Büyükşehir, Arguvan’ın Jeolojik Ve Jeoteknik Haritasını Çıkarıyor

Malatya’nın Arguvan ilçesinde meydana gelen çökme, kayma ve heyelanlar nedeniyle Malatya Büyükşehir Belediyesi Jeolojik çalışma başlattı.
Büyükşehir statüsünün ardından il sınırlarından sorumlu olan Malatya Büyükşehir Belediyesi, Arguvan ilçe merkezinde yaşanan çökme ve toprak kaymalarının kaynağını bulmak için bilimsel bir çalışma başlattı. Özel bir firma aracılığıyla yapılan çalışmaları Malatya Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Çakır yerinde inceleyerek, bilgiler verdi.
Düzenlenen inceleme gezisine Başkan Çakır’ın yanı sıra, Genel Sekreter Yardımcıları, Daire Başkanları, Arguvan Belediye Başkanı Mehmet Kızıldaş, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan uzman Sami Ercan ve Mustafa Akın, Ankara Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği bölümünden Prof.Dr. Yusuf Kaan Kadıoğlu ile firma yetkilileri katıldı.
Arguvan genelindeki toprak ve yer altı yapıları hakkında Bakanlık Uzmanı Sami Ercan ile Prof.Dr. Yusuf Kaan Kadıoğlu’dan bilgiler alan Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Çakır, daha sonra Arguvan Belediyesi’ne geçerek, burada bir toplantı yaptı.
Toplantıda ilk olarak konuşan Arguvan Belediye Başkanı Mehmet Kızıldaş, Arguvan’ın bugüne kadar yapılmamış büyük bir eksikliğinin olduğunu belirterek, “İlçemizin 3 defa yerinin değişmesine neden olan heyelan nedeniyle bugüne kadar sağlıklı ve düzenli bir çalışma yapılmamıştı” dedi. Büyükşehir statüsünün ardından Büyükşehir Belediye Başkanı ve Genel Sekreter’le bu konuyu paylaştıklarını ve mutlaka bir çözüm bulunması noktasında hemfikir olduklarını kaydeden Kızıldaş, Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Çakır’a destek ve katkılarından dolayı teşekkür ederek “Yaşanan sıkıntılarla ile ilgili nasıl bir çalışma yapılır diye, çeşitli üniversitelerden görüş alındı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan uzmanlarımız gelerek, büyükşehir belediye personeliyle birlikte ön çalışmalar yapıldı. Bu çalışmalar sonrasında sağlıklı bir çalışmanın yapılmasının gerektiği kanaati hasıl oldu. Büyükşehirde zaman zaman hocalarımızla birlikte toplantılar yaptık. Bu toplantılar sonrasında farklı bakanlıklarımızın düşünceleri de alınarak, gerekli çalışmalar yapıldı. Sonrasında finansını da büyükşehir karşılamak koşuluyla ihaleye çıkıldı. İhale sonrasında ihaleyi alan firmanın yetkilileri ve sayın hocalarımız ilçeye gelerek çalışmalara başladılar. İlçe merkezinde 29 sondaj yapıldı. Biz özellikle heyelan konusunda bu çalışmaya vermiş olduğu destek ve katkıdan dolayı Sayın Büyükşehir Belediye Başkanımıza teşekkür ediyoruz. Bu alandaki çalışmalarından dolayı çok teşekkür ediyoruz. Çünkü Arguvan’ın en büyük ihtiyacı ve eksiğiydi. O nedenle bu çalışmanın verimli ve sağlıklı geçtiğini düşünüyorum.” diye konuştu.
Malatya Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Çakır ise yaptığı konuşmada Büyükşehir yapısından sonra gerçekleştirilen yatırım, hizmet ve uygulamaları bölgesel olarak düşünemeyeceklerini belirterek, Malatya ile ilgili genel projeler ortaya koymak zorunda olduklarını söyledi.
İlçeler ile ilgili 100 bin ve 25 bin ölçekli haritaların çıkarıldığını, 5 bin ve binlik haritalarda da ilçe belediyelerine yardımcı olduklarını kaydeden Başkan Çakır, yapılan jeolojik kazı çalışmalarının imar ve ulaşım master planlarının bir altlığı olacağını belirtti.
Arguvan ilçesinin hareketli bir zeminin olduğunu, yaşanan çökme ve kayma nedenlerinden dolayı ilçe merkezinin 3 defa yerinin değiştiğini hatırlatan Başkan Çakır, “Buna rağmen halen çökmeler, kaymalar, heyelanlar devam ediyor. 1 yıl içerisindeki değişikliği bile net bir şekilde görebiliyorsunuz. Dolayısıyla, buranın zeminini ve kayma gerekçesini görmeden plan yapmanız doğru değil. Burada jeolojik bir çalışmayı başlattık. Hocalarımız uzun süredir burada çalışma yapıyorlar. Sondajlar, ölçümler yapıyorlar” dedi.
