Çam balının da küresel iklim değişikliği vurdu

Mete Tamer OMUR

TÜRKİYE’de üretilen çam balı üretiminin yüzde 85’ini gerçekleştiren Muğla, 14-19 Kasım tarihleri arasında önemli bir organizasyona ev sahipliği yaptı. Marmaris Grand Yazıcı Turban Otel’de gerçekleştirilen 7. Uluslararası Muğla Arıcılık ve Çam Balı Kongresi’nde, Türkiye’de üretilen çam balı dünyaya tanıtıldı. Muğla Valiliği himayesinde Muğla Tarım ve Orman İl Müdürlüğü katkılarıyla, Muğla Arı Yetiştiricileri Birliği ve Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen kongrede, ulusal ve uluslararası birçok firmanın ürünlerini tanıtarak ticaret ağlarını genişletme fırsatı yakaladı. Etkinlikte ayrıca; üretim alanlarını artırılmasında tağşişe, ihracattan desteklere, küresel ısınmadan orman yangınlarına kadar birçok konu konuşuldu.

ÜRETİM ALANLARI ARTMALI
Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği Başkanı Ziya Şahin, Türkiye’de son 10 yılda kovan sayısının yüzde 120 arttığını ama üretim alanlarının aynı kaldığını ifade etti. Ziya Şahin, “Dünyada kilometrekareye düşen kovan sayısı 1. Ülkemizde ise bu rakam 9-10 kovan. Bal verimimiz koloni başına ortalama 14 kilogram civarında. 10 yıl öncesine baktığımızda kilometrekareye düşen kovan sayısı 4, bal verimimiz 19 kilogramdı. Bugün kovan sayımız 8 milyon 700 bin dolaylarında. Koloni sayısı artırılarak bal üretiminin artmayacağını anlamalıyız. Dolayısıyla bal üretimimizi artırıcı koloni yönetim tekniklerini bilmemiz ve uygulamamız gerekiyor. Çam balı üretim sahalarımız 20 yıldır aynı, 110 bin hektar. Üretim alanımızı 250 bin hektara çıkaracak potansiyelimiz var. Bu konuda ilgili kurumların adım atmasını bekliyoruz” ifadelerini kullandı.

ÖNLEMLER ALMAK GEREKİYOR
Ziya Şahin, arıcılık sektörünün tarım, gıda ve gelecek için stratejik olduğunu, eğitim ve beslenme noktasında vazgeçilemeyeceğini aktardı. Çam balı rekoltesinde yaşanan düşüşe ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Ziya Şahin, şu bilgiyi paylaştı:
“Çam balındaki rekolte yangınlardan sonra düştü. Marmaris’te ciddi bir alan yandı. Ama diğer illerimizdeki yani Muğla’daki 70 bin hektara yakın bir alanın 11 hektarı yandı. Yani yine bizim neresinden bakarsan bakınız, 55-60 bin hektarlık bir çam balı alanımız var. Ama mesela bu seneki düşüşün temel nedeni küresel iklim değişikliği. Yangınlara sırtımızı dayamamak lazım. Küresel iklim değişikliği nedeniyle bölgede bir varyasyon, değişim oldu. Dolayısıyla sel iklim değişikliğine karşı da önlemler almamız lazım.”

YAŞAM ALANI DARLAŞIYOR
Kongre’nin arıcılık ve özellikle çam balı için çok önemli bir yeri olduğunu ifade edene Muğla İl Tarım ve Orman Müdürü Barış Saylak da “Kongrede katılımın ve bilimsel sunumunun yüksek olduğu çok değerli oturumlara imza atıldı. Bilim insanlarımız, sektörün çok kıymetli üreticileri ile hep birlikte bu kongre, zorlu koşullarda, küresel iklim felaketinin ortaya koyduğu üretime dönük olumsuzluklarda ve yine orman yangınlarının olumsuz etkisinin arkasından adeta bir ilaç gibi oldu. Bu kongreyle son yıllarda Türkiye’deki bal üretiminde küresel iklim felaketinin oldukça ciddi ve olumsuz etkileri var. Türkiye bir çam balı cenneti. Dünyadaki üretimin yüzde 90-95’i Türkiye’de yapılıyor. Bunun da yüzde 85’i ilimiz Muğla’da gerçekleşiyor. Dolayısı ile bu küresel iklim felaketinin ortaya koyduğu yüksek ısı, ne yazık ki çam balını yapan basra böceğinin yaşam alanlarını darlaştırdı. Artık basrayı 200 metre ile 500 metre arasında olan çam balından 700-800 metre rakımlılara kadar çıkmış durumda. Hal böyle olunca çam balında yangınların ve en çok da küresel ısınma etkisini ortaya koyuyor” ifadelerini kullandı.

