Tulum ve horon kaideleri kontrol altına alınacak

Aytekin KALENDER/RİZE (DHA) - KARADENİZ'in en önemli kültürel değerlerinden olan tulum ve horon için Rize'nin Çamlıhemşin ilçesinde 'Tulum ve Horon Kurultayı' düzenlenecek.

Çamlıhemşin Eğitim ve Kültür Derneği ile Çamlıhemşin-Hemşin Vakfı'nın ortaklaşa düzenleyeceği kurultayda tulum ve horon kaideleri kayıt altına alınıp kitap ve CD haline getirilecek, gelecek nesillere en doğru şekilde aktarılmaya çalışılacak. Karadeniz kültürü denilince akla ilk gelen olgulardan olan tulum ve horonu en doğru şekilde anlatmak için Rize'nin Çamlıhemşin ilçesinde 'Tulum ve Horon Kurultayı' düzenlenecek. 14-15 Eylül tarihlerinde iki gün sürecek kurultayda tulum ve horon kaideleri netleştirilerek kayıt altına alınacak.

Çamlıhemşin Eğitim ve Kültür Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Metin Gültan, hedeflerinin  bozulmaya başlamış olan tulum ve horon kaidelerinin netleştirilip eski otantik şekilde çalınmasını sağlamak olduğunu belirterek "Tulum ve horondaki dejenasyonu bir parça engelemek ve insanlara horonların nasıl oynanması gerektiği konusunda bilgi vermektir. Bunun için kurultayımıza bölge için çok önemli olan tulum, horon ve türkü konusunda uzmanlaşmış olan eski ustalarımızı davet ettik. Onlarla beraber kaideleri kayıt altına alacağımız bir çalışmamız var. Karadeniz Teknik Üniversitesi'nin Konservatuar bölümünden de bu iş için gelecek olan kişiler var." dedi.

'ANADOLU'NUN KAYIP ŞARKILARI GİBİ BİR PROJE YAPMAK İSTİYORUZ'

Gültan, bizzat kendilerinin tespit etmiş olduğu 60'a yakın kaide olduğunu belirterek, "Bu kaidelerin nasıl çalındıklarını anlatacağız. Yine düzenleyeceğimiz akşam yemeğinden bu kaidelerden bazılarını bizzat oynatarak ve çalarak nasıl olması gerektiğini göstereceğiz. Amacımız önce bunları kitap haline getirmek. Bir sonraki hedef olarakta bunu bir CD haline getirip kaydetmeyi düşünüyoruz. 'Anadolu'nun Kayıp Şarkıları' gibi bir proje yapmak istiyoruz. Amacımız horonun orjinal halini arşivleyerek gelecek nesillere aktarmak." ifadelerini kullandı.

'TULUM İLE GAYDANIN AKRABILIĞI İNCELENECEK'

Gültan, kurultayda İskoçya'nın milli çalgısı olan ve şekil olarak tuluma benzeyen gaydanın, tulum ile olan bağlantısını tarihsel boyutu ile araştırılacağını söyledi. Tulumun çıkış noktasının Asya ve Anadolu olduğunu düşündüklerini belirten Gültan, "Tulumun şekil değiştirerek Avrupa'ya nasıl gittiğini, tarihsel açıdan inceleyerek benzerliklerin de çıkacağını düşünüyorum. Kurultaya dünyada tulumun nerelerde çalındığına dair bilgiler vermek için yurtdışından da gelecek konuklarımız olacak. Bunun yanında kurultayda tulumun, horonun ve türkünün tarihçelerinden başlayarak dünyada tulumun yerini irdeleyeceğiz. Tulumun orkestral hale getirilip notalaştırılmasına çalışacağız. Hayatını kaybeden önemli tulum ustalarımızın anmalarını yapacağız." dedi.

'YENİ NESİL GÜNÜMÜZDE GÖRDÜĞÜ FORMATI DOĞRU SANIYOR'

Son 30 yılda Karadeniz müziğinde yaşanan gelişmeler ile birlikte horonun da format değişikliğine uğradığını söyleyen Gültan, "Her horun farklı formatları ve kendine özgü türküleri vardır. Yeni nesil günümüzde gördüğü formatı doğru sanıyor. Biz biraz bu durumu değiştirmeye ve doğru kaideleri anlatmaya çalışıyoruz. Biz bu kaideler ustalarında onayı ile kaydederek gelecek nesillere ulaştıracağız. Çıkaracağımız kitabın içinde bahsettiğim bu 60 kaideyi koymak istiyoruz. Kaidelerin tarihlerini kestirebilmek çok zor. 200 yıl öncesine dayanan kaidelerimiz var. Belki horon olmadan önce bile söylenen türkülerimiz vardı. Biz daha çok tulum ile çalınan kaideler üzerinden gidiyoruz." diye konuştu.