Prof. Dr. Sözbilir: İzmir'in deprem master planı değişmeli

Timur TARLIĞ/İZMİR, (DHA)- DOKUZ Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü Prof.Dr. Hasan Sözbilir, İzmir'in deprem master planının yenilenmesi gerektiğini, plandaki verilerin 1998 yılından öncesine ait olduğunu söyledi. İzmir Valisi Erol Ayyıldız'a deprem master planının yenilenmesi projesinin de aralarında bulunduğu 5 proje sunduklarını söyleyen Sözbilir, "Paleosismoloji' yöntemiyle fayın geçmişinin araştırılması projemize TÜBİTAK destek verecek. Kalan 4 projemizi vali beye sunacağız" dedi. Sözbilir, projeler kapsamında, İzmir'deki fayların haritalandırılıp, üzerindeki bina envanterinin çıkarılacağını, fayların sensörlerle takip edileceğini anlattı.
DAUM Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, İzmir Valisi Erol Ayyıldız'a İzmir'in depremselliği ve master planı ile ilgili birifing verdi. Toplantıda İzmir'de şu ana kadar deprem ile ilgili yapılmış çalışmaları anlatan Sözbilir, yapılması gereken konuları da içeren 5 projeyi Vali Ayyıldız'a sundu. Ayyıldız'ın sunulan projelere valiliğin destek vereceğini söylediğini aktaran Sözbilir, şöyle konuştu:
"Vali beye sunduğumuz projelerden biri  İzmir'in deprem master planının revize edilmesi. 1998'de İzmir'in deprem master planı 'Radius Projesi' başlamıştı. Bu projede 1998 ve öncesine ait bilgiler vardı. Aradan yaklaşık 19 yıl geçti. Türkiye'deki bütün depremsellikle ilgili veriler 1999 depreminden sonra elde edildiği için biz de İzmir'de son 17 yıldır veri üretmeye başladık. Ama bu verilerin hiçbiri Radius Projesi'nde yok. Onun için bu bilimsel veriler ışığında deprem master planının yenilenmesi konusunda Vali bey de olur verdi."
FAY ZONLARI İMAR PLANLARINA EKLENMELİ
İzmir'de kent merkezinden geçen İzmir, Seferihisar, Gülbahçe, Tuzla ve Kemalpaşa faylarının haritalandırılması gerektiğine dikkat çeken Prof.Dr. Sözbilir, şöyle dedi:
"Bu fayların üzerinde bir sürü yapı var. Bu yapıların ortaya çıkarılması için fayların 1/5000 ölçeğinde haritalandırılması ve imar haritalarına eklenmesi gerekiyor. Fay zonlarının  50, 100, 150 metre gibi değişken genişliklerde etki alanları var. Bu etki alanında kalan binaların sayısı, kaç okul, kaç hastane bulunduğu, bunların ortaya çıkarılması gerekiyor. Sonraki aşamada yapı performans analizi yapıldıktan sonra bina güçlendirilecek mi, yoksa yıkılacak mı ortaya çıkıyor."
İZMİR VE SEFERİHİSAR FAYINA SENSÖR
İzmir'in alüvyonik zemin yapısına sahip alanlarında çok sayıda yapı olduğunu ve bu bölgelerin sıvılaşma riskinin belirlenmesi, bina envanterinin çıkarılmasının gerektiğini anlatan DAUM Müdürü Prof.Dr. Sözbilir, şöyle konuştu:
"Etrafımızdaki faylar diri ve yaşayan faylar. Onlarla birlikte yaşayabilmemiz için deprem ön kestirim çalışmaları kapsamında bu fayları sürekli izlememiz gerekiyor. Deprem'den önce hem yerin içinde, hem suda hem de havada birçok değişim oluyor. Bu değişimleri ölçen bütünleşik sensor sistemi üzerinde çalışmalar yapıyoruz. Bu konuda da özellikle İzmir fayı, Seferihisar fayı gibi faylara bu sensorları yerleştirip sürekli izleyerek ne zaman deprem üreteceği konusunda bilgi edinme projemiz var."
HENDEK KAZIP FAYLARI İNCELEYECEKLER
Fayların geçmişinin araştırılacağı paleosismoloji projesinin ise TÜBİTAK tarafından kabul edildiğini belirten Prof.Dr. Sözbilir, şöyle dedi:
"Fayların geçmişinin ortaya çıkarılması yani paleosismoloji dediğimiz hendek tabanlı çalışma projesini TÜBİTAK'a sundum. TÜBİTAK projeyi destekleme kararı aldı. Çalışmalar eylül ayında başlayacak 2 yıl içinde 5 fay kesilerek fayların geçmişi ortaya çıkarılacak. TÜBİTAK projeye hem maddi destek sağlayacak hem de 2 doktora ve 1 yüksek lisans öğrencisi yetiştirilerek hendek çalışması konusunda uzmanlaşmış olacaklar. Vali bey deprem master planının yenilenmesi, fayların sensorlarla izlenmesi, fayların haritalandırılması, bina envanterinin çıkarılması ve hendek yöntemiyle fayın geçmişinin araştırılması konularını içeren 5 projeye destek verebileceklerini, projede kimlerin çalışacağını ve bütçesini çıkartmamızı istedi. Bir projemize TÜBİTAK destek verdiği için kalan 4 projeyi vali beye sunacağız."
TÜRKİYE'DE YIKICI DEPREM ÜRETEBİLECEK YAKLAŞIK 1000 FAY VAR"
Maden Teknik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğü'nün 2011-12 yıllarında Türkiye diri fay haritasını yayınladığını hatırlatan Prof.Dr. Sözbilir, şunları ekledi:
"Yıkıcı deprem üretebilecek yaklaşık 500 diri fay haritada yer alıyor. Bunların hepsi karada. Şu ana kadar sadece Marmara denizindeki faylar haritalanmış. Akdeniz, Ege ve Karadeniz kısımlarında haritalandırma yapılması gerekiyor. Karada tespit edilen fay sayısı da sürekli artıyor. Aslında bine yakın fay Türkiye'de yıkıcı deprem üretebilecek faylar sınıfında değerlendirilebilir, ancak bunların haritalandırılması gerekiyor. Bunların deprem üretme potansiyeli ve geçmişi araştırılması gerekiyor. Bu konuda da çalışmalarımızı sürdüreceğiz."

FOTOĞRAFLI