Koroner bypass eşittir iyi yaşam

KORONER damarların, kalbi besleyen ve sağlıklı çalışmasını sağlayan çok önemli ve özel damarlar olduğunu belirten Özel İzmir Gazi Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Opr. Dr. Alkan Arpaçay, bu damarlardan biri ya da bir kaçının daralması ya da tıkanması sonucu kalbe yeteri kadar kan gitmeyeceği için, göğüs ağrısı, kalp krizi veya ölüm gelişebildiğini söyledi. Koroner bypass ameliyatının, bu tıkalı damarların besleyemediği sahayı vücudun başka yerlerinden alınan damarlarla beslemek için yapılmaktadır. Günümüzde erişkinlerde yapılan açık kalp ameliyatlarının yüzde 80’inden fazlası koroner bypass ameliyatlarıdır. Bunu gerçekleştirmek için genel olarak göğsün iç kısmında bulunan bir atar damar (IMA), kol atardamarı (radial arter) ve bacak toplardamarı (safen veni) kullanılır. Vücudun bu damarlarının çıkarılarak koroner bypas ameliyatlarında kullanılmasının çok özel durumlar dışında vücuda herhangi bir zararı yok” dedi.

ZAMANINDA MÜDAHALE
Kalbin, ‘vücutta dolaşımı sağlayan motor’ olarak düşünülmesi gerektiğini belirten Opr. Dr. Alkan Arpaçay, sağlıklı çalışabilmesi için kanın içindeki değişik maddelerden enerjsini aldığını söyledi. Arpaçay, damarların daralmasının ya da tıkanmasının kalp kaslarının beslenmesini etkileyerek, göğüs ağrısına neden olduğunu belirterek, şunları söyledi: “Kan akımının tamamen kesilmesi ve kalp kaslarının tamamına yakınının beslenememesi, kalp krizine ve hatta kalp kasındaki krize bağlı etkilenme geniş alanda olursa, ölüme kadar giden istenmeyen olaylara neden olmaktadır. İşte bu durumlarda koroner anjiyo gibi tanısal işlemler yapılarak, koronerlerdeki problem ortaya konulmalı, vakit kaybetmeden gerekli girişim hemen yapılmalıdır. Bu olgularda yapılacak olan koroner bypass ameliyatlarının amacı, kalpte tıkalı damarların olduğu bölgelere yapılacak bypaslarla yeterli kan sağlayarak, ölümcül olabilecek risklerin önüne geçmektir.”

AMELİYAT SONRASI
Kalp ameliyatı sonrası yaşam hakkında bilgiler veren Özel İzmir Gazi Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Opr. Dr. Alkan Arpaçay, 5’inci günde evine taburcu edilen hastaların vücutlarının her ameliyatta olduğu gibi eski temposuna dönmesinin zaman alabildiğini söyledi. “Bazı günler kişi kendini iyi hissederken, bazı günler biraz halsiz ve bitkin hissedebilir” diyen Arpaçay, şöyle devam etti: “Uykusuzluk, sinirlilik ve keyifsizlik olabilir. Tüm bunların birkaç hafta içinde azalarak kaybolacağı hastaya muhakkak anlatılarak bilgilendirmenin tam yapılması gereklidir. Ameliyattan sonra hafif egzersizler ve bunun zaman içinde giderek artırılması, iyileşmeyi hızlandıracaktır. Önce ev içinden başlayarak kısa yürüyüşler yapılabilir. Zamanla yürüme mesafesini artırarak, hava uygunsa ev dışında yürüyüş öneriyoruz. Merdiven çıkmak gerekirse, yavaş yavaş ve her katta dinlenerek yapılmalıdır. Ameliyat sonrası göğüs kemiğinin tam olarak iyileşmesi için 6-8 hafta gerekir ve tüm kemiklerin iyileşmesinde olduğu gibi yaşlılarda bu süre biraz uzayabilir. Bu süre içinde göğüs kemiğinin düzgün olarak kaynaması için yatakta yan yatmamanız ve ağırlık kaldırmamanız çok önemli.”

