Soma faciasının ikinci yıldönümünde acılar dinmedi

Taylan YILDIRIM/MANİSA, (DHA) - MANİSA'nın Soma İlçesi'nde 301 madencinin yaşamını yitirdiği facianın ikinci yıldönümüne, madenciler ve aileleri yine acı, yine umutsuzlukla girdi. Yakınlarını kaybeden madenci aileleri, geçen iki yılda olayın sorumlularının biran önce cezalandırılmasını bekledi, açtıkları yüzlerce tazminat davasından 8'i sonuçlandı.
Faciadan sonra işsiz kalan 2 bin 832 madenci, 24 taksite bölünen tazminatlarının sadece 5'ini alabildi; büyük bir çoğunluğu madende iş bulamadığı için, farklı alanlarda çalışıp yaşamlarını sürdürmek zorunda kaldı. Bilançonun artı hanesine ise şanslı olup madende çalışmayı sürdürenlerin, maaşlarının iki katına çıkması, haftada iki gün izin yapmaları eklendi.
13 Mayıs 2014 tarihinde Soma Kömür İşletmeri'ne ait maden ocağındaki faciada, Türkiye'de bu güne kadarki en büyük iş kazası meydana geldi. Ocak içerisinde kalan 301 madenci yaşamını yitirdi. Türkiye, kazadan sonra günlerce Soma'da yaşananlara kilitlendi, gözyaşı döktü, ailelerin acılarına ortak oldu. Soma, 301 madencinin hayatını kaybettiği facia ve sonrasında yaşananlarla sürekli gündemde kaldı, acının merkezi oldu. İlçe halkı, yakınlarını kaybedenler, hayatta kalan madenciler, facianın ikinci yıldönümüne, yine acı yine umutsuzlukla girdi.
46 SANIĞIN YARGILANMASI SÜRDÜ
Facianın ardından başlatılan adli soruşturmada, aralarında Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetimi Kurulu Başkanı Can Gürkan, Genel Müdür Ramazan Doğru ve İşletme Müdürü Akın Çelik'in de bulunduğu 6'sı tutuklu 46 sanık, 'Olası kastla öldürme', 'Bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümü ile birlikte birden fazla kişinin yaralanmasına neden olma', 'Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama' suçlarından 301 kez, 2 yıldan 25 yıla kadar hapis cezası istemiyle yargılanmaya başladı. Bu kişilerin yargılanmaları, Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nde devam ediyor.
BİLİRKİŞİLER 5'İNCİ KEZ İNCELEME YAPTI
Madendeki faciadan sonra bilirkişi heyetleri ve müfettişlerce ocakta 4 kez inceleme yapıldı. Ancak her heyetin inceleme sonrasında verdiği raporlar, tarafların tepkisini çekti. Bunun üzerine yargılamayı sürdüren mahkemenin kararıyla yeni bilirkişi heyeti oluşturuldu. Geçen şubat ayında bilirkişi heyeti, yeniden ocağa girdi. 3.5 saat süren incelemede heyet, yangının ilk çıkış noktası olarak bilinen U 3 bölgesini de gördü. İlçede tüm bunların yanında gözler, hem facianın nasıl olduğuna yönelik soru işaretlerinin ortadan kalkması hem de davanın seyrini değiştirecek olan bilirkişi raporuna çevrildi.
YÜZLERCE TAZMİNAT DAVASINDAN 8'İ SONUÇLANDI
Ceza yargılaması sürerken, hukuki mücadelenin diğer boyutu da, acılı ailelerin şirket aleyhine açtıkları tazminat davaları oldu. Madencilerin eşleri, çocukları, anne, baba ve kardeşleri adına Soma İş Mahkemesi'nde yüzlerce dava açıldı. Bu davalardan sadece 8'i sonuçlandı. Yüzlerce kişi, tazminat davalarının sonuçlanmasını beklemeye başladı. Bu güne kadar hiçbir tazminatı ödemeyen Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. ise Sayıştay raporuna göre, faciadan 36 gün sonra, işçi ailelerinin alacaklarına karşı hileli (muvazaalı) bir yönteme başvurdu. Şirketin TKİ'den gelecekte çıkartacağı kömür için aldığı 182 milyon 134 bin 867 TL'yi, bir bankaya temlik gösterdiği, bankanın da buna istinaden başlattığı icra takibiyle, ailelere göre öncelikli alacaklı durumuna geldiği saptandı. Ailelere 1 TL bile tazminat verilmemesine rağmen, şirketin avukatları, toplam 8 bin 300 TL'lik vekalet ücretinin tahsili için 301 madenciden Özay Eren'in ailesine icra takibi başlatması tepki çekti.
