Kovid-19 salgınında meme sağlığını ihmal etmeyin

Meme kanserinin kadınlarda en sık görülen kanser türü olduğunu hatırlatan Doç. Dr. Levent Yeniay, ülkemizde her yıl ortalama 15-20 bin yeni meme kanseri vakası ortaya çıktığını açıkladı. Tedavi görüp rutin kontrollerine devam eden hastalar da dikkate alındığında, çok yüksek sayıda kadınımızın sağlık bakımında aksamalar meydana geldiğini ifade eden Yeniay, diğer yandan erken tanı taramalarının bu dönemde aksamasının da bir başka önemli sorun olduğunu bildirdi. Erken tanının meme kanserine bağlı ölümleri azalttığının kanıtlanan çok önemli bir uygulama olduğunu ifade eden Yeniay, “ABD’de yapılan bir araştırmada Kovid-19 salgınının sadece ilk 3 ayında kanser erken tanı taramalarının aksamasına bağlı 80 bin kanser vakasının tanı alamadığını bildirmiştir. Bunların içinde 36 bin meme kanseri vakası bulunmaktadır” dedi.

' Meme hastalarımız en başta en temel korunma yöntemleri olan maske, kişisel mesafe ve temizlik kuralını sıkı sıkıya uygulamalıdır. ' Kovid-19 belirtilerini ve hastalık için varsa risklerini bilmelisiniz. Bu tür şikayetler ortaya çıktığında mutlaka sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. ' Yeni ortaya çıkan ve meme kanseri açısından şüpheli bulguları olan hastalar mutlaka hekime ya da sağlık kuruluşlarına uygun zaman ve şartlarda ulaşmalıdır. Kovid-19 endişesi tanıda gecikmeye neden olmamalıdır. ' Bu belirtilerin en önemlileri, memede yeni ortaya çıkan ağrısız sert kitle hissedilmesi, meme cildinde çökme/gamzeleşme, meme cildinde portakal kabuğu görüntüsü olması, kanlı meme başı akıntısı ve koltuk altında ele gelen bezelerdir. ' Meme kanseri şüpheli durumlar dışında memede apse, aktif enfeksiyon, ameliyat yerinde açılma, kanama ve tedavi görmüş hastalarda ameliyat olduğu taraf kolda kızarıklık şişlik olması durumunda yine beklenmeden sağlık kuruluşuna müracat edilmelidir. ' Ameliyat ya da biyopsi gibi işlemler öncesi Kovid-19 testi yapılması faydalıdır. Pozitiflik varsa işlem ertelenmelidir. ' Tarama amaçlı mammografiler salgının yoğunlaştığı dönemlerde ertelenebilir. Bu dönemde kendi kendine muayenelerin öğrenilmesi ve uygulanması faydalı olacaktır. ' Şüpheli bir kitle saptanması durumunda yapılması gereken tanı amaçlı işlemler imkanlar ölçüsünde devam etmeli, geciktirilmemelidir. ' Cerrahi işlemlerde ameliyat süresi, hastanede kalış yönünden mümkün olan en küçük işlem tercih edilmelidir. Kozmetik amaçlı işlemler ertelenebilir. Ameliyat hazırlıkları hastanede yatış yerine ayaktan yapılmalıdır. ' Radyoterapi tedavisinde ertelemeler ve/ veya uygulama sayılarında azaltmalar uygulanabilmektedir. ' Kemoterapi başlanmış olan hastalar tedavilerini mümkün ise tamamlamalıdır. Yeni tedavi alacak hastalarda ise protokollerde değişiklikler yapılabilir. ' Hastalarımızda tanı ve tedavi süreçleri nedeniyle oluşan stresin üzerine eklenen Kovid-19’un yarattığı izolasyon, korku, kaygı bozukluklarına ve stresin daha da artmasına neden olabilir. Bu nedenle hastalarımızın mümkün olduğunca aile ve sosyal çevreleriyle iletişimlerini devam ettirmeleri, egzersiz ve ev dışı aktivitelerde bulunmaları oldukça faydalıdır. ' Beslenmeye dikkat edilmelidir. Kilo alımından kaçınılmalıdır. Bağışıklık sistemini destekleyecek taze meyve ve sebzeler, Omega-3 ve 6’dan zengin gıdalar, C ve D vitamini ve çinko desteği faydalı olacaktır.