Umut Kaşan'la Vitrin "Taş Evler çok daha dayanıklı ve tasarruflu"

Yaklaşık 80 yıldır emlak ve gayrimenkul sektörün içinde olan bir ailede büyüyen, evli iki çocuk babası genç iş insanı Hasan Can Çalgır Denizli doğumlu ve Denizli’de yaşıyor. Bilkent Üniversitesi Bilgisayar/Bilgi Teknolojisi Yönetim ve İdaresi okumasına rağmen sadece emlak ve gayrimenkul sektöründe hizmet vermiş. Umut Kaşan’la Vitrin de bu hafta Didim’den çıkan gayrimenkul sektöründe son günlerin çok konuşulan markası GHO’nun kurucusu olan Hasan Can Çalgır ile Didim Akbük’de Taş ev Türkiye tarafından inşa edilen yakın zamanda açılışını yapacakları Taş Ev Türkiye ofisinde sohbet ettik. ( 2.Bölüm)

ÖNCE CAN GÜVENLİĞİ

Ülkemizdeki mevcut düzenlemelerin ve yasaların yetersiz kaldığını sektördeki herkes biliyor. Deprem fay hatları ile örülü zeminde doğru iş yapmanın, sektörün aslında ne kadar da önemli olduğunu, önemsenmesi ve düzenlenmesi gerektiğini yasalarla korunması gereken durumların olduğunu yaşadığımız her büyük depremde bir kez daha görüyoruz. Maalesef ülkemizde son tüketici de hatalı biçimde evini alırken zemin yapısını, yapı modelini, inşaat kalitesini yok sayabiliyor ya da çok kolaylıkla yanıltılabiliyor. Yapılacak basit araştırmalar ile ve günümüzde internetten pek çok açık kaynaktan da kontroller yapılabilir. Sıva üstündeki her şey çok hoş görünebilir ama sıvı altında ne var işte evin temeli nedir? Mutlaka iyi araştırılmalıdır. Pazardan basit bir domates bile alırken seçerken konut ya da gayrimenkul alırken araştırmadan alıyorsanız, sonuçta siz zarar görüyorsunuz.

YATAY MİMARİYİ DESTEKLER

Deprem ülkesiyiz. Köy de olsa şehir de olsa betonarme de olsa ahşap, çelik de olsa yatay mimariye kaymamız gerekiyor. Yatay mimari ülkemiz için kaçınılmazdır ve bana göre taş evlerin en büyük avantajı da güvenli olması. 9 derece depreme bile dayanıklı olmasıdır.

Şu an bu ofiste, bu keyifli sohbeti gerçekleştirdiğimiz Taş Ev Türkiye’nin de yakında açılışını yapacaksınız. Taş evlerin üretim maliyeti açısından durum nedir? Bölge yapılaşmasında ve mimarisinde kendinizi nasıl konumlandırıyorsunuz?

