Hızlı düşünme ve anlama için "Türkçe tabela" önerisi

SİVAS (AA) - ÖNDER FELEK - Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Mustafa Kaçalin, hızlı düşünme ve anlama için herkesi "Türkçe tabela" kullanmaya çağırdı.

Sivas Belediyesine ait sosyal tesislerin girişindeki tabelada yer alan yabancı kelimelerin Türkçe karşılıklarıyla değiştirildiği törene ve bazı programlara katılmak için geldiği Sivas'ta AA muhabirine açıklamalarda bulunan Kaçalin, Türkçe kelime kullanılmamasından TDK olarak sorumlu tutulduklarını ancak icracı konumda olmadıklarını söyledi.

Bu konuda inceleme ve çalışma yaptıklarını belirten Kaçalin, "Türkçe'nin halkın arasında uzanan kollarını keşfetmek için çalışmalar yapıyoruz. Bunların icra alanına gelmesi, spikerler, gazete yazarları, belediyeler, resmi kurum ve kuruluşlarla ilgilidir. Bunların ders kitaplarına girmesi de Milli Eğitim Bakanlığımızı ilgilendirir" dedi.

Bazı tesisler için "Niye burada Türkçe isimler kullanılmıyor?" diye vatandaşların TDK'yı aradığını anlatan Kaçalin, şunları kaydetti:

"TDK'yı yetkili sanıyorlar. Halbuki icrada müesseseler yetkili. Sivas Belediye Başkanımız Sami Aydın, bu yetkisini kullanarak Türkçe'ye hassasiyet gösterdi. Sivas Belediyesi, kendisine ait sosyal tesislerin girişindeki tabelada yer alan yabancı kelimeleri, Türkçe karşılıklarıyla değiştirerek önemli bir işe imza attı. 'Restaurant' ismi yerine 'yemekevi', 'kafeterya'nın yerine 'çayevi' ismini verdik. Bunun diğer belediyelerimize örnek olmasını diliyorum. Belediyelere ve diğer kurumlara her türlü bilgilendirmeyi ve taltif desteğini vermeye hazırız. Biz Ankara'dan Sivas'a gelerek, 'sizin yanınızdayız, siz bizi anladınız, bize destek oldunuz' diyerek törene katıldık. Bir iki kelime değişikliği için kilometrelerce uzaktan geldik. Bunu yazılı belgelere dökerek kendilerine teşekkür ettik."

Kaçalin, aslında önemli bir işe imza attıklarını ancak medyada bunun gereği kadar yer almadığını dile getirerek, "Hep 'çatıştı, vurdu, kırdı, döktü' olmamalı, normal bilgileri de haber olarak vermek gerekiyor. İyi şeyleri konuşmak lazım. İyi şeyler insanın aklında kalmalı. Biz bu güzel şeyin yanında yer almak için kalkıp Sivas'a geldik. Bunu sevinçle karşıladık ve Sivas Belediyesine takdirlerimizi ilettik" ifadesini kullandı.

- "İzahata gerek kalmadan anlaşılmalı"

Türkçe tabela konusunda belediyelerle çalışmalar yapmak istediklerini belirten Kaçalin, bunun yaygınlaşması için belediyelere gerekli desteği vermeye hazır olduklarını söyledi.

TDK Başkanı Kaçalin, şunları kaydetti:

"Mesela, aşhane, aşçı dükkanı, aşevi, yemekevi var. Yemek üzerine çok sayıda kelime türetme imkanı varken 'restaurant' kullanılıyor. 'Restaurant'ı duyunca ne olduğunu sormadan, düşünmeden sonuca ulaşamıyorsunuz ama 'yemekevi' duyulduğu zaman direkt ve hızlı bir çağrışım yapıyor. Yemekle alakalı bir çağrışım ama 'restaurant'ı hiç duymamış bir kişi, burada yemek yenildiğiyle ilgili açıklamaya mahkum. Bu durum, düşünme hızını kesen bir hadisedir. Bu durum bilimin öbür taraflarına uzanır. Matematikte de coğrafyada da bu tip kelimeler var. Bir kelime başkasının izahatına gerek kalmadan anlaşılmalı. O zaman hızlı düşünür, anlar ve üretiriz."