Zeytinler yağa gönderildi, sofralığa zam geldi

İZMİR (AA) - ALİ RIZA KARASU - Zeytinyağında 1 Kasım'da başlayan sezonda ürünün kilogram fiyatının kısa sürede 10 liranın üzerine çıkması, üreticinin ürününü "sofralık"tan ziyade "yağlık" olarak değerlendirmesine yol açtı. Sofralığa ayrılan zeytin miktarının azalması da fiyatını artırdı.

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi'nin sezon başında açıkladığı rapora göre bu sezon 189 bin ton zeytinyağı, 438 bin ton sofralık zeytin rekoltesi beklenen Türkiye'de, denge zeytinyağı lehine değişti.

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Emre Uygun, zeytinyağında sezonun henüz bir ay önce başlamasına rağmen 7,5 liradan açılan kilogram fiyatının kısa sürede 10 liraya yükseldiğini hatırlattı.

Zeytinyağının daha fazla kazandırmasından dolayı, üreticinin "sofralık" olarak değerlendirilmesi gereken zeytinin bir bölümünün yağ fabrikalarına gönderdiğini belirten Uygun, bu durumun ham sofralık zeytin fiyatını artıran nedenlerden biri olduğunu kaydetti.

Uygun, "Zeytinyağında geçen yıldan stok devri olmadı. Ürüne ciddi bir talep oldu. Zeytinyağının fiyatı üreticide kiloda yaklaşık 3 lira artarak 10 liranın üzerine çıktı. Fiyatların daha da artacağı söylentileri üreticinin ürününün bir bölümünü yağ olarak değerlendirmesine yol açtı. Bu da sofralık zeytinin fiyatına yansıdı" dedi.

- Bakanlıktan ihracat teşviki istedik

Artan maliyetler sebebiyle ihracatta fiyat tutturmada sıkıntı yaşadıklarını dile getiren Uygun, kazanılan pazarların kaybedilmemesi adına hükümetten ambalajlı zeytin ve zeytinyağı ihracatına teşvik primini yükseltmesi talebinde bulunduklarını kaydetti. Teşvik verilmemesi durumunda 150 milyon dolara ulaşan sofralık zeytin ihracatının tehlikeye düşeceğini dile getiren Uygun, şunları söyledi:

"İhracat pazarını kaybetmeme adına, Ekonomi Bakanlığı'ndan markalı ihracata verilen desteklerin iki katına çıkarılmasını istedik. 1 litrelik ambalajlı zeytinyağında 1,25 lira olan teşvik miktarının 2,5 lira, 1 kilogramlık ambalajlı zeytinyağında 47 kuruş olan ihracat desteğinin 94 kuruşa çıkarılmasını talep ettik. Ümit ediyoruz ki bu talebimiz karşılanacak. Aksi takdirde en büyük pazarlarımızda rafları Yunan ve İspanyollar doldurur."

- "Ham sofralığın geçen yıl 2 lira olan kilogram fiyatı 2,70'e çıktı"

Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi Başkanı Kadri Gündeş, salamura fabrikalarına giden zeytinde yüzde 20 düşüş yaşandığını söyledi. Bu düşüşün ham sofralık ürün fiyatlarını da artırdığını, geçen yıl 2 lira olan kilogram fiyatının 2,70 liraya çıktığını kaydeden Gündeş, ürünün az olmasının ihracatı da olumsuz etkileyeceğini dile getirdi.

Sofralık zeytin üretiminde önemli yere sahip Akhisar'ın Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Alper Alhat, tarım ürünlerinin genelinde yaşanan fiyat artışının sofralık zeytinde de görüldüğünü bildirdi.

Sofralık zeytinin ekim-kasım aylarında toplanarak fabrikaya gönderildiğini belirten Alhat, erken yağışların zeytinde yağ oranını artırdığını ve zeytinyağı fiyatının artmasının, üreticinin bir bölümünün ürünlerini yağlık olarak değerlendirmeye yönelttiğini dile getirdi.

Bu tercihe rağmen salamura kuyularına yeterince sofralık zeytinin bulunduğunu anlatan Alper Alhat, sofralık zeytindeki fiyat artışının tek sebebinin çiftçinin ürününü "yağlık" olarak değerlendirilmesine bağlanamayacağını ifade etti.

Üreticinin zeytinyağını ortalama 9,5 liradan sattığına dikkati çeken Alhat, "Üreticiden 9,5 liraya zeytinyağını alanlar, 'piyasa fiyatı 20 lira olur' demeye başladı. Üreticiden alınan fiyat belli, ürünü yüzde 100 karla 20 liraya satacaklarına kiloda 3-5 lira karla satsınlar. Herkes daha uygun kar ederse tüketici de düşük fiyattan ürün alır."

- İhracat 137 milyon dolar

Türkiye'nin sofralık zeytin ihracatında son yıllarda düzenli bir artış yaşanıyor.

Geçen sezon 137 milyon dolarlık yaklaşık 80 bin ton sofralık zeytin ihracatı yapıldı. İhracatta siyah zeytin ilk sırada yer aldı.

1 Ekim 2013 ile 30 Eylül 2014 tarihleri arasında 64 bin ton siyah, 15 bin ton ise yeşil zeytin ihracatı gerçekleşti. İhracat sıralamasında Romanya, Irak, Bulgaristan, Almanya ve Amerika ilk 5 sırada yer aldı.