Taş Evler dayanıklı, estetik ve dekoratif, doğal, sağlıklı, tadilat bakım ve onarım maliyeti düşük yapılar haliyle tabii uzun ömürlü, sağladığı üstün yalıtım ile tasarruflu enerji verimliliği yüksek ve hepsinden önemlisi depreme dayanıklı. Didim bölgesi ve çevresinde de her yer taş ev.  Geçmiş zamanlarda Rum Köyleri olan Rum Mimarisi ile yapılan ve bugün bile köylerimizde kullanılan o eski taş evler hala sapasağlamdır. Taş evler, betonarme evlere göre daha uzun ömürlüdür, daha sağlıklıdır ve daha az bakım gerektirir ama taş evlerin maliyeti de betonarme evlerden daha yüksektir. Çünkü taş da ucuz değil üstelik daha fazla işçilik gerektirir. Beki betonarme yapılardaki gibi demir ve kolon kullanmıyoruz ama taş ev daha maliyetlidir. Müşterimizin talepleri doğrultusunda yapı denetim ve belediyelerin izin verdiği ölçüde en fazla iki ya üç kat olabiliyor ve mecburen kolon sistemini karkas daha doğrusu beton da kullanıyoruz ama yapılarımızda tüm duvarlar 50- 60 santim kalınlığında yığma taş olarak devam eder. Bizim yaptığımız tüm taş evler bakımı kolay, dayanıklı sağlıklı, tasarruflu, uzun ömürlü planları genellikle kare veya dikdörtgen şeklindeki estetik Rum Mimarisinin devamıdır. Her şeyi aynen devam ettiriyoruz. Taş, ahşap, özellikle çam ağacı ve de mermer gibi sağlıklı yapılarla oluşan evlerimiz estetik konforlu olduğu kadar insan için sağlıklı, tasarruflu, güvenli dayanıklı bakımı kolaydır. Bizim taş evlerimizde banyo ve tuvaletler komple mermerdir ama müşterilerimizin talep ve isteğine göre de bazen değişebiliyor. Süreci birlikte planlıyoruz, onlar ne isterse onu da kullanabiliyoruz.

EVLER DEPREME DAYANIKLI

Bilimsel olarak 9 derecelik depreme kadar dayanıklıdır. Taş evler diğer taraftan tasarrufludur. Yazın işte serin kışın sıcaktır. Çünkü kendinden yalıtımlıdır. Biz de temelden itibaren çatıya kadar izolasyona dair ekstra işlemler yapıyoruz. Yani bugün içeride doğalgaz da kullansanız işte kömür de yaksanız, şömine ya da klima kullansanız taş evler tasarruf sağlıyor. Şimdi tabii ki herkes kendi ürettiğini beğenir, onu beğendirmeye çalışır. Ama şöyle de net bir gerçek vardır ki taş evler insanların binlerce yıldır kullandığı güvenilir binalardır. Aslında betonarme hayatımıza girdikten sonra, binalarımızda ve inşaatlarda kullanılan tüm malzemelerin ağır kimyasal olması çok sağlıksız. Kullanılan betondan, alçıdan tutun da boyaya kadar hepsi ne yazık ki hepsi kimyasal. 2000’lerde Didim’de çevresinde özellikle İngilizlerde çok talep gören, çok beğenilen Marina yolundaki taş evleri de biz yaptık. 3 yıl öncesine kadar da taş evleri biz hep yabancılara sattık. Ne yazık ülkemizde ki taş evlerinin önemi pandemi ve depremden sonra ortaya çıktı ve biz şu an Türkiye’nin hemen hemen bütün bölgelerinden talepler alıyoruz.

Kişiler kendi arsalarında, kendi buldukları ustalara, kendi taş evlerini yaparak daha az maliyetli olacağını düşünüyor olabilirler. Bu konuda fikriniz nedir? Neden mutlaka size ulaşsınlar?

İyi usta bulabiliyorlarsa ( Gülüyor)  "Fiyat ödediğiniz şeydir, değer ise ne aldığınız." Şimdi şöyle bir gerçek var. Evet bahçe duvarını ve duvardaki taşı iyi bir ustaya yaptırabilirsiniz ama evin duvarı çok farklıdır. Yani oradaki evin işçiliği, kalitesi bütçesi kadar önemlidir. Malzeme fiyatları ortada, internetten belki taş da dâhil pek çok şeyi satın alabilirsiniz. Doğru malzeme doğru işçilikle evin izolasyonuna yansır, dayanıklılığına yansır. İnşaat işi hiç de öyle görüldüğü kadar kolay iş değildir. Birbiri ile eşdeğer ilerlemesi gereken durumlar var. Ufak hatalar büyük hasarlar yaratır. Daha ucuzunu yapmak isterken sonuçta istemeden iki katını da harcayabilirler. Keyif de alamazlar. Biz yıllardır taş evler üretiyoruz. Bu işlerde tecrübe ve ustalık o kadar önemli ki yıllardır aynı ustalarla, hatta ustalarımızın yetiştirdiği ustalarla, onların çocukları ile çalışıyoruz. Ben kendim inşaat işinden de nefret ederim hatta kendimi müteahhit olarak da tanımlamam. İnşaat işi gerçekten kolay da değildir.

