"Besicilik desteği kalkarsa piyasaya sağlıksız et girebilir"

KOCAELİ (AA) - ŞAHİN OKTAY - YUNUS EMRE GÜNAYDIN - Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği Genel Başkanı Bülent Tunç, 2015 yılı için besilik erkek sığır desteklemelerinin verilip verilmeyeceği konusunda halen belirsizlik olduğunu belirterek, "Besilik sığır desteğinin kalkması halinde kayıt dışı kesim artacağından piyasaya güvenilir olmayan et girebilir ve tüketici sağlıksız et riskiyle karşı karşıya kalabilir" dedi.

Tunç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, besilik erkek sığır desteklemesinin Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının büyükbaş hayvan kayıt sistemi Türkvet'e kayıtlı ve bakanlıktan onay almış kesimhanelerde kestirilen hayvanlara yapıldığını söyledi.

Bu kapsamda geçen yılın ilk 2 döneminde 150 bin üreticiye 210 milyon lira destek ödemesi yapıldığını dile getiren Tunç, desteğe konu kırmızı et karkas değerinin ise 5 milyar 280 milyon lira olduğunu kaydetti.

Tunç, gelir vergisi, stopaj ve TCZB komisyonu gibi kesintiler nedeniyle verilen desteğin 68 milyon lirasının daha baştan devlete geri döndüğüne dikkati çekerek, "Devlet geçen yılın birinci ve ikinci dönemi için üreticiye yaptığı 210 milyon liralık besi desteği karşılığında kesinti, masraf ve KDV'ler sayesinde toplam 543 milyon 312 bin liralık kazanç elde etti. Böylece hem üretici hem de devlet kazançlı çıkmış oldu" değerlendirmesinde bulundu.

Desteklemelerin çiftçi örgütlenmesine de katkı sağladığını vurgulayan Tunç, "Bakanlık ve hükümetin politikaları sayesinde toplam destekler içerisinde hayvancılığa ayrılan pay yüzde 30'lara yükseldi. Ülkedeki damızlık, süt ve su ürünleri birlikleri yıllardır verilen destekler sayesinde gelişerek faaliyetlerini arttırdı. Desteklerin devreye girmesiyle 14 olan Kırmızı Et Üretici Birlikleri sayısı bugün 113'e ulaştı. Bu sayede eğitim, yayım, fuar gibi çalışmalar kolaylıkla yapılabilmektedir" ifadesini kullandı.

Tunç, besiciliğin Avrupa ülkelerinde müdahale alımları, özel depolama yardımı, doğrudan ödemeler, küçükbaş eti OPD ve ihracat primleri gibi mekanizmalarla desteklendiğini vurgulayarak, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Ülkemizde besiciliği dolaylı yoldan etkileyen hayvancılık destekleri içinde sadece 2014 yılında uygulanmaya başlanan besilik materyal üretim desteği mevcuttur. Bu kapsamda GAP, DAP, DOKAP ve KOP illerinde anaç sığır yetiştiriciliği yapan üreticiler sahip oldukları yerli, sütçü, etçi, kombine ve bunların melezi anaç sığırlarını kombine veya etçi ırk boğa sperması ya da bakanlık onaylı tabi aşım boğası ile tohumlaması sonucu desteklemeye hak kazanmaktadır. Hayvan başına 350, yavru başına ise 150 lira ödeme yapılıyor ancak bu daha yeni bir uygulama. Dolayısıyla sonuç vermesi en az 2 yıl alacaktır."

- "Besiciliğin destek dışı kalması düşünülemez"

Besilik sığırla ilgili bunların dışında başka bir destek olmadığını belirten Tunç, "Ağırlıkla süt, sütçü ırk buzağısı, sütçü damızlık ve çoğunlukla süt hayvancılığında kullanılan kaba yem destekleri bulunmaktadır. Oysa ülkemizde süt arzı fazla, kırmızı et arzında ise sıkıntı varken besiciliğin destek dışı kalması düşünülemez. Kırmızı ette üretimi arttırarak düşük arz sorununu çözmek ve raf fiyatlarını dengede tutabilmek için besiciliğe verilen desteklerin arttırılarak devam etmesi şart. Bu destek olmadan ne kendi kendimize yetecek üretimi yapabiliriz ne de kişi başı tüketimi arttırabiliriz" diye konuştu.

Tunç, 2013 ve 2014 yıllarında üreticinin sözleşmeli kesim çerçevesinde nakit, banka teminat mektubu veya noterle uğraşmaması, diğer bir deyişle boş yere zaman ve para harcamaması için Et ve Süt Kurumu (ESK) ile bir anlaşma imzaladıklarını ifade ederek, sözlerini şöyle tamamladı:

"Kırmızı et üretici birlikleri ESK ile imzalanan protokol çerçevesinde üreticinin destekleme alacaklarını göz önünde bulundurarak kefalet senedi düzenlemekte ve böylece zaman ve kaynak israfının önüne geçmektedir. Destekleme olmadığında böyle bir sistemin işlemesi mümkün olmayacaktır. 2015 yılı için besilik erkek sığır desteklemelerinin verilip verilmeyeceği konusunda halen belirsizlik var. Besilik desteğinin devam etmesi tüketiciler açısından da çok önemli. Desteği alabilmek için kesimler bakanlık onaylı kesimhanelerde yapılması gerekiyor. Bu da piyasaya giren etin kayıt altına alınmasını sağlıyor. Besilik sığır desteğinin kalkması halinde kayıt dışı kesim artacağından piyasaya güvenilir olmayan et girebilir ve tüketici sağlıksız et riskiyle karşı karşıya kalabilir. Dolayısıyla bu desteğin hem üreticinin hem de tüketicinin korunması için devam etmesi lazım."