Kentsel dönüşümde ortaya çıkan tarihi kalıntı için 'Köprü mü, menfez mi?' tartışması

Selçuk BAŞAR/TRABZON, (DHA)- TRABZON Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu'nun, kentin Pazarkapı Mahallesi'nde, 1 yıl önce kentsel dönüşüm projesi kapsamında yıkımı gerçekleştirilen binanın altından çıkan taş kemer görünümlü tarihi yapıyı, daha önce menfez olarak yapıldığı gerekçesiyle korumaya değer görmeyip, tescil etmediği iddiaları tartışma yarattı. Çevresi kapatılarak önlem alınan ve akıbeti merak konusu olan kalıntıyla ilgili konuşan Doğal ve Tarihî Değerleri Koruma Derneği Başkanı, Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Öğretim Üyesi Dr. Coşkun Erüz, "Koruma Kurulu kararı asla kabul edilemez. Bu yapı menfez değil, köprüdür. Tarihi haritalarda açıkça işaretlenmiştir" dedi.
Trabzon Büyükşehir Belediyesi tarafından Ortahisar ilçesi Pazarkapı Mahallesi'nde yürütülen kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında yıkılan binaların altında, taş kemer görünümlü tarihi yapıya rastlandı. Bunun üzerine yıkım çalışmalarını durduran belediye ekibi, yetkililere durumu iletti. Osmanlı döneminden kaldığı değerlendirilen yapı ve çevresi korumaya alındı, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Trabzon Müzeler Müdürlüğü, Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu ile Trabzon Belediyesi'nce bölgede teknik inceleme başlatıldı. İncelemenin ardından tarihi kalıntı hakkında açıklama yapılması beklenirken, koruma talep edildi. Doğal ve Tarihî Değerleri Koruma Derneği Başkanı, KTÜ Öğretim Üyesi Dr. Coşkun Erüz, Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu'nun ön incelemesinde yapıyı, daha önce menfez olarak yapıldığı gerekçesiyle korumaya değer görmeyip, tescil etmediği iddiasında bulundu.
AKIBETİ MERAK KONUSU OLDU
Tarihi yapının akıbetinin ise ne olacağı merak konusu oldu. Kalıntıyla ilgili konuşan KTÜ Öğretim Üyesi Dr. Coşkun Erüz, "Bina altında olan, menfez olduğu iddia edilen yapı Mumhane Köprüsü ve köprü üzerinden geçen Moloz Caddesi. Köprünün devamında kırmızı boyalı yapının yerinde tarihi Mumhane Camisi vardı. Cami, Mumhane Kulesi'nin doğu köşesinde idi. Önce kalenin bu bölümü (1940-1960 dönemi) ile birlikte cami yıkılıp yeri imara açıldı. Köprü hiçbir zaman değişmeden 1644'ten beri Mumhane Kapısı'na geçit köprü olarak yerinde durdu. Kurulun kararı asla kabul edilemez. Bu yapı menfez değil köprüdür. Tarihi, haritalarda açıkça işaretlenmiştir. Verilen kararla bu köprünün yıkılması mümkün hale getirilmiştir. Karar yeniden gözden geçirilmelidir'' dedi.
KÖTÜ KOKUDAN RAHATSIZ OLDULAR
Öte yandan, mahalledeki esnaf da çevresinde önlem alınan yapının altından geçen dereden çevreye kötü kokular yayıldığını belirterek, tepki gösterdi. Şoför Cem Oğuzhan, "Köprü mü kemer mi araştırılıyor ama biz şoför esnafı olarak dere ve lağım kokusundan rahatsızız. Bu çevrede bulunan bütün esnaf arkadaşlar da rahatsız. Bizim durağımız burası, indirdiğimiz yolcular da rahatsız oluyor. Burasının yetkililer tarafından bir an önce çözüme kavuşmasını talep ediyoruz. Burası yaklaşık 1 yıl oldu, o zamandan beri bu koku var burada. Tarihi bir kemer olduğu söyleniyor ama biz ne olduğunu bilmiyoruz" diye konuştu.
Esnaf Ferhat İşçi de 1 yıldır bekletilen alanda özellikle rüzgarlı havada çevreye yayılan kötü koku nedeniyle kendileri ve müşterilerinin zor anlar yaşadıklarını söyledi, yetkililerden çözüm beklediklerini belirtti.
BÖLGEDE FARKLI YAPILAR DA VAR
Trabzon İl Kültür ve Turizm Müdürü Ali Ayvazoğlu, bulunan kalıntının mahiyetini öğrenmek için çalışma başlattıklarını açıklamıştı. Ayvazoğlu, konuyla ilgili şunları söylemişti:
"Yapılan kentsel dönüşüm esnasında binaların yıkımı sonucunda Tabakhane Deresi üzerinde bir kemer ortaya cıktı. Bulduğumuz kemer, Osmanlı döneminde derenin üzerini kapatılmak üzere yapılmış bir kemer olduğunu tespit ettik. Bu kemer, bu derenin kapatılmasında kullanılan yapının bir kısmı. O bölgede tam gün yüzüne çıkarılmayan değişik farklı yapılar var. Bu yer, Osmanlı döneminde derenin etrafında esnafın dükkanların bulunduğu bir yerdi. Osmanlı döneminde buranın üstü kapatılarak kullanılmıştır. Yapılan yıkım sonucunda ortaya çıkan kemer ve çevresi uzmanlarımız tarafından inceleniyor. O bölgede kentsel dönüşüm devam ediyor. Bölgenin incelemesini müzeden arkadaşlarımız ile birlikte yapıyoruz."
KENTSEL DÖNÜŞÜMLE TARİH ORTAYA ÇIKACAK
Bu arada, kentte, tarihi 8 direkli hamamdan Trabzon surlarına kadar olan bölgede, 10 dönümlük alanı kapsayan ve Trabzon Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülen 'Pazarkapı Kentsel Dönüşüm' projesi kapsamında yıkım çalışmalarına geçen yıl başlanmıştı. Yapılan çalışmayla Zağnos Vadisi Kentsel Dönüşüm Projesi'ne eklenmesi planlanan Pazarkapı bölgesinde 41 bina kamulaştırılıp yıkılacak. Kamulaştırma maliyeti 41 milyon lirayı bulması ön görülen projede yapılan çalışmalarla kent tarihinin de ortaya çıkarılması bekleniyor.

FOTOĞRAFLI