYETİNE BENZER ŞEKİLDE BESLENMEK
Dr. Landau çok sıkı bir diyet uygulamadığını, onun yerine "her şey kararında" yaklaşımını savunduğunu belirtti.
Bununla birlikte Akdeniz diyetinin prensiplerini benimsemeye çalıştığını ifade eden Dr. Landau, bol bol sebze ve meyve, tam tahıllar, sağlıklı yağlar ve balık gibi yağ oranı düşük proteinler yediğini; kırmızı et, alkol ve işlenmiş gıdaları ise sınırlı miktarda tükettiğini dile getirdi.
Akdeniz diyetinin kalp sağlığına faydalı olduğunu da hatırlatan Dr. Landau, "Araştırmalar bu şekilde beslenmekle kalp krizi ve inme riskinin azalması arasındaki bağlantıları ortaya koyuyor" dedi.
Business Insider'a konuşan diyetisyen Tejal Parekh de sağlıklı beslenmenin kanseri önlemeye yardımcı olabileceğini söyledi.
2) HER GÜN EGZERSİZ YAPMAK
Hareketsizlikle belli kanser türlerinin ortaya çıkma riskinin artması arasındaki ilişkinin bilindiğine dikkat çeken Dr. Landau, her gün en az 30 ila 60 dakika egzersiz yapmaya çalıştığını söyledi.
Ağırlık antrenmanı ve kardiyovasküler egzersizler yaptığını ifade eden Dr. Landau, "dinlenme anındaki kalp atış hızımızı artırdığımız müddetçe" ikisinin de kanseri önlemekte faydalı olduğuna inandığını belirtti.
British Journal of Sports Medicine'de 2022 yılında yayımlanan bir çalışmada, sadece 30 dakika boyunca kas güçlendiren ağırlık antrenmanı yapmanın, kanser, kalp hastalığı ve diyabet kaynaklı ölüm riskini azaltabileceği gösterildi.
2023 yılında Göteborg Üniversitesi'nden araştırmacıların gerçekleştirdiği bir çalışmada da kişinin gençlik yıllarında kardiyo zindelik düzeyinin iyi olmasının yaşlılıkta belli kanserlerin ortaya çıkma riskini yüzde 42'ye kadar azaltabileceği bulundu.
3) GIDA TAKVİYELERİNE GÜVENMEMEK
Dr. Landau bazı araştırmalarda zerdeçal, yeşil çay, D vitamini gibi gıda takviyelerinin kanseri önlemekte faydalı olabileceğine dair veriler elde edildiğini ama herhangi bir takviyenin kanseri önleyebileceğini kanıtlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu söyledi.
Öte yandan gıda takviyeleri bazı yan etkileri de beraberinde getiriyor. Örneğin bir araştırmada, D vitamini ve kalsiyum takviyesi alan kadınlarda meme kanseri kaynaklı ölüm riskinin yüzde 7 daha düşük, kardiyovasküler hastalıkların gelişmesi riskinin ise yüzde 6 daha yüksek olduğu tespit edildi. Araştırmacılar bunun koroner arterlerdeki kalsiyum birikiminden kaynaklanabiliyor olabileceğini belirtti.
Dr. Landau, ağır egzersiz yaptığı günlerde tükettiği protein tozu dışında takviye almadığını belirterek, "Besin maddelerinin en iyi kaynağının aldığımız takviyeler değil tükettiğimiz gıdalar olduğuna inanıyorum" diye konuştu.
4) SİGARA İÇMEMEK
Dr. Landau, "Sigara içmekle akciğer veya mesane kanseri gelişimi arasında güçlü bir bağlantı var" dedi.
Nitekim ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri kaynaklarına göre de, akciğer kanseri kaynaklı her 10 ölümden 9'u ya sigara içmekten ya da pasif içicilikten kaynaklanıyor. Dahası sigara içmek vücudun kanser hücrelerini öldürmesine de engel oluyor.
Business Insider'ın "4 things an oncologist does to lower his cancer risk as rates rise in young people" başlıklı haberinden derlenmiştir.