CİNSEL YAŞAM
KESİNTİYE
UĞRAMAZ

AMELİYAT sonrası cinsel yaşam hakkında bilgiler veren Opr. Dr. Alkan Arpaçay, cinsel ilişkinin yaklaşık iki kat merdiven çıkmaya eşit enerji harcanmasına neden olduğundan, bunun kişiye ciddi bir yorgunluk getirmediğini söyledi. Öte yandan ameliyattan sonra kalp damarlarında kan akışı artmış olduğu için, kalbin daha güçlü çalıştığını ifade eden Arpaçay, “Ameliyattan 4-6 hafta sonra cinsel ilişkide bulunmanın bazı kurallara uyulduğu müddetçe bir sakıncası yoktur. Koroner bypass ameliyatından sonra sigara kullanmayanların, kullananlara göre daha uzun ve daha rahat yaşam sürdükleri bilindiğinden, sigaranın koroner bypass sonrası kesinlikle bırakılması gerekiyor. Kişinin kendisine ve kalbine yapabileceği en büyük kötülüğün sigara kullanımı olduğu hiçbir zaman unutulmamalıdır” diye konuştu.

OLUMSUZ DÜŞÜNCELER

KORONER bypass ameliyatı sonrası bir çok hastanın, ameliyatın doğası gereği genellikle bazı olumsuz düşüncelere kapılabileceğini dile getiren Opr. Dr. Alkan Arpaçay, şunları söyledi: “Yaşadıkları ameliyatın psikolojisiyle kendilerinin artık yarım bir insan olarak, iş göremeyecek durumda olduklarını, ailesine katkısının azalacağını ve özel hayatının hiçbir zaman eskisi gibi olamayacağını düşünebilirler. Bu endişeler de onları ameliyatın ilk günleri geçtikten sonra ciddi bir ruhsal çöküntü içine sokabilmektedir.. Oysa ki böyle bir durumun söz konusu bile olamayacağı bilinmelidir ve psikolojiyi desteklemek için gerekli olursa hiç çekinmeden medikal destek alınmalıdır. Aksine, koroner arter hastalığı olan kişiler normal yaşantılarında ciddi bir kalp krizi tehdidi altında yaşamaktadırlar. Bu risk altında yaşamakta olan kişiler koroner bypass sonrasında daha güvenli ve daha konforlu bir hayata merhaba demektedirler.”

----------------------------------------------------------

Riskli gruptakilere
daha sık kontrol

KORONER arter hastalığının (kalp damarı tıkanıklığı), kalbi besleyen atardamarların plaklarla daralması olduğunu belirten Özel İzmir Gazi Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Dr. Barış Yanık, damar tıkanıklığının hafif formlarının kan akışını önemli derecede bozmadığını ve hastada herhangi bir şikayete neden olmadığını söyledi. Ancak tıkanıklık ilerledikçe damardaki kan akışının bozulduğunu ve semptomların ortaya çıkmaya başladığını kaydeden Yanık, kalp damarı tıkanıklığı için bazı hasta gruplarının daha riskli olduğunu bildirdi. Dr. Barış Yanık, “Diyabet, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol hastaları, sigara içenler, ailesinde kalp hastalığı olanlar, kalp damarı tıkanıklığı gelişmesi açısından daha risklidir ve bu gruptaki hastaların daha sık kontrol olması gerekir” dedi.

BU ŞİKAYETLER ÖNEMLİ
Kalp damarında ciddi tıkanıklık olan bir kişinin yaşadığı sık şikayetlerin yürümek, merdiven, yokuş çıkmak ya da kişinin kendisini zorladığı herhangi bir eforla ortaya çıkan göğüs ağrısı olduğunu belirten Dr. Yanık, şu bilgileri verdi: “Ağrı, genellikle baskı, sıkışma, yanma şekillerinde olur. Göğüs ağrısına kolda ağrı ya da uyuşma, sırtta, boyunda ve çenede ağrı eşlik edebilir. Eforla ortaya çıkan ağrı dinlenmekle bir kaç dakika içinde genellikle geçer. Tıkanıklığın daha fazla ilerlediği durumlarda eforla ortaya çıkan ağrının yanında istirahatte de ağrı olabilir. Kalp damarı tıkanıklığı her hastada göğüs ağrısı şeklinde ortaya çıkmayabilir. Bazen eforla nefes darlığı ve yorgunluk şeklinde belirti verebilir. Bu durum özellikle diyabet hastalarında daha sık görülür. Bazı diyabet hastaları hiç şikayet yaşamadan damar tıkanıklığı yaşayabilir, hatta kalp krizi bile geçirebilir ki biz bu duruma ‘sessiz kalp krizi’ diyoruz.”

