Türkiye'nin geleneksel bitki hafızası ortaya çıkarılıyor

Yaprak KOÇER/ALAÇAM (Samsun), (DHA)- ORMAN ve Su İşleri Bakanlığı'nın Türkiye'de 8 ilde başlattığı çalışma kapsamında Samsun'da boya, ilaç sanayinde, yemeklerde, tekstil, yapı malzemesi, yakıt ve el sanatlarında kullanılan geleneksel bitkilerin tespiti için yapılan çalışmalar hız kazandı. Akademisyenlerden oluşan ekip, kentte yüksek rakımlarda bulunan mahallelere giderek, yaşlılarla görüşüp bilgileri derlemeye başladı. Çalışmayla Türkiye'nin geleneksel bitki hafızasının oluşturulacağı belirtildi.
​Orman ve Su İşleri 11'inci Bölge Müdürlüğü tarafından Samsun'da Biyolojik Çeşitliliğe Dayalı Ulusal Geleneksel Bilginin (BGB) Kayıt Altına Alınması Projesi, geçen Eylül ayında uygulanmaya başlandı. Bakanlık tarafından projenin uygulanacağı 'pilot' olarak seçilen 8 il arasında bulunan Samsun'da çalışmalarda önemli bir mesafe kaydedildi. Botanik Uzmanı Doç. Dr. Hasan Korkmaz, Tarla Bitkileri Uzmanı Prof. Dr. Ali Kemal Ayan, Etnobotonik Uzmanı Prof. Dr. Yüksel Kesim, Sosyal Bilimler Uzmanı Prof. Dr. Şahin Köktürk'den oluşan ekip, Samsun'un 58 mahallesine giderek bilgi toplamaya başladı. Ekibin, 420 gün sürecek proje kapsamında toplamda 100 mahallede çalışma yapacağı belirtildi. Çalışma kapsamında vatandaşların geleneksel olarak ilaç ve yemek yapımında, baharat olarak kullanılan, yaş halde tüketilen ve boya gibi ürünlerin üretildiği geleneksel bitkilerin tespit edilip kayıt altına alınacağı, ileriki aşamada ise bu bitkilerle ilgili laboratuar çalışması yapılacağı ifade edildi.
Çalışma ekibi, Alaçam ilçesi Kaluk Karaçukur Mahallesi'ne giderek burada yaşlılarla görüşüp bilgi topladı. Çalışmaya Orman Su İşleri 10'uncu Bölge Müdürü Mehmet Sıddık Kılınçer de katıldı. Belirlenen mahallelerde geleneksel olarak kullanılan biyolojik zenginliklerin araştırıldığını söyleyen Kılınçer, "Akademisyenlerimiz geleneksel bitkilerle ilgili yaşlı vatandaşlarımızdan bilgileri alıyorlar. Boya, ilaç sanayinde, yemeklerde, hastalıklara karşı ilaç olarak kullanılan bitkileri tespit ediyoruz. Bu proje, yıllar önce ülkemizde kullanılan geleneksel bitkilerin daha ileri bir aşamaya taşınmasını amaçlıyor. Bu bitkilerin ve kullanıldıkları şekillerin kaybolmamasını amaçlıyoruz. Yüzyıllardır ülkemizde bu bitkiler kullanılıyor ama zaman geçtikçe unutuluyor. Bu bitkilerin unutulmamasını ve gelecek nesillerimizin de aynı şekilde ve amaçla kullanmalarını sağlamayı hedefliyoruz" dedi.
Tarla Bitkileri Uzmanı Prof. Dr. Ali Kemal Ayan ise "Eski birçok deneyimlerden süzülmüş doğal olan, tedavi amaçlı ve tıbbi nitelik taşıyan bilginin derlenmesi peşindeyiz. Özellikle orman altı olarak ifade edilen rakımı yüksel mahallelerimizde, çok kıymetli büyüklerimizle bu konuları konuşuyoruz. Öncelikle tedavi amaçlı hangi hastalıklara karşı, hangi bitkiler ile hangi tedavi yöntemlerini uyguladıklarını konuşuyoruz. Onların botanik ve tıbbi değerleri hakkında notlarımızı alıyoruz. Ayrıca hasta olmamak için bu insanların yereldeki hangi doğal ürünlerle beslendiklerini, bünyelerini nasıl güçlendirdiklerini konuşuyoruz. Vatandaşlarımızdan çok doğru ve güzel bilgiler alıyoruz. Özellikle yaşlı kadınlardan çok daha fazla bilgi alabiliyoruz. Doğal tedavi yöntemlerini ve doğal beslenme sistemlerini derliyoruz" diye konuştu.

FOTOĞRAFLI