Hatay Ekonomisine Can Simidi Aranıyor

Hatay’ın ticaretle ilişkisiyle ilgili fikir sahibi olmak için yaklaşık 1 yıl önce açılan Hatay Arkeoloji Müzesi’ni gezmek yeterli. Daha önce birkaç kez gezme fırsatını bulduğum müzeye bu kez başka bir gözle bakayım dedim ve Müze Müdürü Nilüfer Sezgin’e “Müzede antik çağlardan ekonomiyle ilgili kalıntılar var mı” diye sordum. Sezgin’e bu soruyu sorduğumda Reyhanlı yakınlarındaki Tayinat kazılarından çıkartılan hayvan şeklindeki ağırlıkların sergilendiği vitrinin önündeydik. Tayinat kazılarında ortaya çıkan ağırlıklar Ege, Mezopotamya, Filistin’de M.Ö 1200 yıllarında para yerine kullanılıyormuş. Antakya da o dönemde ticaret yollarının kesiştiği noktada. Az ilerde yine Tayinat kazılarında ortaya çıkartılan dokuma tezgâhıyla ilgili parçalar. Buradan M.Ö 8. yüzyılda faal, yine ticaret yollarının kesiştiği Samandağ’daki Al Mina limanı kalıntılarına geçiyoruz. Müzede şimdilik 1400 metrekare olan mozaikler arasında da Hatay’ı her dönemde canlı ekonomisiyle ilgili olanlar var. Sezgin’in aktardığına göre, Harbiye’deki Yakto Villası’nın zeminde ortaya çıkartılan mozaiklerin bordüründe çoğu işçi ve esnaflarla ilgili günlük yaşam tasvirleri var. Dükkânlarının önünde tavla oynayan esnafları görmek mümkün. Antik çağlarda dünyanın ikinci büyük şehri ünvanına sahip Antakya’nın ekonomisi konum nedeniyle her dönemde canlı olmuş. Şimdi ise Suriye Savaşı nedeniyle can çekişiyor desek yeridir. Antakya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Hikmet Çinçin, 2008 ile 2011 yılları mortgage krizi başta ABD dünyayı sarsarken Hatay ekonomisinin büyümeye devam ettiğini söylüyor. Çinçin’e göre, Suriye ile ikili anlaşmalar ve vize muafiyeti nedeniyle 2008-2011 yılları arası Hatay altı günlerini yaşadı. 2011 yılının Kasım ayında başlayan komşudaki iç savaş bu parlak dönemin sonunu getirdi. 14 ülkeye açılan Cilvegözü sınır kapısının kapanması nedeniyle İstanbul’dan sonra ikinci lojistik merkezi olan Hatay’ın tır filosu büyük darbe yedi. Şehre gelen 400 binin üzerindeki Suriyeli mülteci ekonomiye daha büyük bir yük getirdi.

CHP Hatay İl Başkanı Mehmet Güzelmansur’a bakarsanız, Rusya ile patlak veren krizin ekonomiye etkisi Suriye iç savaşından daha büyük. “Rusya’ya giden yaş meyve sebzenin yüzde 80’i Hatay’dan gönderiliyordu. Rusya’nın ambargosu bu ihracatı fena vurdu” diyor. Güzelmansur, işsizliğin geçtiğimiz yıla oranla yüzde 20 arttığını, elektrik tüketiminin geçtiğimiz üç yıla göre azaldığını, ödenmeyen senetlerin sayısında büyük bir patlama yaşandığını söylüyor.

Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş’ın şu sözleri can simidi arayışındaki ekonominin durumunu pek güzel özetliyor: “Ekonomi daraldıkça daraldı. Uzunçarşı’ya günde 750 bin dolar girerken bugün 50 bin dolar giriyor. Beş yıldır çok yorulduk destek bekliyoruz”.