SAHADA EMLAKÇIYIM

Biz müşterimize şunu söylüyoruz. Bugün bir müteahhitle yaptıkları inşaatta %70 maliyetin üstünü gözden çıkarmaları gerekiyor işte biz bunu %20 ye düşünüyoruz. Yani bakın bir milyonluk evde bu çok ciddi bir rakamdır. Çok daha ekonomik hizmet veriyoruz.

Taş Ev Türkiye’de bahsettiğiniz üretim, pazarlama ve satış süreci nasıl ilerliyor?

Sonuçta sizin bir arsanız varsa ve Taş Ev Yapmak istiyorsanız, o arsa üzerinde öncelikle istediğiniz detayları mümkün kılan projelendirme yapılmalıdır. Bu projelendirmeyi konusunda uzman ve tecrübeli mimar mühendis ekibimiz de yapabilir, isterlerse kendi tanıdıkları kişiler de yapabilir. Projeye karar verildikten sonra, proje tam anlamıyla ön onaya gitmeden zaten biz teknik şartnameyi de ortaya çıkıyoruz. Tüm bu teknik şartlar ortaya çıktıktan sonra biz maliyet hesabına geçiyoruz. Maliyet hesabı yaparken de ben genellikle şu örneği veriyorum. Nasıl ki kendiniz için markete gidip de kendi temel ihtiyaçlarınızı temin ederken etiket fiyatı üzerinden alışveriş yapıyorsunuz, dilerseniz tüm malzemenizi kendiniz de alabilirsiniz. Ya da bizim düzenli çalıştığımız firmalarımızdan temin etmenizi sağlarız ya da biz sizin adınıza gerekli malzemeyi de temin edebiliriz. Elbette tüm malzemeyi bizim temin etmemiz, çok daha uygun oluyor, hatta olası gelecek tüm zamlardan da üretimin etkilenmemesini sağlıyor. Bunu da görmelerini sağlıyoruz.

TAŞ EV TÜRKİYE OFİSİMİZ HAZIR

Şu anda Taş Ev Türkiye her ne kadar GHO Türkiye’nin alt markası olarak hizmet verse bile taş evlere olan ilgi ve talep de çok yükseldi. Umut Hanım bugün sizi misafir ettiğimiz ofisimiz ilk Taş Ev Türkiye modelimiz. GHO Türkiye’nin bütün ofisleri aynı konsept ve modeldedir. Bundan sonraki dönemde özellikle taş ev tercih edilen bölgelerde işte gerek Ege kıyıları gerek Akdeniz ve iç Anadolu’daki bazı bölgelerde yeni ofislerimiz açıldığı zaman isterlerse Taş Ev konseptini isterlerse de Tiny House tercih edebilecekler. En başta söylediğim gibi bu günlerde, dün hedeflediğimiz gibi kendi üretimlerimiz ve kendi markalarımız ile koca koca diğer markalara kafa tutabiliyoruz. Çok kısa sürede çok fazlasıyla karşılık alacağımızı iyi bildiğimiz için tüm bu yatırımlarımız. Bugün 32 farklı şehirde varız inşallah amacımız GHO olarak 81 şehre girmek.

Konut fiyatları, günümüzde gerçekten çok yüksek. Peki süreci bundan sonrası için nasıl değerlendiriyorsunuz? Sizden bir yatırım tavsiyesi isteseydik ne söylerdiniz?