Büyükşehir Belediyesi olarak Arguvan’a yapmayı düşündükleri projeleri askıya aldıklarını kaydeden Çakır, “Önümüzü görmemiz gerekiyor. Jeolojik etütler sonunda farklı bir karar alınabilir. Teknik ekibin vereceği rapor doğrultusunda buna karar vereceğiz. Arguvan ile ilgili verilen raporun ardından, burayla ilgili projelerimizi belirleyeceğiz” şeklinde konuştu.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı temsilcisi uzman Sami Ercan ise yaptığı konuşmada Arguvan’da yaşanan heyelanın Türkiye’de yaşanan en önemli heyelanlardan biri olduğunu belirterek, ancak bugüne kadar jeoteknik anlamda, çağdaş mühendislik anlamında ciddi bir şekilde araştırılmadığını söyledi. Daha önce Arguvan’ın taşınmasında ve yer seçiminde de bulunduğunu kaydeden Sami Ercan, “Ama bugüne kadar bu araştırmalar yapılmadı. Burada yaptığımız araştırmalar çok önemli araştırmalar. Türkiye’nin herhangi bir ilçesinden yaptığımız klasik araştırmadan farklı olarak birkaç aşamalı araştırmalar yapıyoruz, yapacağız” ifadelerini kullandı.
Heyelan sebebinin bulunması için en az iki yağış dönemi inceleme yapacaklarını ve acele edilmemesini isteyen Ercan, yaptıkları ve bundan sonra yapacakları çalışmalarla ilgili özetle şu bilgileri verdi:
Normalde zemin sondajlarımız 20-25 metreyi geçmez, Arguvan’a 100 metrelik sondajlar yaptık. 100 metre derinlikte kayma hareketleri var mı? Milim ölçeğinde hesaplamaya çalışacağız. Bunun için 1 veya 2 yağışlı dönemde adım adım izleyeceğiz. Önce eski Arguvandaki kayma mekanizmasını çözümleyeceğiz. Yeni Arguvan’ın bunda ne kadar etkileneceğini ve 50 yıl sonraki planlamasındaki gelişeceği alanları belirlemeye çalışacağız. Burada kuruyan göller var. Bunun mekanizması nedir, biz buna yöneldik. Bunun ikinci aşaması ODTÜ’den kaya ve heyelan konusunda uzman bir hocamız gelecek. Üçüncü aşamadan da Gazi üniversitesinde inşaat bölümünden bir hocamız gelecek. Üç aşamada bunu değerlendireceğiz. Biz şu anda ilk aşamadayız. Sondajlarımızı bitirdik. Kuyularımızı hazırladık. Bugün ilk ölçüm yapılacak. Altta çöken çöktüren, eriyen bir mekanizma şu ana kadar görmedik. Faylara bağlı düşümler, düşümlere bağlı kayma mekanizmalarına yöneleceğiz. Bu daha kolay kontrol edilebilir. Geriye dönük etkilerini bulup, Arguvan’ın raporunu hazırlayacağız.
Son olarak konuşan Prof.Dr. Yusuf Kaan Kadıoğlu ise Arguvan’daki çökmelerin net bir şekilde gözlemlendiğini belirterek, “ Acaba bunun altında yağmur, yüzeysel sularıyla eriyen bir kaya yapısı mı var. Bu kaya yapısının çözülmesiyle birlikte mevcut yapının çökmesi ve üstteki yapının kaymasına neden mi oluyor sorusuna mukabil, burada çalışmalar yapıldı. 3 defa taşınmasının temel nedeni kaymasının devam etmesi. Bu çökme yapısı eğer tabana bağlı bir çökme yapısı ise bir obruk da olabilir” diye konuştu.
Arguvan’ın coğrafik yapısının oluşumu ile ilgili bilgiler veren Prof.Kadıoğlu, Arguvan’ın volkan püskürmenin istifinden oluşan bir doğal taşın üstünde yerleşim alanı olarak oturduğunu kaydetti.
Prof.Kadıoğlu konuşmasında “Bölge önceden gölsel ve tamamıyla suyla örtülü olan bir yapıdan oluşuyor. Bunun üzerine püsküren kuzey tarafından, Yama dağı tarafından püsküren lavların külleri bu bölgeye geliyor. O günün mevcut olan karasal yapısıyla karışarak bölge bölge üç çeşit gösteriyor. Daha sonra mevcut olan bu kara taştan oluşan bir lav akıntısı olmuş. Bu lav akıntısının yoğunluğu çok fazla. 3.3 geliyor. Oldukça yoğun. Diğer kayalarla karşılaştırdığımız zaman neredeyse bir buçuk katına geliyor. Bu yoğun malzemeler üzerine çökmesiyle birlikte mevcut altyapıdaki ilk çökelme yapısındaki yapısından dolayı su aldığı zaman kile dönüşüp, şişme özelliği olan, yani burada tetikleyen iki tane unsur var. Birincisi su yapısı. Bölgeye su geldikçe kayanın yapısında şişmelere neden oluyor, hareketleniyor. İkinci husus ise fay kontrollü olarak görünüyor. Kırık hatları, böyle büyük deprem hattı gibi düşünmemek lazım. Kuru bir sabunu ıslattığınız zaman, üzerine ağırlıkla basarsanız, boş olan tarafa kayacaktır. Sabunun her tarafı kapalıysa, sadece çöker. Ama kaymaya neden olması için bir tarafta bir boşluk olması lazım. Bu da böyle bir şey. Eğim farkından dolayı o tarafa kayıyor. Vurduğumuz sondajlarda yaklaşık 30-40 metre bu hareketin etkisiyle ezildiğini ve kaydığını görüyoruz. Tabanda daha az etkilendiğini görüyoruz” ifadelerine yer verdi.
Malatya Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Çakır, Arguvan merkezdeki incelemelerinin ardından bulaşık balıklarıyla meşhur Kızık Mahallesi’nde incelemelerde bulundu. Burada balıkları inceleyerek bilgiler alan Başkan Çakır, ayrıca bir süre vatandaşlarla sohbet etti.