Bir antik kentten çok daha fazlası
Güncelleme Tarihi:
İyi haftalar dostlarım... Bugün size Bodrum çevresinin az bilinen antik alanlarından biri olan Lagina’dan bahsedeceğim.
Yatağan’ndaki Lagina pek çok kaynakta antik kent olarak yazılsa da aslında bir kutsal alan. Antik çağlarda buraya Stratonikeia kentinden bağlanan bir kutsal yolla ulaşılıyormuş. Stratonikeia kenti Karya’nın siyasi merkezi iken Lagina Hekate kutsal alanı bir dini merkezmiş. Ay ve Yeraltı Tanrıçası Hekate adına yapılan tek tapınak burada bulunuyormuş. Burası bu nedenle kutsal alan olarak oldukça büyük bir öneme sahipmiş. Karyalıların önemli bir kült merkezi olan Lagina Hekate kutsal alanı M.Ö. 3000’den (eski Tunç Çağı) günümüze kadar kesintisiz olarak iskan edilmiş. Kutsal alan ve çevresinde Klasik, Helenistik, Roma İmparatorluğu dönemlerinde pek çok yapı inşa edilmiş. En önemli yapı ise Tanrıça Hekate adına M.Ö. 100’lerde yapılan tapınak olmuş.
BİR KADININ YAŞAM EVRELERİ
Hekate’yi incelediğimizde Olimpos tanrılarıyla bir ilgisi olmayan, Anadolu’ya özgü gizemli bir tanrıça görüyoruz. Büyü ve sihri elinde tutan, ay, gece ve karanlığa egemen, adeta kara güçler kraliçesi gibi davranan birinden bahsediyoruz. Hekate erken dönemlerde tek vücutlu, tek başlı iken sonradan üç gövdeli tasvir edilmeye başlamış. Bu üçlü form ise bir kadının yaşam evreleri olan kız çocukluğunu, anneliğini ve anneanneliğini sembolize etmiş. Lagina Hekate kutsal alanına dönersek... Burada yıllar boyu Tanrıça Hekate için törenler düzenlenmiş. Her sene eylülün dolunay gecelerinde tanrıçanın doğum günü kutlanmış. Tanrıça heykelinin bulunduğu bölümde gizli törenler yapılmış. Bu törenler haricinde M.Ö. 81 yılından sonra dört senede bir Hekatesia-Romaia Şenlikleri düzenlenmiş. Şenliklerdeki anahtar taşıma töreni (Kleidagogia) birkaç gün sürermiş. Kleidagogia sırasında ölülerin efendisi Hades’in yeraltındaki krallığının anahtarı Stratonikeia’dan Lagina’ya getirilirmiş. Böylece hem Tanrıça Hekate’nin yeraltı dünyasının anahtarını elinde tuttuğu, hem de Lagina Hekate kutsal alanının Stratonikeia’ya bağlı olduğu gösterilirmiş.
SALGIN SONRASI ŞENLİĞE DEVAM
Kovid-19 dünyayı sarmadan önce Lagina’da antik çağların anılarını yaşatmak amacıyla Uluslararası Lagina Festivali düzenlenmeye başlamıştı. Festivalde, Hekatesia Şenlikleri canlandırılıyordu. Geleneksel davul zurna karşılamasıyla başlayan törende yöre geziliyor, müzikler dinleniyor, yemekler yeniyor, kazı çalışmaları hakkında bilgiler veriliyor, film gösterileri düzenleniyordu. Temsili anahtar taşıma ve kurban törenlerinin ardından törenler son buluyordu. Umuyoruz ki, bu pandemi kısa zamanda bitecek ve bu şenlikler de tekrar başlayacak. Biz de arkeolojik olduğu kadar dinler tarihi açısından da eşsiz bir öneme sahip olan Lagina Hekate kutsal alanının adını daha fazla duymaya başlayacağız.