Öncelikle imkânı olan şartlarını zorlasın ve yatırım yapsın. Bakın emlak ofislerine lüks konut veya ultra lüks konut hala her şekilde satılıyor. Sıkıntı gerçek konut ihtiyacına sahip orta direk vatandaşların ev ya da arsa alamadığı bir dönemdeyiz ve bu uzun bir süre daha böyle gidecek. Konut almak değil günümüzde artık kiralamak bile çok zor. Bugün Türkiye ve Anadolu’da baktığımızda 5.000 TL’ye 1 + 1 bile kiralık yer yok ve bu çok büyük sıkıntı. Tüketici çok haklı, 7.500 TL emekli maaşı alırken 11.400 TL asgari ücret alırken kişiler nasıl kiralama yapacak? Bu durum bir anlamda avantaja da dönebilir. Hızla kentten köye dönüşler başladı. Belki bu durum gerçek bir avantajdır ve gelecekte tarım ve hayvancılığa da yansıyacaktır.

TOPRAĞI BİR HAMMADDE

Yatırım tavsiyem de çok net şu olurdu. Türkiye’nin hangi bölgesinde olursa olsun, kişilerin imarlı veya imarsız arsa ve arazilere yönelmesi lazım. Çünkü günümüzde, toprak artık çok değerli hiç olmadığı kadar kıymetli. Artık toprağı ham madde olarak görmemiz lazım. Hammadde de her zaman ihtiyaçtır. O yüzden de bence kişilerin arsa ve arazi nereden olursa olsun fiyatı ne olursa olsun, gücü yettiğince arsa ve arazilere yönelmesi lazım.

GAYRİMENKUL ALIMINA KARŞIYIM.

2010’dan itibaren bütün gayrimenkullerimi elimden çıkardım? Ama bir yandan da bu durum sahip olmama duygusunu da geliştirdi. Belli bir yaştan sonra mantıksız da geldi. Zaten ben de çok genç yaşta almıştım evlerimi. Belki yaşadığımız pandemi, depremler etkiledi bizleri şimdi mantıksız geliyor bana. Ticari bir yatırım tavsiyesi olarak, insanlarda köye dönüşler, ekip biçme hevesi başlamışsa artık konut değil toprak değerlidir. Yatırım da toprağa yapılmalıdır.

TOPRAĞA YATIRIM YAPILMALIDIR

Okuyorum ve takip ediyorum, hala bazı yazarlar veya ekonomistler diyorlar ki ‘Konutta çok büyük bir patlama yaşayacağız’ işte fiyatlar çok düşecek. Nasıl diyorum? Keşke öyle bir şey olsa, açıkçası bu en çok bizim işimize yarar. Emlakçı olarak çok fazla satarız. Ama şöyle de bir durum var. 2010 yılında aldığımız bir araba bugün döviz üzerinden baktığınız zaman bile size en az 5 kat kazandırıyor. Yani bugün beton, demir yükseliyor. Her gün mazota zam geliyor, mazota zam geldiği için de Türkiye’deki veya dünyadaki her şeye zam geliyor. Çünkü her şeyi araçlarla taşıyoruz ve mazot almak zorundayız. Yani bugün siz bugün bir ev aldınız veya yaptırdınız, harcadıysanız döviz üzerinden değerlendirmeliyiz. O zaman enflasyona göre siz de evinizi 30 yıllık, 40 yıllık olsa bile aynı mantıkla değerlendirmek zorundasınız. Çünkü şöyle de bir şey var, gelecekte o ev kentsel dönüşüme girecek ve sizin yine oradan yeni bir eviniz olacak. Mantık bunu söyler. O zaman da fiyat artışı çok daha fazla olacaktır.

Nasıl ve neye göre öngörüyorlar ben hala anlayabilmiş değilim. Bırakalım Türkiye’yi sonuçta 100.000 nüfuslu bir Didim’de yaşıyoruz ve Didim'de bile bugün en iyi müteahhitlerin, hadi sonradan olmuş müteahhitleri bir kenara bırakalım artık % 90’ı üretim yapmıyor. En iyi müteahhitlerin bile geçmiş yıllara göre üretimlerinde %50’den fazla düşüş var. Üstelik geçmiş yıllara göre inşaat maliyetinin yükselmesiyle kaliteyi de kontrol edemediğimiz için, daha düşük kalitedeki evler daha pahalı. Bana göre artık yatırım da toprağa yapılmalıdır. 

