"Süt dişlerini ineğin altına koyanlar var"

SAMSUN (AA) - MEHMET KUMCAĞIZ - Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Diş Hekimliği Fakültesince yapılan araştırmada, düşen ya da çekilen "süt dişleri" ile ilgili toplumda batıl inanışların devam ettiği belirlendi.

Araştırmayı yürüten Diş Hekimliği Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehtap Muğlalı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, süt dişleriyle ilgili süren batıl inanışları belirlemek için OMÜ Diş Hekimliği Fakültesi Ağız Diş Çene Hastalıkları ve Cerrahisi Anabilim Dalı'na başvuran çocuk sahibi hastalar ile Pedodonti (Çocuk Diş Hekimliği) Anabilim Dalı'na başvuran hastaların ebeveynleri arasından, 122'si kadın 250 kişi ve farklı üç köyde yaşayan 120'si kadın 250 kişi üzerinde iki farklı grup oluşturularak çalışma yürüttüklerini anlattı.

Fakülteye başvuran hastalara yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, çocuğunun çekilen süt dişini ne yaptığı ve bunu niçin yaptığının sorulduğunu belirten Muğlalı, çalışmada şehir ve köyde yaşama ile eğitim düzeyine göre farklılıkların da değerlendirildiğini kaydetti.

Çalışmada ilginç sonuçlar elde ettiklerini vurgulayan Muğlalı, şunları dile getirdi:

"Çocuğun biyolojik gelişim belirtilerinin en önemlilerinden birisi olan diş çıkarma, geçmişte olduğu gibi günümüzde de geleneksel kültürün bir parçası olarak kentsel ve kırsal bölgelerde törensel uygulamalarla karşılanmakta. Temelinde farklı görüşler bulunan bu törenler arasında çocuğun beslenmesi ile ilgili olanlar dikkati çekmekte. Dişin çıkışı ile ilgili olarak yapılan törensel uygulama psikolojik ve toplumsal açıdan önem taşıyor. Çocuğun düşmüş olan dişi ise Türk kültüründe önemli bir yere sahip olan atın ayak izlerinin altına gömülerek, yerine gelecek dişin atın dişi gibi beyaz olması dileniyor. Günümüzde de çekilen süt dişlerini çeşitli inanışlarla çöpe, dama atanlar, yastık altında saklayanlar, ineğin altına koyanlar, toprağa gömenler bulunuyor. Bunları yaptığımız çalışmada gördük."

Muğlalı, "Bunun yanı sıra çalışmamızda, çekilen süt dişlerinin 'topraktan gelen toprağa gider düşüncesiyle' toprağa gömüldüğü belirlendi. Bu durum dini inancın bir yansıması olarak değerlendirildi. Ayrıca çekilen süt dişlerinin yerine gelecek dişlerin sağlamlığı için kargalardan yardım istenmekte, düşen süt dişi ekmek yumağına sarılarak 'karga karga sana kemik diş, ver bana demir diş' şeklinde tekerleme söylenerek kuşların alması için açık bir alana bırakılıyor" ifadesini kullandı.

Doç. Dr. Muğlalı, çekilen süt dişinin nasıl değerlendirildiğinin çocukların kişiliğinin ve mesleğinin belirlenmesinde de etkili olduğuna inanıldığını belirtti.

Batıl inanışların toplumdan topluma aktarılabildiğine işaret eden Muğlalı, şunları kaydetti:

"Süt dişlerinin dama atılma nedenleri arasında, dişlerin güzel, çabuk, sağlam çıkması, atılan dişleri kuş veya kargaların alarak yerine altın diş veya yeni diş getirmesi gibi inanışlar var. Süt dişini dama atma işlemi sırasında genellikle kuşlara, özellikle kargaya tekerlemelerin söylendiğini öğrendik. Şehirde yaşayanlar ise çekilen dişi okulun damına atarak çocuğunun okuması dileğinde bulunuyor. Köylerde yaşayanlar ise çekilen dişi 'topraktan gelen toprağa gider' düşüncesiyle toprağa gömüyor."