Emekli şoför: Midibüslerde retarder sistemi yok

Şehirlerarası otobüs firmasından emekli, şoför, 57 yaşındaki Yaşar Durmuş, kazanın midibüste retarder sisteminin olmamasından kaynaklandığını belirterek, "Zaten kazayı yapan sürücü daha önceki virajları fren yaparak indi. O viraja gelmeden de fren ısındı ve şişti. O andan itibaren fren tutmaz, fren pedalı sensöre ulaşmadığı için fren lambası yanmaz" dedi.

Anneler Günü için düzenledikleri gezide Marmaris'te 24 kişinin yaşamını yitirdiği kazanın nedenleri araştırılırken, turlarda kullanılan araçların gezilere ne kadar uygun olduğu da sorgulanıyor. Uzun yıllar şehirlerarası otobüs firmasında şoförlük yapan, Yaşar Durmuş, kazada bir çok olasılık olduğunu öne sürdü. Uçuruma yuvarlanan midibüsteki teknik eksikliğin kazanın en önemli sebebi olduğu vurgulayan Durmuş, şöyle dedi:
"Kazayı yapan araç şehirlerarası otobüs değil. Bu midibüslerde retarder sistemi yok. Sadece motor freni var. O yüzden bu tür araçların şehirlerarası yolculuk yapması sakıncalıdır. Sadece şehir içinde servis olarak kullanılmadır. Çünkü kazanın yaşandığı yollarda bu araçlarda retarder sistemi yoksa sıkıntı olur. Zaten kazayı yapan sürücü daha önceki virajları fren yaparak indi. O viraja gelmeden de fren ısındı ve şişti. O andan itibaren fren tutmaz, fren pedalı sensöre ulaşmadığı için fren lambası yanmaz. Yani savcının tespiti doğrudur. Yani kazada fren boşalması gibi bir durum yok. Fren boşalsa en acemi şoför bile aracı sağa yatırır ve o şekilde uçuruma devirmez. Şu unutulmasın aracı SRC belgesi sürmez. Şoför sürer, o yüzden deneyim önemlidir."

"KAZAYI YAPAN KADAR ARAÇ SAHİBİ DE HATALI"
Midibüsün şehirlerarası yolculuklarda kullanılmasının sakıncalı olduğunu belirten Durmuş, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Kazada şoförün yapması gereken; rampayı kaçıncı vitesle çıktıysa, aynı vitesle rampadan inmeliydi.  Retarder sistemi olmadığı için bunu hesap etmeliydi. Retarder sistemi olmadığı için fren o viraja gelene kadar şişti ve fren devre dışı kaldı. Yani o andan itibaren şoförün yapacağı tek şey 'Eyvah gidiyoruz' demek olur. Artık o aracı Allah'tan başkası durduramaz. Bu kazada hem sürücünün, hem midibüsün hem de o midibüs sahibinin hatası var. O aracı şehirlerarası yolculuğa göndererek midibüs sahibi kazayı yapan kadar hatalıdır."
Marmaris'teki kazadaki durumun kendisinin de başına geldiğini aktaran Durmuş, "Yıllar önce Eskişehir-Bilecik Karayolu'nda rampa inerken fren 'şişti' ve frenler devre dışı kaldı. Allah'tan viraj olmadığı için kurtardım" dedi.

RETARDER NEDİR? NASIL ÇALIŞIR?
Retarder, temel olarak şaftın ucuna yerleştirilen rotor ve stator denilen iki çark ile çalışan hidrodinamik basınçlı bir sistem olarak biliniyor. Araçta direksiyon altında bir retarder için kademeli bir kol ya da fren pedalına bağlı bir sistemle harekete geçiriliyor. Rotor aracın şaftına bağlı halde bulunuyor. Stator ise rotorun karşısında retarder gövdesine sabitlenmiş durumda bulunuyor. Şanzımandan gelen şaft hareketiyle rotor dönüyor. Retarder devre girdiğinde rotor ve stator arasına yağ pompalanır rotorun dönüşüyle hareketlenen yağ statorun kanatçıklarına çarpar ve yavaşlıyor. Bu da rotoru yavaşlatınca frenleme gerçekleşiyor."