Taş Ev Türkiye’nin hemen yanında bulunan örnek Tiny House gezdim. Oldukça kullanışlı. Tiny House illa tekerlekli olmak zorunda mıdır? Karavandan farkı nedir?

YÜKSELEN TREND TİNY HOUSE: Teşekkür ederiz. Yükselen trend Tiny House taşınabilir bir ev ya da ofis sistemidir. Dediğiniz gibi gerçek bir ev ya da ofisten de farkı yoktur. Karayolları Trafik Yönetmeliği kapsamında olan, tip onay belgeli, plakalı ve ruhsatlı olarak yasal bakımdan "Çekme Karavan" niteliğindedir. Tiny House’lar imar izni ve ruhsat gerektirmediği için tekerleklidir, imarlı bir arsanıza ya da tarla vasıflı bir arazinizde de kullanabilirsiniz. Yarı mobil Tiny House üretimlerimizi de gelen talebe göre kendimiz yapıyoruz. Dilerseniz ev ya da ofis olarak kullanabilirsiniz.

Eskişehirspor ile sponsorluk imzaladınız. Reklam bütçesi ve planlamasını yaparken biraz da gözü kara mı olmak gerekiyor?

GURUR DUYUYORUZ

Eskişehirspor ile yapılan anlaşma bizim için çok önemli ve gurur verici bir sponsorluk anlaşması. Biz bir Ege firmasıyız, 80 yıldır emlak sektörünün içerisindeyiz. Son 6 yıldır tüm Anadolu'ya yayılmak için Ege'nin dışına çıktık. Anadolu'ya yayılırken Anadolu'nun en köklü kulüplerinden bir tanesiyle böyle bir iş ortaklığı yapma planlarımız da vardı. Bize göre Anadolu'nun en iyi, en fazla taraftar topluluğuna sahip ve en önemlisi de tribün kültürü olan Eskişehirspor ile böyle bir planlamaya gitmek, sponsorluk anlaşması yapmak çok gurur verici. İnşallah Eskişehirspor eski günlerine dönerken her yıl bir üst lige çıkarken, biz de Anadolu'ya aynı şekilde yayılmaya devam edeceğiz. Biz yola çıktığımız 16 Mayıs 2010’dan 2 ay sonra 15 Temmuz’u yaşadık.  Sonra işte seçimler, referandumlar, siyasi krizler derken sürekli bir krizle boğuştuk. Depremler ne yazık ki Pandemi süreci ve yaptırımları, yatırımcı için çok zorlayıcı zamanlardı. Bizim kendimizle ilgili barışık olduğumuz en büyük nokta da Eskişehir Spor gibi vazgeçmemek aslında. Teşekkür etmeliyim ki danışmanlık aldığımız firmalar ve genel müdürlük ekibimiz bizi çok iyi, çok doğru yönlendirdiler ve hala çok iyi yönlendiriyorlar.  Markamızı daha geniş kitlelere duyurmak, daha iyi tanıtabilmek için de böyle bir şeye ihtiyacımız vardı ama süreç de biraz hızlı gelişti. Biliyorsunuz orada 15 yıllık çok değerli ETİ desteği vardı. Eskişehirspor'la bizim yollarımız kesilince markamızı daha geniş kitlelere duyurabilmek açısından bize de çok faydası olacağından çok eminim. Aldığımız tebrikler, tepkiler açık kapalı mesajlar da açıkça ortaya koyuyor ki bu karşılıklı bir mutluluk. Bizim şu anda Eskişehir’de 2 tane ofislerimizin hazırlığı zaten devam ediyor. Eskişehir’in büyüklüğüne ve nüfusuna göre planlamamız ise 4 ofis.