Evren Işık: Kovid-19 sperm kalitesini düşürüyor
Güncelleme Tarihi:
Omicron varyantıyla birlikte yeniden gündemde yerini alan Kovid-19, yol açtığı etkilerin giderek daha fazla analiz edilebilmesiyle de önemini artırıyor. Kovid-19 virüsüne bağlı hastalığı geçiren kişilerin birçok organının zarar gördüğünü belirten Op. Dr. Evren Işık, enfeksiyonun erkek üreme sisteminde dikkate alınması gereken etkilerinin olduğunu vurgulayarak, önemli bilgiler aktardı.
KOVİD-19, gerek yol açtığı akut etkiler, gerekse uzun süre geçmeyen belirtilerle sağlık için önemli bir tehdit olmayı sürdürüyor. Üroloji ve androloji uzmanı Op. Dr. Evren Işık, Kovid-19’u atlatmanın özünde sevindirici bir durum olduğunu, ancak hastalık sonrası etkilerin dikkate alınmasında faydalar bulunduğunu açıkladı. Fertility ve Sterility dergisinde yayımlanan bir çalışmada enfeksiyon sonrası erkeklerin sperm hareketliliklerinde yüzde 60 ve sperm sayılarında yüzde 37 oranında düşüş gösterildiğini ifade eden Işık, “Sperm sayısında ve hareketliliğinde meydana gelen düşüşlerin kısırlık kapsamında önemli kriterler olduğunun göz ardı edilmemesinde fayda var. Sperm sayısı az olduğu takdirde spermlerin yumurta ile buluşma şansı azalırken, sperm hareketliliğinin düşmesi ise spermlerin yumurta hücreleriyle buluşmasını iyice zorlaştırıyor. Sonuç olarak çiftlerde kısırlık riskinde artış oluyor” diyerek, Kovid-19 geçiren erkek hastaların sperm hareketliliğinin azalabileceğini ifade etti.
ÖNLEMLER ALINMALI
Kovid-19 hastalığının erkeklerin üreme sistemini ciddi düzeyde hedef aldığını ifade eden Op. Dr. Evren Işık, şöyle devam etti: “Hastalık atlatıldıktan sonraki farklı dönemlerde erkeklerin üreme sistemlerinin çeşitli yanıtlarına rastlanabiliyor. Enfeksiyondan yaklaşık 1 ay sonra incelenen erkeklerde sperm DNA hasarında artış gözlemlendiği verilerine sahibiz. Tek sorun sperm DNA hasarı da değil. Nitekim sağlıklı ve çocuk sahibi olmuş erkeklerde de belirli oranda DNA’sı hasarlı spermlere rastlanabiliyor. Sperm sayısında ve konsantrasyonunda azalma, hareketlilikte düşme gibi sonuçlar bir bütün olarak değerlendirildiğinde, Kovid-19’un erkek üreme sağlığı özelindeki önemi daha çarpıcı hale geliyor. Elbette ki şu an için bu veriler, erken dönem verileri. Uzun vadede enfeksiyon nedeniyle üreme sağlığının nasıl etkilendiğini daha net anlayabileceğiz. Yine de bilimsel çalışmaların sonuçlarını göz ardı edemeyiz. Influenza gibi virüslerin vücut sıcaklığını artırarak sperm kalitesine zarar verdiğini biliyoruz. Fakat Kovid-19 hastalığının etki mekanizmasının alışılagelenden farklı olduğu düşünülüyor. Bu enfeksiyonun ateş nedeniyle değil, bağışıklık sisteminin virüse verdiği bir yanıt olarak sperm değerlerinde azalmaya yol açtığı kabul ediliyor. Bu noktada Kovid-19 nedeniyle sperm değerlerindeki negatif yönlü değişimin yaklaşık 3 aylık bir süreçte devam ettiğinin, ancak erkek infertilitesi üzerinde kalıcı olup olmadığı hakkında kesin bir söylemde bulunulamayacağının bilinmesi gerekiyor. Dolayısıyla tedbirli olmak ve gerekli önlemleri almak en doğrusu.”
KURALLARA UYMALIYIZ
Salgının hala çok güçlü bir şekilde devam ettiğini de ifade eden Işık, “Yeni varyantlar güncel sonuçlarıyla birlikte yeni çalışmalara konu oluyor. Vaka sayıları artış gösteriyor ve bu süreçte salgına karşı daha özenli davranmamız önemli. Bireysel ve toplumsal sağlık adına kalabalık ortamlarda mümkün olduğunca zaman geçirmememiz, sloganlaşan maske, mesafe ve hijyen kurallarına uymamız önemli” ifadelerini kullandı.