YYÜ’de Soğuklara Dayanıklı Ceviz Projesi’nin Tanıtımı

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nde (YYÜ) “Adilcevaz Yöresinde Soğuğa ve Dona Dayanım Gösteren Üstün Nitelikli Ceviz Gen Kaynaklarının Belirlenerek Gen Bahçesinde Koruma Altına Alınması” projesinin tanıtım toplantısı yapıldı.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) tarafından desteklenen “Adilcevaz Yöresinde Soğuğa ve Dona Dayanım Gösteren Üstün Nitelikli Ceviz Gen Kaynaklarının Belirlenerek Gen Bahçesinde Koruma Altına Alınması” isimli projenin tanıtımı YYÜ’de yapıldı. Yürütücülüğünü YYÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ahmet Kazankaya’nın yaptığı projenin tanıtım toplantısına Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Sert Kabuklu Meyveler Çalışma Grubu Koordinatörü Dr. Haydar Kurt, Prof. Dr. Seyit Mehmet Şen, Prof. Dr. F. Ekmel Tekintaş, Prof. Dr. M. Atilla Aşkın, Prof. Dr. Tarık Yarılgaç, Prof. Dr. Turan Karadeniz, Prof. Dr. Rüstem Cangi, Prof. Dr. Önder Türkmen ve çok sayıda akademisyen ile cevize gönül veren vatandaşlar katıldı. Toplantıda konuşan YYÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ahmet kazankaya, cevizin özellikle bölge ekonomisine katkısı üzerinde durarak, Türkiye’deki ceviz üretiminin yaklaşık yüzde 4,5’lik ile ağaç sayısının yüzde 8’e yakın kısmının Vangölü Havzası’nda bulunan bölgede gerçekleştiğini kaydetti. Vangölü Havzası’nda yüzyıllardır geleneksel olarak ceviz yetiştiriciliği yapılmakta olduğunun altını çizen Kazankaya, “Zengin bir ceviz ağacı popülasyonu mevcuttur. Son yıllarda iklim değişiklikleri nedeniyle geç ilkbahar döneminde ani ve şiddetli soğukların olduğu, örneğin 30-31 Mart 2014 tarihinde meydana gelen soğuk ve don olayı, Doğu Anadolu Bölgesi’nin genelinde ve Adilcevaz ilçemizde de büyük zararlara neden olmuştur. Bu sorunu çözmek amacıyla bu projenin yapılmasına karar verilmiştir. Bunun için geç yapraklanan ceviz tiplerinin tespit edilmesi ve gen kaynağı olarak muhafaza edilmesi hem bölgesel hem de ülkemiz ceviz yetiştiriciliği açısından önem arz etmektedir. Nitekim yapılan gözlemlerde bir bahçenin içerisinde bile soğuk zararlarına karşı ceviz ağaçlarının farklı mukavemette olduğu tespit edilmiştir. Son yaşanan don olaylarının olumsuzluğundan olumlu bir netice ortaya çıkmıştır. Bu neticenin kalıcı olması ülkemiz ceviz yetiştiriciliğine, soğuğa dayanıklı çeşitlerin kazandırılması adına önem arz etmektedir. Bu nedenlerle Adilcevaz yöresi cevizlerinin farklı genotipleri olan üstün nitelikli, özellikle soğuklara dayanıklı tiplerin tespiti, aşıyla çoğaltılması ve bunların gen bahçesinde muhafazaya alınarak araştırıcı ve fidancıların hizmetine sunulması projenin en önemli hedefidir” dedi.
Proje ile bölgede bulunan üstün özelliklere sahip, geç yapraklanan ceviz tiplerinin aşı ile çoğaltılarak gen bahçesinde muhafaza altına alınması sonucunda mevcut gen kaynaklarının korunarak ıslah çalışmaları sonucunda standart çeşit haline getirilmesinin nihai hedefler arasında olduğuna dikkat çeken Kazankaya, “Kurulacak bahçe bölge ceviz gen merkezi olması nedeniyle araştırma kuruşları ve üniversiteler tarafından ileriki yıllarda ceviz konusunda yapılacak olan ıslah çalışmaları ve üreticiler için örnek bir demonstrasyon bahçesi olarak kullanılacaktır. Selekte edilen tiplerin kültüre alınmasıyla doğal floraya uygun yetiştiricilik verimli çeşitlerle değiştirilerek ekonomik girdi yükseltilecektir. İlçede aşılı ceviz fidan yetiştiriciliğinin kavranması ve bu konu ile ilgili girişimcilik ruhunun oluşturulması sağlanacak. Standart çeşitlerle kapama ceviz bahçelerinin kurulması söz konusu olacak. Proje gerçekleştirildiğinde gerek fidancılık sektöründe gerekse ceviz meyvesi ve mamulleri ile ilgili alanlarda hem önemli istihdam kaynakları hem de ekonomik yönden ilçeye ve yöreye büyük katkıları olacaktır. Bölgedeki ceviz potansiyeli içerisinde elde edilecek üstün özellikli çeşitler hem yerli hem de yabancı standart çeşitlerle rekabet edebilir nitelikte hem de soğuk ve don zararlarına karşı daha mukavim olacaktır” diye konuştu.
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Sert Kabuklu Meyveler Çalışma Grubu Koordinatörü Dr. Haydar Kurt ise, 16 yıl önce araştırma görevlisi olarak çalıştığı YYÜ’de olmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirerek, “Bakanlığımız 2007 yılında başlattığı üniversiteler, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının katılımına açık bu AR-GE programında bugüne kadar 92’si sonuçlanmış, 198’i devam eden 290 projeyi desteklenebilir özellikte bulmuş ve bu projelere yaklaşık 37 milyon TL katkı sağlamıştır. Bugün ise Adilcevaz cevizinin ülkemiz ceviz yetiştiriciliğinin en büyük sorunu olan donlara dayanımı ile ilgili bu projenin tanıtımında bulunmak benim için çok memnuniyet verici bir olaydır. Bu çalışma sonucunda Adilcevaz bölgesindeki bu ceviz popülasyonundan ilkbaharın geç ve sonbaharın erken donlarına dayanıklı veya bunlardan mümkün mertebe etkilenmeyen verim ve kalite özellikleri bakımından yabancı çeşitlerle yarışabilecek en az bir tipin bulunarak bunun tescil ettirilip ülkemiz ceviz yetiştiriciliğine kazandırılması en büyük dilek ve temennimdir” dedi.
Konuşmaların ardından gelen misafirlerle Ziraat Fakültesi önünde hatıra fotoğrafının çekilmesinden sonra yapılan Van kahvaltısıyla program sona erdi.