İzinsiz gösterilerin yaraları sarılıyor

VAN (AA) - Van, Hakkari, Muş ve Bitlis'te geçen ay IŞİD bahanesiyle düzenlenen izinsiz gösterilerin yol açtığı zararlar karşılanıyor.

Terör örgütü IŞİD'in ekim ayında Kobani'ye (Ayn El Arap) yönelik saldırlarının artması üzerine HDP ve bazı siyasi partiler tarafından sokaklarda eylem kararı alındı.

Yapılan çağrı üzerine başta Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki iller olmak üzere birçok kentte izinsiz gösteri yapan terör örgütü yandaşları, çok sayıda iş yeri, araç, kamu binası, okul, Kur'an kursu, dershane ve yurt binasına zarar verdi.

Valilik ve kaymakamlıklar tarafından oluşturulan hasar tespit komisyonlarının yaptığı incelemeden sonra Başbakanlık tarafından gönderilen ödenek, zarar gören vatandaşların hesaplarına aktarıldı. Hayatın normale dönmesiyle kamu binalarıyla okul, Kur'an kursu, dershane ve yurt binalarında da onarım çalışması başlatıldı.

Az hasarlı binalardaki onarım çalışmasının ardından okul ve Kur'an kursları yeniden eğitime başlarken, tamamen yakılan ya da büyük zarar gören yapılardaki çalışmalar sürüyor.

Van ve ilçelerindeki gösterilerin ardından yapılan hasar tespit çalışmalarında 98'i resmi 170 araçla 40 kamu binası, 20 okul, 11 siyasi parti binası, 9 banka şubesi, 5 dini müessese, 53 MOBESE kamerası, 22 ATM ve 469 iş yerinin zarar gördüğü belirlendi.

Van Valiliği tarafından başlatılan çalışmayla zarar gören vatandaşların hesaplarına ilk etapta 10 milyon lira aktarılarak, iş yeri ve araçlarındaki zararlar bir nebze de olsa karşılandı.

Vali Aydın Nezih Doğan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 6-7-8 Ekim tarihlerinde yapılan izinsiz gösterilerde esnafa, kamu binalarına, vatandaşların evlerine, iş yerlerine ve araçlarına yönelik saldırı gerçekleştiğini anımsatarak, eylemlerde Kur'an kurslarıyla İmam Hatip okullarının da hedef alındığını belirtti.

Olaylarda çok sayıda iş yerinin tamamen yakıldığını ve kentte 30 milyon lira dolayında hasar oluştuğunu vurgulayan Doğan, şöyle devam etti:

"Olayların yaşandığı gece Başbakanımız, vatandaşların zararlarının giderilmesi için gereken her şeyin yapılacağını açıklayarak hasar tespit çalışmalarının yapılması talimatını verdi. Biz de 8 Ekim'den itibaren hasar tespit çalışmalarını yaptık. Başbakanlığımız 10 milyon lira kaynak gönderdi ve hafta başında kaynak, ilgili vatandaşların hesaplarına intikal ettirildi. Bunu yaparken, bazı hasar gruplarını başka bir biçimde karşılamayı ön gördük. 5233 sayılı 'Terörden Doğan Zararların Karşılanmasına İlişkin Kanun' çerçevesinde zararları giderelim dedik. Bir bölümünü de Başbakanlık tarafından gönderilen kaynakla gidermeye çalıştık."

Doğan, gönderilen kaynağın olaylarda zarar gören tüm ilçelere eşit koşullarda dağıtıldığına dikkati çekerek, "Elbette vatandaşların bunun üzerindeki zararlarını yine devlet olarak karşılayacağız ama ilk etapta cansuyu olarak bu paraları dağıttık. Esnafımız da bu durumdan son derece memnun. Okullarla ilgili olarak da arkadaşlarımız hemen çalışma yaptı. Bakanlığımız gerekli mali desteği sağladı ve ihaleler yapıldı. Bazı okullar hemen toparlandı ama biraz daha problemli, daha fazla zarar gören okullarımız da var. O okullarımızda da çalışmalar devam ediyor. Önümüzdeki bir ay içinde bunların toparlanmasını umuyoruz" diye konuştu.

- Muş

Muş Valisi Vedat Büyükersoy da Başbakanlık tarafından kentte zarar gören okullar ile PTT, banka şubeleri ve diğer kamu kurumlarının onarılması için 3 milyon 550 bin lira ödenek aktarıldığını söyledi.

Bulanık'ta eylül ayında yakılan 3 okulun, olayların ilk haftasında onarılarak eğitime başladığına değinen Büyükersoy, Varto'da yakılan 9 okul ve kültür merkezinde tadilat çalışmalarının sürdüğünü, Malazgirt'te ise zarar gören PTT binasının birkaç gün içinde hizmet vermeye başlayacağını ifade etti.

İl Milli Eğitim Müdürü Cevdet Arslan olaylar nedeniyle hasar gören okullardaki öğrencilerin eğitimlerine çevre okullarda devam ettiğini ve eğitim-öğretimde herhangi bir aksama olmadığını anlatarak, "Acilen az zarar gören okullar başta olmak üzere hepsini onardık. Tadilatı devam eden okulların öğrencilerini diğer okullara transfer ederek eğitim görmelerini sağladık. Varto Çok Programlı Lisesi ve Hürriyet İlkokulu tamamen yandığı için yeniden yapılacak ama diğer okullarımızın hepsi onarıldı" ifadelerini kullandı.

