Lokman Hekim’in “Ye” dediği...

Ümmühan TİBET
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Başkanı

 
DİKKATLİCE ALINMASI GEREKİYOR
Zeytinyağı en önemli tekli doymamış yağ asidi, yani oleik asit kaynağıdır. Ana yapısını oluşturan yağ asitleri dağılımı son derece dengeli olup tam da vücudumuz için en uygun bileşimi göstermektedir. Bilindiği gibi omega yağ asitleri esansiyel yağ asitleridir. Yani vücudumuz tarafından sentezlenemeyen ve mutlaka dışarıdan alınması gereken yağ asitleridir. Ancak vücudumuzun omega yağ asitlerine olan ihtiyacı sonsuz değildir ve dikkatlice alınmaları gerekir. Çünkü omega yağ asitleri çoklu doymamış bağ içerikleri çok fazla olduğundan serbest radikal üretmeye çok yatkın olan bileşiklerdir. Bu bakımdan omega-3 ve omega-6 yağ asitlerinin vücuda belli bir oranda alınması çok önemlidir. İtalyan Prof. Dr. Pablio Viola’ya göre bu oran 1/10 civarında olmalıdır. Zeytinyağı, omega-6 yağ asidinin, omega-3 yağ asidine oranını en iyi sağlayan yağların en başında yer almaktadır. İşte tüm bu sebeplerden dolayı pek çok insan zeytinyağıyla sağlık bulmaktadır. Düzenli kullanıldığında zeytinyağının kalbe, diyabete, aşırı şişmanlığa, hücre yaşlanmasına, safra kesesi taşlarına, hatta bazı kanserlere karşı korunma sağladığı yapılan bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır.

ÇOK ÖNEMLİ BİR ANTİOKSİDAN
Zeytinyağının minör bileşenleri üzerine yapılan çalışmalar ise zeytinyağının sağlığımız için neden önemli olduğunu bizlere göstermektedir. Zeytinyağından başka hiçbir yağda bulunmayan polifenollerin sağlığımıza yaptığı olumlu katkılar halen araştırılmakta ve çok değerli bilgilere ulaşılmaktadır.
Zeytin ve zeytinyağında bulunan polifenoller, insan hayatı için önemli olan antioksidan, serbest radikal antagonizm (zıt etki-bileşenlerinin birbirini negatif yönde etkilediği oluşum) ve antimikrobiyal aktivite göstermektedir.
Polifenoller dediğimiz bileşiklerden hydroxytrosolün bilinen faydaları ise şöyledir:
* Antimikrobiyal ve antikanserojen aktiviteye sahiptir.
* Damar genişletici, tansiyonu ve kan şekerini düşürücü etkisi bulunur.
* Serbest radikalleri yok eder.
* Eritrositlerin oksidatif zarar görmesini azaltır.
* Tromboksan seviyesine yardımcı olur.
* DNA hasarını ve LDL oksidasyonunu önler.
* Menopoz sonrası kadınlarda kolesterolün yükselmesini engeller ve kolesterolü yüksek kişilerde LDL peroksidasyonunu azaltır.
* Apostosis (programlanmış hücre ölümü) teşvik eder ve tümör hücrelerinin çoğalmasını önler.

İCAT ETMEK GEREKECEKTİ
İtalyan tıp adamı Prof. Publio Viola’nın dediği gibi, “Eğer olmasaydı, zeytinyağını icat etmek zorunda kalırdık.” Diğer bir polifenol olan oleochantal üzerinde yapılan araştırmalarda ise bu bileşenin insan vücudunda antiflamatuar etki gösterdiği, yani ağrı giderici etki yaptığı bulunmuştur. Şimdi ise yakın zamanda yayınlanan bir çalışma, düzenli tüketilen zeytinyağının romatoid artrit oluşturma riskini azaltabileceğini ileri sürmektedir. Çalışmayı yapanlara göre, yüksek oranda zeytinyağı içeren beslenme şeklini benimseyen kişilerin bu hastalığa maruz kalma riskleri daha düşüktür. İlgili çalışma göstermiştir ki, daha sık zeytinyağı kullanan kişilere göre daha az kullananların romatoid artrit olma olasılığı 2.5 kat daha fazladır.

