Zincirin ilk halkası türban

Türbanla ilgili AİHM’in iki temel kararı var. Biri Türkiye’den Leyla Şahin, diğeri İsviçre’den Müslüman öğretmen Dahlap davası. Şahin türbanla üniversiteye gidemiyor, Dahlap okulda türbanla ders veremiyor, ikisi de bundan yakınıyor. AİHM ikisi için de aynı kararı veriyor: "Türban dini simgedir, türbanın yasaklanması Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne göredoğrudur."

İTİRAF VAR

Neden doğru?

Yasak alanı sadece türbanla sınırlı değil. Musevilerin kipası, Hıristiyanların haçı da, dini sembol niteliğinde. Kamu düzenini bozacak biçimde taşımaya yasak getirmek, kipa ve haç için de geçerli. Leyla Şahin savunmasında itiraf ediyor: "Türbanı dini inancım gereği takıyorum."

TÜRBAN VE DEMOKRASİ

AİHM kararında devam ediyor:

"Türban yasağı, laiklik ve eşitlik ilkesine dayanmaktadır. Laiklik demokratik sistemin temelidir. Türkiye’de demokratik sistemin korunabilmesi laikliğin korunmasıyla mümkündür."

AİHM türbanla laiklik arasında bağ kurarak, türbanı laikliğe karşı tehdit olarak görüyor. Laiklik üzerinden demokrasiye tehdit.

Karar daha da çarpıcı hale geliyor:

"Başkalarının (türban takmayanları kastediyor) hak ve özgürlükleri ile kamu düzenini korumak için, türbanı sınırlamak doğrudur. İslami inancın yaygın olduğu Türkiye’de dini semboller siyasal önem taşımaktadır."

ZİNCİR KIRMAK

Burada siyaset ile türban arasında zincir kuruyor. Türban-siyaset-laiklik-demokrasi zinciri.

Türban yasağının siyasetin zoruyla kaldırılması, laikliğe, oradan da demokrasiye tehdit.

Bu gözlem, bu karar, bu sonuç sana, bana ait değil. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne ait.

AİHM bu kararı aldığında, Tayyip Erdoğan’ın isyanı herkesin belleğinde:

"Böyle demokrasi olmaz."

Eğer, kendi siyasal görüşüne uygun ise, demokrasi, değilse, "böyle demokrasi olmaz" ayaklanması.

AİHM, türban yasağını kaldırmak isteyen Erdoğan’ın amacını çok iyi özetliyor. Kurduğu zincir bunun aynası.

İKTİDAR OLMAK

AİHM’nin kararına rağmen, Erdoğan yasağı kaldırabilir mi? Elbette kaldırabilir, siyasal çoğunluğu var.

Ancak şu var. Tek başına siyasal çoğunluk bazen belli amaca yönelik kararları almaya yine de yetmiyor. Toplumsal uzlaşma denilen bir kavram var. Siyasal çoğunluğuna güvenerek, toplumsal uzlaşma a-ra-ma-yan-lar aslında ateşle oynuyor.

Hükümet olmak başka, iktidar olmak başka. Hükümet olmak siyasal çoğunlukla, ama iktidar olmak, toplumsal uzlaşmayla mümkün. AKP’de bugün eksik olan bu.

Erdoğan’ın hırsı ve toplumla inatlaşması bu eksiklikten dolayı.