Yamanlar Katı Atık Tesisi'ne TMMOB'dan koşullu olumlu rapor

İZMİR 5. İdare Mahkemesi'nin. Valilik Mahalli Çevre Kurulu'nun yer seçimi uygunluk kararının yürütmesini durdurdurduğu ama Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) süreci devam eden İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin Yamanlar Katı Atık Bertaraf Tesisi için meslek odaları olumlu rapor verdi. TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu raporunda, gerekli mühendislik önlemlerinin alınması koşuluyla belirtilen alanda projenin gerçekleşmesinde sakınca bulunmadığını açıkladı.

İzmir'de 1992 yılından beri işletilen ve Türkiye'nin ilk düzenli depolama alanı olan Harmandalı Depolama Alanı'nın kentsel yerleşimin ortasında kalması ve kapasitesini aşması üzerine İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin yapmayı planladığı Katı Atık Bertaraf Tesisi'yla ilgili hukuki ve bürokratik süreçler devam ediyor. Torbalı, Menderes, Menemen'de bulunan yerlerde yapılamayan tesis için en son Yamanlar köyünene 1.3, gelişme konut alanlarına 2.5, Ulukent merkeze ise 5 kilometre uzakta olan bir alan bulundu. Tartışmalara neden olan alanla ilgili kuruluşlardan olumlu görüşler alan Büyükşehir Belediyesi, ÇED sürecini başlattığı tesisle ilgili çevreci avukatların açtığı davada, İzmir 5. İdare Mahkemesi İzmir Valiliği Mahalle Çevre Kurulu'nun yer seçim uygunluk kararının yürütmesini durdurdu. Dava ederken, sürerken projenin ÇED süreci de olumlu devam etti. Proje, mahkemenin esastan alacağı kararı beklemeye başladı.

Kentle ilgili konularda açıkladığı raporlar ve karşı çıktıkları plan ve projelere yönelik açtıkları davalarla bilinen meslek odaları Yamanlar Katı Atık Bertaraf Tesisi'yle ilgili de çalışma yaptı. Çevre Mühendisleri Odası, Jeofizik Mühendisleri Odası, Jeoloji Mühendisleri Odası, Meteoroloji Mühendisleri Odası, Orman Mühendisleri Odası, Peyzaj Mimarları Odası, Şehir Plancıları Odası ve Ziraat Mühendisleri Odası'nın İzmir şubelerinin katılımıyla oluşan TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu Çalışma Grubu, Yamanlar Dağı eteklerinde yapılması öngörülen Katı Atık Bartaraf Tesisi'yle ilgili projeyi, ÇED başvuru dosyasını, yer seçimi kriterleri ve alınacak önlemleri inceledi. TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu raporunu açıkladı.

GEREKLİ MÜHENDİSLİK ÖNLEMLERİNİN ALINMASI KOŞULUYLA

İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin Yamanlar Dağı eteklerinde yapmayı öngördüğü Entegre Katı Atık Bertaraf Tesisi'yle ilgili TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu yer seçiminin mevzuata uygun olduğu, uygun proses tasarımının gerçekleştirilmesi, inşaat, işletme ve kapatma aşamalarında çevresel açıdan gerekli mühendislik önlemlerinin alınması koşulu ile belirtilen alanda projenin gerçekleştirilmesinde sakınca bulunmadığını açıkladı. Kurul, önerilen katı atık tesis teknolojisini de olumlu karşıladı.

YER SEÇİMİ KRİTERLERİ MEVZUATA UYGUN

Çevre kirliliğinin önemli bir bölümünü oluşturan katı atık (çöp) sorununun, hızla ele alınması ve çözümü için köklü adımlar atılmasını gerektiren boyutlarda olduğuna dikkat çekilen raporda, kentin teknik altyapı ve atık sorunlarının ele alınıp, son teknoloji ile çözüm aranıyor olması çabalarının önemli olduğu belirtildi. Tesis alanının fiziksel nitelikleri ve proses seçiminin modern kentlerdeki atık yönetimi uygulamaları örneklerinde olduğu gibi uygun görüldüğü vurgulanan raporda, "İzmir'de katı atık değerlendirme tesisinin kentin farklı bölgelerine hizmet edecek şekilde kuzey, güney, doğu, batı akslarında planlanması ve işletilmesi bütüncül bir atık yönetimi süreci için gereklidir. Alanın büyüklüğü, coğrafi özellikler ve nüfus yoğunluğu nedenleriyle İzmir'in teknik altyapı ve atık sorunlarının yeni sınırları gözeten bir bütünsellik içinde ve bir master plan kapsamında ele alınması, belirtilen bölgeleri ve havzaları gözeten yer seçimlerinin yapılması doğru bir yaklaşım olacaktır. İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından planlanan Katı Atık Değerlendirme Tesisi ile ilgili yer seçimi değerlendirildiğinde; yer seçim kriterlerinin ilgili mevzuata uygun olduğu görülmektedir" görüşü yeraldı.