CEP TELEFONUYLA İŞTEN ÇIKARTILDILAR, TAZMİNAT TAKSİTLE
Bu arada 301 kişinin hayatını kaybettiği ocağı işleten Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. bünyesinde çalıştırdığı 2 bin 832 madenciyi, bir gece cep telefonu mesajıyla işten çıkardı. İşçiler, iş anlaşmaları feshedildikten 7 ay sonra, 24 taksite bölünen tazminatlarının ilkini aldı. Ardından TMSF'nin Alp Gürkan'ın sahibi olduğu gayrimenkulü satmasından sonra bu kez ilk taksitin ödenmesinden 9 ay sonra geçen 16 Mart tarihinde, 4 taksit birden alabildi. Ancak, bin 100 TL ile 3 bin 200 TL arasında tazminatları banka hesaplarına yatırılan işçiler, tazminatlarından geriye kalan ve ne zaman ödeneceği açıklanmayan 19 taksiti beklemeye başladı.
İKİNCİ YILDA MADENCİ ANITI YAPILDI
Ocakta can veren madencilerin çağunun toprağa verildiği Soma'da, madenci şehitliği oluşturuldu. Şehitlik için ilk yaptırılan anıttı aileler istemeyince, yeniden yaptırılan 'madenciye özlem' anıtı tamamlandı. Anıtın açılışı, facianın ikinci yıldönümünde yapılacak.
AİLELERE VERİLECEK ÇİFTE EVİN İNŞAATLARI SÜRÜYOR
İlçede facianın hemen ardından çok sayıda kurum, şirket ve kişilerin yaptığı para yardımları, AFAD'nın hesaplarında toplandı. Doğuş Holding'in yapımını üstelendiği 301 konutun inşaatı, Turgutalp Bölgesi'ndeki TOKİ konutlarının yanında başladı. Ardından Gaziantep Organize Sanayi Bölgesi de, ailelere ikinci dairelerini, ELİ Sosyal Tesisleri yanındaki 50 dönümlük arazide yapmaya başladı. Her iki konut projesinin inşaatının da sürdüğü açıklandı.
SENDİKA BAŞKANI: HAFTADA İKİ GÜN TATİL GELDİ
Soma'da sık sık tartışmaların merkezi haline gelen Maden İş sendikası, Ege Bölge Temsilciliği, 3 şubeye ayrıldı. Bunlardan Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. bünyesindeki üç ocaktan sorumlu olan 1 No'lu Şube Başkanı Mehmet Şendil, kendilerine verilen sözlerin iyi niyetlerle yerine getirilmeye çalışıldığını anlattı.
Madenci arkadaşlarını işe yerleştirmek için çabaladıklarını da savunan Mehmet Şendil, "Olaydan sonra Demir Export ile İmbat A.Ş. maden ocakları yeni işçiler aldı. Ayrıca Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.'ye bağlı Işıklar ile Ata bacası ocaklarına da yeni işçilerin alımları oluyor. Tüm bu ocaklara, o zaman işten çıkartılan 2 bin 832 arkadaşın girmelerini sağladık. Şu anda 500 kadar madenci arkadaşımızın halen işsiz olduğunu söyleyebilirim. Onlara da iş kazandırmak için çabalıyoruz. Maden firmaları elinden gelini yaptı, işçi alımlarını sürdürdü. Maaşlar olsun, soysal haklar, toplu sözleşmeler olsun herkes memnun. Kazadan önce Bin 300 TL maaş alan bugün 2 bin 800 TL alıyor. Haftada iki gün tatil yapıyor. Herkes söz verdiği şeyleri yapmaya gayret ediyor. Herkesin elinde sihirli değnek yok ama elinden geleni yapmaya çalıştı" dedi.
Sendika başkanının sözlerine karşılık bazı madenciler ise halen büyük bir çoğunluğunun iş bulamadığını, bu nedenle, farklı alanlarda çalışıp yaşamlarını sürdürmek zorunda kaldıklarını ifade etti.
MADENDE ÇALIŞANLARI ALLAH KORUYOR
Soma'ya yönelik önemli girişimlerde bulunan CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel ise facianın ikinci yıldönümü öncesinde önemli değerlendirmelerde bulundu. Facia gününün Türkiye için kara bir gün olduğunu söyleyen Özgür Özel, "Ama milat da olabilirdi. O gün Türkiye'de 70 milyon ağladı, herkes birden söz verdi. Türkiye bir daha böyle bir şey yaşamayacaktı. Verilen sözleri üçe ayırıyorum. Bir ölenlerin geride bıraktıklarına verilen sözlerin yarısı tutuldu. İki halen hayatta kalan madencilere verilen sözlerin çok azı tutuldu. Üç maden güvenliği, işçi sağlığı ve güvenliği için verilen sözlerin hiçbirisi tutulmadı. İki yıl önce 13 Mayıs günü içeriye giren ve bir daha çıkamayan 301 işçi ne kadar güvende ise bugün Türkiye'de 45 bin maden işçisi o kadar güvendedir. Evlatlarımız madene inip ölmeden çıkıyorsa, bu meclis görevini yaptığı için değil, Allah koruduğu içindir" dedi.

FOTOĞRAFLI