TEŞHİS NASIL KONULUR?
Kalp damarı tıkanıklığının teşhisi hakkında bilgiler veren Dr. Barış Yanık, öncelikle bir kalp doktorunun muayene etmesi gerektiğini bildirdi. EKG, muayene bulguları, ekokardiyografi ve efor testi gibi basit bazı testlerle kalp damarı tıkanıklığı tanısı koyulabildiğini dile getiren Yanık, “Yapılan tetkikler sonucunda kalp damarı tıkanıklığından şüphe edilirse, tanıyı netleştirmek ve tedaviyi planlamak için yapılması gereken tetkik, koroner anjiyografidir. Koroner anjiyografi, genellikle kasık ya da bilek atardamarından girilerek kalp damarlarına ulaşılıp görüntülenmesidir. Kalp damarlarıyla ilgili en net ve doğru sonucu veren yöntem budur. Ayrıca kalp damarlarında ciddi tıkanıklık tespit edilmesi durumunda anjiyografi işleminin devamında balon stent işlemine geçilerek, damarın açılmasına da uygun bir işlemdir” dedi.

TANI KONULMUŞSA
NELER YAPILMALI

KALP damar tıkanıklığı tanısı alan bir hasta için öncelikli olarak bazı tedbirlerin alınması gerektiğini hatırlatan Dr. Barış Yanık, şunları söyledi: “Diyabet hastalığı varsa kan şeker seviyesi düzene sokulmalı, kolesterol yüksekliği varsa düşürülmeli, kan basıncı kontrolü sağlanmalı ve en önemlilerinden birisi olarak sigara içiliyorsa mutlaka bırakılmalıdır. Çünkü kalp damarlarına en fazla zarar sigaradan gelir. Bu genel tedbirleri aldıktan sonra tedavi aşamasına gelirsek... Ciddi damar tıkanıklığı ya da damar tıkanıklığına bağlı ciddi şikayetler yoksa, ilaç tedavisi ilk seçenektir. Ancak ciddi damar tıkanıklığı ve hastanın ilaçlara dirençli şikayetlerinin olması durumunda balon stent veya açık kalp cerrahisi, yani bypass yöntemiyle damar açılması işlemi yapılabilir.”

KALP YETMEZLİĞİNE DİKKAT

KALP yetmezliğinin sık belirti ve bulgularını anlatan Dr. Barış Yanık, belirtiler arasında en sık eforla ortaya çıkan aşırı yorgunluk ve nefes darlığının sayılabileceğini söyledi. Bu belirtilerin hastalığın şiddetine ve kişiye göre değişebildiğini kaydeden Yanık, “Bazı hastalar, hastalığın erken evrelerinde günlük işlerini rahat yaparken, biraz kendilerini yorduklarında yorgunluk çekerler. Hastalık ilerleyince günlük işlerini rahat yapamaz hale gelirler. Daha da ilerlediğindeyse istirahat halinde bile yorgunluk çekerler” dedi.

ALTTA YATAN SEBEP BULUNMALI

Kalp yetmezliğinde en önemli tedavinin ilaç tedavisi olduğunu kaydeden Dr. Barış Yanık, “İlaçlar kalbin üzerindeki yükü alarak daha az nefes darlığı ve yorgunluk hissedilmesini sağlar. Altta yatan sebep varsa onu bulup ortadan kaldırmak gerekir. Yüksek tansiyon varsa kontrol altına alınmalı, damar tıkanıklığı varsa damar açılmalı. Altta yatan sebebi ortadan kaldırmamıza rağmen kalp yetmezliği düzelmiyorsa, o zaman pil tedavisi uygulanabilir” dedi.