ARI GİBİ ÇALIŞMAYA DEVAM
TARIM ve Orman Bakan Yardımcısı Ebubekir Gizligider, “Bal bizim medeniyetimizde sadece bir besin değil, aynı zamanda bir kavram. Arı gibi çalışmaya devam edeceğiz. Tarımsal ve kırsal alanda kalkınmayı sağlayacak önemli hibe destekleri varTaklit ve tağşiş konularını son derece önemsiyoruz. Sona doğru yaklaşıldığını düşünüyoruz. Önemli bir mesafe kat edildi. Türk şeker konusunda 2023 yılında da destek olmaya devam edeceğiz. Marmaris’te 262 hektar bal ormanlarını tespit edildi. 8 bin adet keçiboynuzu, sofra fidanlarını dikilecek ve ayrıca 5 kilogram da arı otu tohumu ekilecek” dedi.

İNSANLIĞIN DA SİGORTASI
MUĞLA arıcılığının daha yukarıya taşınması için kamunun tüm kuruluşlarının elbirliği yaptığını söyleyen Muğla Valisi Orhan Tavlı, “2020’de kurulan Apiterapik Ürünler Ar-Ge ve İnovasyon Merkezi çalışmalarını hep beraber hayata geçiriyoruz. Muğla çam balının ve arıcılığının başkenti. Her gezdiğimiz antik kentte sağlığımız ve şifanın izlerini gördük. Dedik ki kültür turizmin altyapısını oluştururken bir taraftan da kırsal kalkınma modeline dönüştü. Her gittiğimiz yerde sağlığın güçlü izlerini gördük. Datça Knidos’ta Hipokrat’tan 100 yıl önce tıp okulunun olduğunu ve Hipokrat’ın da eğitim gördüğünü gördük. Sahada arkadaşlarımız çalışma yapıyor. Burada sağlık turizmi ile ilgili çalışmaların temelini bütün paydaşlarımıza gönderiyoruz. Turizmin her çeşidi tarıma ve arıcılığa hizmet etmek” diyerek, arıcılığın sadece tarımın değil, insanlığın da sigortası olduğunu ifade etti.

KONAKLAMAYA DA
EV SAHİPLİĞİ YAPIYORUZ
MUĞLA İl Tarım ve Orman Müdürü Barış Saylak, üretim sezonunda Muğla’da 2 milyona yakın arı kolonisinin üretim faaliyeti gösterdiğine dikkat çekti. Saylak, “Sezonda yaşanan bu yoğunluğu il müdürlüğümüzün projesi olan ‘Arı Konaklama Noktalarının Sayısallaştırılması Projesi’yle yaklaşık 13 bin arı konaklama noktası belirleyerek bu alanlarda 3 milyona yakın arı kolonisinin konaklamasını sağlayarak sorunsuz denebilecek şekilde yönetiyoruz. 2019 yılını çam balı sezonunda misafir arıcıların üretimiyle birlikte ilimizde 30 bin tona yakın çam balı üretimi gerçekleştiriliyordu. 2020’de 6 bin 103 ton, 2021 sezonunda ise 3 bin 800 ton civarında bir çam balı üretimi gerçekleşti” dedi.

SAĞLIK TURİZMNDE
ÖNEMLİ BİR ROTA
“APİTERAPİK Arıcılık Ürünleri İşleme ve Ar-Ge İnovasyon Merkezi Projesi” kapsamında Muğla genelinde arıcılara propolis, perga, arı zehri ve polen olmak üzere genel arıcılık eğitimleri Tarım ve Orman İl Müdürlüğü tarafından verilmeye devam ettiğini söyleyen Barış Saylak, “Bu eğitimlerle birlikte ihtisas eğitimi gerektiren ‘ana arı ve arı sütü’ üretim eğitimlerimizin ilk etabı Tarım ve Orman Bakanlığı uzman personeli eşliğinde il genelinden seçilen 32 genç arıcımızın katılımıyla Fethiye’de bulunan Muğla Arı Yetiştiricileri Birliği’ne ait arı ıslah merkezinde tamamlandı. Proje sonunda yapımı tamamlanacak olan arı ürünleri işleme tesisine kaliteli polen, propolis, arı sütü gibi arı ürünlerinin bu konuda eğitilmiş Muğlalı arıcılardan temin edilmesi amaçlanıyor. 10 milyon TL civarında bir bütçeye sahip olan projeyle apiterapi ürünlerinin yaygınlaştırılması ve dünyada sağlık turizminin en önemli ayaklarından biri olan apiturizmde ilimiz ve ülkemizin önemli bir rota haline getirilmesi amaçlanıyor. Projeye tahsisi edilecek alanda apiturizm köyü inşaatı, tedavi merkezlerinin oluşturulması ve konaklama imkanlarının sağlanması gibi bütünsel bir bakış açısıyla hazırlanan projeyle kum, deniz, tarih ve doğasıyla turizm merkezi olan ilimizin yıl boyu hizmet veren bir turizm üssü haline getirmek ana amaçlarımızdan birisi” diye konuştu.