ÖNLEMLER İLE KİRLENME RİSKLERİ MİNİMİZE EDİLEBİLİR

Yamanlar'daki yer seçimiyle ilgili daha önce en çok tartışılan yeraltı sularının kirlenmesi olasılığıyla ilgili de değerlendirmede yapıldı. Oluşabilecek sızıntı sularının yeraltı sularına ve yüzeysel sulara karışarak kirletme riskini azaltmak için İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından Jeolojik ve Hidrojeolojik Etüt Raporları ve Düzenli Depolama Alanı Susuzlaştırma Projesi yaptırıldığına ve Devlet Su İşleri Bölge Müdürlüğü tarafından onaylandığına dikkat çeken raporda, "Söz konusu çalışmalar değerlendirildiğinde; tesisin projelendirilmesi kapsamında alınacak önlemler ile yüzey suyu ve yeraltı suyuna yönelik risklerin minimize edilebileceği öngörülmektedir" denildi.

DSİ'NİN ÖNLEM ÖNERİLERİ YETERLİ BULUNDU

Kurul, DSİ 2. Bölge  Müdürlüğü'nce depolama tesisi alanında alınması istenen önlemleri, yeraltı sularına yönelik riskleri önlemek için yeterli buldu. Bu kapsamda depolama tesis alınında yüzey suyu drenajı yapılarak, bu alandaki yüzey suyunun yeraltı suyuna karışmasının önlenmesi, projede öngörülen pompaj kuyularının depolama tesisi inşasından önce açılarak, yeraltı su seviyesi depolama tesisi zemin kotundan en az 8-10 metre altına düşürülmesi gerektiği vurgulandı. Depolama tesis alanında yeraltı su seviyelerinin zemin kotundan 8-10 metre daha alt kotlara düşürülmesi sonucu, tesis alanından 500-700 metre uzaklıkta daha alt kotlardan çıkan çok küçük debili kaynakların kuruyacak yada etkileneceği için kirlenmeye açık olacaklarından, 'Susuzlaştırma Projesi' kapsamında izlenmesi gerektiği belirtildi. Harhangi bir kirleticinin yeraltı sularına ulaşması olasılığına karşı da önlem programı hazırlanması, kirlilik tespiti için ayda bir analiz yapılması ve depolama tesisinden 4-5 kilometre uzaktakı Çiğli-Egeket bölgesindeki kaynakların da izlenmesi gerektiğine dikkat çeklidi. Ayrıca, yapay jeolojik geçirimsizlik tabakasında kil ve kil grubu mineraller 20 santimlik  tabakalar halinde 3 adet serim yapılarak uygun nemlendirme-optimum rutubette ve sıkıştırma ile en az 50 santim olacak şekilde teşkil edilmesi önerisi de yapıldı.

TEKNOLOJİ OLUMLU BULUNDU

Kapalı sistem bir tesis kurulacak olması nedeniyle, tesisten kaynaklanacak atık su ve koku etkilerinin uygun koşullarda minimize edilmesinin mümkün olduğu, seçilen teknolojinin ve yer seçiminin bu anlamda olumsuz bir etkisi bulunmadığı belirtilen TMMOB raporunda, "İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından önerilen katı atık tesis teknolojisi, Kurulumuzca olumlu karşılanmıştır. Tesis alanı olarak planlanan alan ile ilgili tarafımızca yapılan değerlendirmeler bu raporda belirtilen önlemlerin alınması koşulu ile olumlu olmakla birlikte; ayrıntılı proje ve teknik çalışmaların ortaya konması ile süreç netleştirilecektir. Teknik çalışmalar, tesiste yerleşim ve zemin iyileştirme ihtiyaçlarının nasıl karşılanacağını ortaya koyacaktır. İlgili mevzuat hükümleri kapsamında dikkate alınması gereken hususlar doğrultusunda tesisin proje ve inşaatı gerçekleştirilmeli, oldukça hassas bir kamu yatırımı olan katı atık tesisleri ile ilgili olarak kamuoyunda kötü örnekler ile oluşan önyargının giderilmesi için olumlu çalışmalara destek sağlanmalıdır" görüşü yeraldı. Tesis etkileşim alanında bulunan Yamanlar Dağı'nın, pek çok kaynakta ve pek çok uzman tarafından önemli doğa alanı olarak ifade edildiğine dikkat çekilen meslek odalarının raporunda, bu alanların biyoçeşitliliğin korunması açısından önemli olduğu belirtildi. Alanın rekreasyon alanarına da yakın olduğu belirten raporda, planlama çalışmaları kapsamında farklı alan kullanımları arasında çatışma olmaması ve bütünselliğin sağlanması gerektiğinin önemi vurgulandı.

TMMOB İl Koordinasyon Kurulu yaptığı değerlendirmeler sonunda uygun proses tasarımının gerçekleştirilmesi, inşaat, işletme ve kapatma aşamalarında çevresel açıdan gerekli mühendislik önlemlerinin alınması koşulu ile İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin belirlediği Yamanlar Dağı eteklerindeki alanda projenin gerçekleştirilmesinde sakınca bulunmadığını açıkladı.

İZMİR, (DHA)

FOTOĞRAF