İl Kültür ve Turizm Müdürü Hayrettin Çetin de Varto Kültür Merkezi'nin gösterilerde en fazla zarar gören kurumlardan birisi olduğuna dikkati çekerek, "Olayların ardından yaralarımızı sarmaya başladık. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Varto Kaymakamlığı'nın destekleriyle 980 bin liralık ödenek ayrıldı. Bunun dışında Kütüphaneler Genel Müdürlüğü'nden 30 bin liralık ödenek alındı ve kullanıldı. Merkezin kütüphane kısmı ve okuyucu salonlarımız şu anda faaliyette. Olaylar sırasında tüm kamu kurumlarına hedef gözetmeksizin zarar verildi. Bunlardan bir tanesi de kültür merkeziydi" dedi.

- Bitlis

Bitlis Valisi Orhan Öztürk, gösterilerde hiçbir kusuru ve kabahati olmayan esnafa ve iş yerlerine zarar verilmesinin insani, İslami ve ahlaki bir tarafının olmadığını vurguladı.

Kobani olaylarını protesto maksadıyla yapılan gösteriler esnasında il genelinde yaklaşık 1 milyon 550 bin liralık zarar oluştuğunu ifade eden Öztürk, şunları söyledi:

"Bunun 500 bin lirası bankaların uğradığı zarardır. Onlar kendi zararlarını sigorta mevzuatı çerçevesinde karşıladı. 450 bin lirası da özel kişi ve kuruluşların araçlarıyla iş yerlerine verilen zararlardır. Geriye kalan 600 bin lira ise kamu kuruluşlarının uğradığı zararlardır. Bunlarla ilgili tespitler yapılarak tazmini konusunda çalışmalar başlatıldı. Elimizdeki kayıtlara göre, 150'ye yakın iş yeri ve kamu kuruluşu gösterilerde zarar gördü."

Her türlü basın açıklamasıyla gösteri yürüyüşlerinin yasal olarak yapılabileceğine dikkati çeken Öztürk, "Buna mevzuat gereği müdahale edilmesi gibi bir durum yok ama bu esnada hiçbir kusuru ve kabahati olmayan esnafımıza ve bunların iş yerlerine zarar verilmesinin insani, İslami ve ahlaki bir tarafı yoktur. Tespitlerin ardından ortaya çıkan bu zararların tazminiyle ilgili çalışmalar, adli işlemlerle beraber devam etmektedir" şeklinde konuştu.

Öztürk, vatandaşların insanca yaşayabilmeleri, etnik kimliklerini rahatça ifade edebilmeleri, dillerini rahatça konuşabilmeleri ve devletin bazı personeli tarafından yapılan haksız muamelelerin önlenmesi bakımından gerekli düzenlemelerin yapıldığını belirterek, ülkede 20-30 yıl öncesine göre yapılanmış anlayışın yerine daha demokratik ve daha insani bir devlet yönetiminin hakim olduğunu kaydetti.

Yapılan bunca düzenlemeye ve terörle ilgili ortaya çıkan zararları önlemeye yönelik çalışmalara rağmen, halen bu tür konuların provoke edilmesinin makul hiçbir yanı olmadığına işaret eden Öztürk, "Ayrıca, zararların göstericilere tazmin edilmesi için de sesli ve görüntülü cihazlarla kimin nereye zarar verdiğinin tespit edilmesi gerekiyor. Belgelendirme ve adli işlemlerle beraber mali işlemler de başlayacak" diye konuştu.

- Hakkari

Hakkari kent merkezinde yaşanan olaylardan dolayı büyük çapta zarar gören Gazi Lisesi ile TOBB İlkokulu ve Ortaokulu, yapılan onarım çalışmalarının ardından eğitim öğretime başladı.

Geçici süre çevre okullarda eğitim gören öğrenciler de onarımın tamamlanmasıyla okullarına döndü. Olaylarda en büyük zararı gören Hakkari Üniversitesi rektörlük binası da tadilat çalışmasının ardından faaliyete geçti.

Yüksekova'daki olaylar nedeniyle ilçe merkezindeki az hasarlı 12 okulun onarımı kısa sürede tamamlanarak okullar eğitime açıldı. Tamamen yakılarak kullanılamaz hale gelen Cumhuriyet İlköğretim Okulu ve Anaokulu ile Gazi İlköğretim Okulu'nda ise ihale işlemlerinin ardından başlatılan çalışmalar devam ediyor.

- Engelliler basketbol takımı antrenman yapamıyor

Yüksekova Kaymakamı İbrahim Çenet, ilçede 14 okulla bir spor salonunun yakıldığını belirterek, "Yüksekova'da Engelli Basketbol Takımı 1. Lig'e çıktı. Bakın bu çocuklar engel tanımadı şu an Türkiye Engelli Basketbol 1. Ligi'nde mücadele ediyorlar ama bu arkadaşlarımız idman yapacak yer bulamıyorlar çünkü spor salonumuzu da yaktılar. Sadece okullarımızın onarımı için şu ana kadar harcadığımız para 1 milyon 218 bin liradır" ifadelerini kullandı.

İlçe merkezindeki bir okulun üç kez yakıldığına dikkati çeken Çenet, şunları kaydetti:

"Birilerinin sürüklemek istediği bataklığa bu çocuklarımızı bırakmayacağımızın mesajını vermek istiyoruz. İnşallah bu sorunlar bitince Yüksekova daha yaşanılır bir kent olacak. Okulların devlete ait olduğunu düşünüyorlar ama bu okullar kamunun yani halkın malıdır. Burada yakılan okullar için ağlayan anneler gördük. Bu eylemler kesinlikle demokratik değil, haydutluktur. Bugün kanalizasyonu olmayan 100 bin nüfuslu bir ilçeye havaalanı yapıyoruz. Karayollarından bu şehre 285 milyon lira para harcadık ve 65 kilometre bölünmüş yol yaptık. Bunları halkımızın takdirine bırakıyoruz."