GÜNDE İKİ ÇORBA KAŞIĞI
Zeytinyağının faydaları Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından da resmen kabul edilmiştir. FDA bugün, günde 2 çorba kaşığı zeytinyağı yemenin koroner kalp rahatsızlığı (CHD) ile kadınlarda meme kanseri riskini azalttığını duyurmuştur. Bu uygulama FDA’nın geleneksel gıdalar için duyurduğu üçüncü nitelikli sağlık hizmetidir. Günlük beslenmemizde tükettiğimiz yağların özellikleriyle kalp-damar hastalıkları arasında ilişkilerin saptanması bu konuda sürdürülen çalışmaların daha bir yoğunluk kazanmasına neden olmuştur. Zeytinyağı kalbimizin dostudur. Zeytinyağı tüketiminin öncelikli etkisi kalp-damar hastalıklarının oluşum riskini azaltması ve hastalık oluştuktan sonra tekrar oluşumunu engellemesidir. Zeytinyağında bulunan E vitamininin damar sağlığını koruyup kalp krizi riskini azalttığı araştırmalarla desteklenmektedir. Zeytinyağı vücutta kolesterol dengesini sağlar. Yağlar kanda lipoproteinlere bağlı olarak dolaşmaktadır. Lipoproteinlerin farklı türleri yağ metabolizmasında değişik görevler üstlenir. Halk arasında faydalı kolesterol olarak da adlandırılan HDL’nin yüksek düzeylerde olması, daha çok miktardaki kolesterolün dokulardan uzaklaştırılmasıyla damar sertliğinden koruyucu bir etki ortaya çıkar.

DAHA İYİ OLDUĞU İSPATLANDI
Zeytinyağının minor bileşenlerinden olan diğer önemli bir madde ise squalendir. Squalen günümüzde onkolojide, kanser tedavisinde kullanılan en önemli etken maddelerden biridir. Naturel sızma ve riviera zeytinyağlarında yüksek miktarda bulunan bir hidrokarbondur. Yani zeytinyağı tükettiğimiz zaman doğal olarak kansere karşı korunmamızı da sağlamaktayız. Zeytinyağı hamilelik esnasında cenin (fetüs) gelişim devresinde çok önemli bir rol oynar ve eksikliği de bebeğin daha sonraki gelişiminde olumsuz etkilere neden olabilir. Hamileliğinde zeytinyağı tüketen annelerin bebeklerinin kilo, boy, davranış ve psikomotor refleksleri açısından doğum sonrası gelişimlerinin daha iyi olduğu ispatlanmıştır. Fetüsün büyümesi için E vitaminine ihtiyacı vardır. Yeni doğmuş bebeğin de oksijenli atmosfere girerken meydana gelen oksidatif strese karşı savaşmak için E vitamini deposuna ihtiyacı vardır.
Çok bol miktarda olmasa da zeytinyağının oksidasyona karşı direnci sayesinde yeterli miktarda mevcuttur. Doğum sancıları esnasında annenin kanındaki E vitamini göğüs bezlerinde yoğunlaşmaktadır ve böylece emzirme esnasında anne E vitamini sağlamaya devam eder. Emzirme sırasında bu vitaminin seviyesini korumak şarttır. E vitamini ayrıca karaciğer-safra sistemi üzerindeki olumlu etkisi dolayısıyla prematüre doğmuş bebeklerle, böbrek veya pankreas yetmezliği olan yeni doğmuş bebekler için de önerilmektedir. Ancak zeytinyağı sadece yeni doğmuş bebeğin gelişimi için elzem olan yeterli miktarda yağ asitleri sağlamakla kalmayıp (esansiyel yağ asitleri olan) zeytinyağının linoleik asidinin oranı anne sütününkine benzerdir.

KADINLARIN GÜZELLİK MALZEMESİ
Zeytinyağının kozmetik konusunda kullanımı antik çağlara kadar gitmektedir. Zeytinyağı tarihte pek çok kadının güzellik malzemelerinden olagelmiştir. Zeytinyağı cilde iyi gelir, kırışıklıkları önler, sivilceleri tedavi eder. Saçları gürleştirip parlaklık verir, saç dökülmesine önler. Dövülmüş sarımsakla karıştırılmış zeytinyağı kuruyup sertleşen deriyi yumuşatır. Saçlara canlılık kazandırmak için birkaç kaşık zeytinyağıyla saç havluya sarılmalı ve yarım saat beklenildikten sonra yıkanmalıdır. Her gün zeytinyağıyla dişlere yapılan masaj dişlerin sağlam ve bembeyaz olmasını sağlar. Haftada iki kez zeytinyağı damlatılmış birkaç damla limon ve bal karışımı cilde sürüldüğünde kırışıklar önlenir. Kaya tuzu ile karıştırılmış zeytinyağıyla kol ve bacaklar ovulduğunda pürüzsüz bir cilt elde edilir. Zeytinyağıyla limon karıştırılarak cilde sürüldüğünde güneşte tenin iyi bir renk almasını sağlar ve cildi korur. Ciltteki kuruluğu gidermek için bir avakado ezilip zeytinyağıyla karıştırılarak 5 dakika yüzde tutulduktan sonra ılık suyla yıkanır. Zeytinyağı akne, psoriasis ve seboreik egzema gibi deri bozukluklarını tedavi etmek için belirgin terapilerde iyi bir yardımcıdır.