Kol-bacakta geçmeyen Şişlikler lenf ödem habercisi olabilir
Güncelleme Tarihi:
Lenf ödemin lenfatik sistemdeki bozukluk nedeniyle hücreler arası sıvıda meydana gelen artış olduğunu belirten kalp ve damar cerrahisi uzmanı Op. Dr. Ece Tonguç Koçkesen, lenf damarlarında genetik, enfeksiyon (özellikle mantar enfeksiyonları), travma, cerrahi ya da radyoterapi sonrası tıkanıklık oluşması sonucu kol ya da bacakta şişlikler meydana gelebildiğini söyledi.
Bu durumdan genellikle tek kol ya da bacağın etkilendiğini ifade eden Koçkesen, ciltte kolay ve kendiliğinden morarma olmadığını, etkilenen bölgelerde ise cildin kalınlaşabildiğini kaydetti.
DOĞUŞTAN YA DA SONRADAN
Op. Dr. Ece Tonguç Koçkesen, lenf ödemin doğuştan ya da sonradan gelişebileceğini belirterek, şöyle dedi: “Doğuştan olan bebeğin anne karnında iken lenf damarlarının yeterince gelişmemesi sonucu olur. Sonradan gelişen lenf ödemler ise çoğunlukla kanser cerrahisi (meme, prostat ve benzerleri) tedavisi sonrası ve bazen de venöz yetmezliğe sekonder gelişebilir. Lenf ödem bazı durumlarda lipödemle karışır. Lipödem genelde yağ metabolizması hastalığıdır. Kadınlarda sıktır. Özellikle kalça ve bacaklarda (diz iç kısımlar) simetrik yağ depolanması vardır. Dokununca ağrı duyarlar, ama el ve ayakta sıkıntı yoktur. Cilt çok kolay morarır ve o yağlı bölgeler yumuşaktır. Tutulum çift taraflıdır. İkinci ayak parmağının derisinin iki el parmağı ile tutulup kaldırılması ile yapılan stemmer testi lipödemde negatif, lenf ödemde pozitiftir. Lenf ödemde şiş olan bölgeye parmakla basılınca iz kalır, lipödemde kalmaz.”
LENF ÖDEMDE TANI VE TEDAVİ
Lenf ödem tanısında hastanın verdiği öykünün tanı için önemli olduğunu kaydeden Koçkesen, “Lenf ödemli hastalarda sık enfeksiyon geçirmeye bağlı cilt portakal kabuğu görüntüsü almaya başlar. Lenf ödem kesin tanısı için lenfosintigrafi tetkiki yapılabilir. Lipödemin ileri derecesine lenf ödem eklenip lipolenfödem olabilir. Lenf ödemde tedavi, manuel/pnömatik kompresyon ile lenf drenajı, kompresyon tedavisi (bandaj ve çorap), cilt bakımı ve egzersiz şeklindedir” diye konuştu, şu bilgileri verdi:
» Derinin hemen altındaki yüzeysel lenf
damarlarına hafif basınç uygulamasının
ardından kişiye özel ölçü alınarak, özel örme
tekniği ile yapılan kompresyon çorap ya da
eldiveni kullandırılır. Bu kompresyon apereyleri tedavi sonrası gece ve gündüz ilk 6 ay
düzenli kullanılmalıdır.
» Lenf ödemde cildin kurumaması için PH
değeri 5.5 olan nemlendiriciler kullanılmalı,
katlanan deri kısımlarında mantar gelişmemesi için özen gösterilmesi gerekir.
» Lenf sıvısının oluş hızı iskelet kasları
tarafından sağlanan aralıklı dış basınca bağlı
olduğundan ısınma, pompalama ve hafif
germe ile solunum egzersizleri yapılması
önerilir.
» Lenf ödemi olanlar enfeksiyonlardan
kendini korumalı, kilo almamalı, dengeli
beslenmeli, aşırı ısıya maruz kalmamalı,
aşırı yük kaldırmamalı, kolu baş üzerinde
uzun süre tutmayı gerektiren işler ve uzun
özellikle uçak yolculuklarından kaçınmalı ve
sıkı kıyafetler giymemelidir.
» Gece etkilenen kol/bacak üzerine yatılmamalıdır.
» Aşırı tuz kullanılmamalı ama tamamen
de kesilmemelidir ve bol su içilmelidir. Lenf
ödemde lenfanjit hastanın yaşam konforunu
en çok bozan komplikasyondur.
» Tekrarlayan mantar enfeksiyonları, ‘fil
ayağı’ denen aşırı genişlemiş bacak oluşumuna sebep olur. Bu hem görsel hem fonksiyonel sıkıntılar yaratır