"Ateşböceği" teknolojisiyle giysiler gece de parlayacak

İZMİR (AA) - TOLGA ALBAY - İzmir’de Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Tekstil ve Moda Tasarım Bölümü’nde tasarlanan giysiler, yüksek teknolojiye ilginç bir bakış açısı getirdi. Çelik ve yansıtıcı ipliklerin kullanıldığı kumaşlar sayesinde giysiler ortam ışığına göre renk ve desen değiştirir hale geldi. Modada önemli bir farklılık yaratabileceğine inanılan giysilerin bir defileyle kamuoyuna tanıtılması planlanıyor.

Gelişen teknoloji, giyim ürünlerine yeni fonksiyonlar kazandırmaya devam ediyor. Serinleten, zayıflatan, kir tutmayan, kendisini temizleyen giysiler gündelik hayata girmeye başladı. Dünyanın dört bir yanındaki moda tasarımcıları da laboratuvarlarda geliştirilen yenilikçi malzemelerle giysilere yeni anlam ve işlevler katabilmek için çalışıyor.

Bir tekstil ülkesi olan ve bu yöndeki Ar-Ge faaliyetlerini son yıllarda artıran Türkiye’de de yenilikçi kumaşlarla moda yaratılması için çalışmalar yapılıyor. Bu konuda çok sayıda deneysel çalışmanın yürütüldüğü Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Tekstil ve Moda Tasarım Bölümü’nde bir süre önce tamamlanan proje, teknoloji ve giysi ilişkisine ilginç bir örnek veriyor.

Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nesrin Önlü ile Doç. Havva Halaçeli Metlioğlu ve Öğretim Görevlisi Neslihan Şirin Yaşar’ın tamamladığı “Yüksek Teknoloji Ürünü Lif ve İpliklerin Giysilik Kumaşlara Tasarım Açısından Getirdiği Yenilikler” projesi kapsamında ışığı yansıtan iplikler ve saç telinden daha ince çelik iplikler dokunarak kumaşlar üretildi. Bu kumaşlardan kadın dış giyim ürünleri tasarlayan ekip, farklı işlevlere sahip ürünleri ortaya çıkardı.

- Giyilirken şekil verilebilen çelik iplikli giyisiler

AA muhabirine açıklama yapan Prof. Dr. Önlü, hazır giyim markalarının giderek daha farklı ve dikkat çeken kumaş ve tasarımlara yöneldiğini, yenilikçi bakışlara öğrencilerini hazırlamak için başlattıkları projeler kapsamında normalde modayla adı anılmayan teknolojik ürünlere yöneldiklerini ifade etti.

Çelik denince akla ağır sanayinin geldiğini ancak son yıllarda geliştirilen inanılmaz incelikteki çelik ipliklerle güvenlik amaçlı kıyafetlerin dikilmeye başlandığını ifade eden Önlü, ışığı kaynağına geri yansıtan kumaşların da yine güvenlik amaçlı kullanımının bulunduğunu, bu kumaşların özellikle polis üniformalarının gece parlayan bölümlerinde kullanıldığına dikkati çekti.

Tamamladıkları projeyle bu ürünleri güvenlik amacından farklı olarak estetik amaçlı değerlendirdiklerini söyleyen Önlü, şu bilgileri verdi:

“Bizler, bu yenilikçi malzemelerin sadece iş ve güvenlik alanında değil günlük hayatta da kullanılabileceğini vurgulamak istiyoruz. Giysilere yeni işlevler de kazandırmak istedik. Örneğin çelik iplikler, bazı halılarda statik elektriklenmeyi gidermek için kullanılıyor. Ancak insanlar üzerinde de statik elektrik var. Günümüzün önemli bölümünü bilgisayar karşısında geçiriyoruz. Bu süreçte bir çok zararlı ışına maruz kalıyoruz. Çelik ipliklerle yeni işlevler yüklenen kumaşlar bu zararlı ışınlara karşı koruma kalkanı olabilir. Bu giysiler aynı zamanda estetik açıdan fark yaratmamıza da vesile olabiliyor. Örneğin pamuk ve ipekle birlikte dokunduğunda çelik iplikler, kumaş üzerindeki desenlere çok farklı bir hacim ve kabartı veriyor. Çelik iplikle dokunmuş bir kumaşı elinizle buruşturarak istediğiniz şekli verebilirsiniz. Ayrıca çeliğin sıcaklıkta genleşmesi özelliğini kullanarak farklı sıcaklıklarda farklı desenlere bürünen kıyafetler üretebiliyorsunuz."

- Parıldayan perdeyle enerji tasarrufu

Ateş böceklerinin bahar ve yaz aylarında geceleri uçarken yanıp sönen ışıklarıyla bilindiğini, benzer şekilde bazı mantar türlerinin de karanlıkta ışık saçtığını, gece görüşüne sahip tekstil ürünlerinin de bu tür canlılardan esinlenilerek tasarlandığını ifade eden Önlü, bu ürünlerden biri olan retro-reflektif ipliklerin de içeriğindeki mikron boyutundaki milyonlarca cam boncuk sayesinde gece karanlığında çok küçük bir ışık kaynağından gelen ışığı dahi güçlü bir şekilde yansıtarak kendisini görünür kıldığını dile getirdi.

Bu ipliklerden dokunan kumaşlardan kadınlar için gece kıyafeti tasarladıklarını anlatan Önlü, araştırdıkları kadarıyla dünyada bu amaçla yapılan ilk tasarımı ortaya koyduklarını ifade etti.

Bu kumaşların modada önemli bir farklılık yaratacağına inandıklarını vurgulayan Önlü, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bu kumaşları günlük giysiler veya gece kıyafetlerinde kullanarak kişiyi olduğundan zayıf, kilolu, uzun veya kısa gösterebilirsiniz, vücudunun daha düzgün yerlerini ön plana çıkarabilirsiniz. Kumaş üzerinde gizli desenler yaratabilirsiniz. Gün ışığında görünmeyen desenlerin farklı aydınlatma ortamlarında farklı görünümlerle ortaya çıkmasını sağlayabilirsiniz. Proje kapsamında sınırlı ürünler tasarlayabildik. Bu ürünlerin ilgi çekmesi talep görmesi halinde çok farklı tasarımlar da ortaya çıkabilir. Şimdi bu konuda yeni bir projeye daha başlıyoruz. Retro-reflektif kumaşları ev tekstilinde, özellikle de perdelerde kullanmak istiyoruz. Gece ışıldayan perdeler evlere hem yeni bir hava katacak hem de ışığı yansıtması nedeniyle aydınlatmaya destek olarak bir nebze de olsa enerji tasarrufu sağlayabilecek."

- Şimdilik çok pahalı

Tasarımcılar için farklı bir malzeme olacağı yorumu yapılan yenilikçi kumaşların en önemli handikapı ise maliyetleri. Tamamı ithal edilen bu ipliklerin dünya genelinde fazla üretiminin olmaması nedeniyle fiyatının yüksek olduğunu söyleyen Prof. Dr. Nesrin Önlü, 20 bin lira bütçeli projenin yarısından fazlasının yüksek teknolojili iplik alımında kullanıldığını ifade etti.

Bu ürünlerin talep görmesi halinde iplik üretimin bunu takip edeceğini, fiyatların zaman içinde daha makul seviyelere inebileceğini söyleyen Önlü, bu konuda termal kıyafetlere benzeyen bir gelişim sağlanabileceğine işaret etti.

Bu kumaşlardan yapılan ürünlerin kitlelere ulaşmasının kısa zamanda çok kolay olmadığını, ilk etapta kişiye özel tasarlanan giysiler veya kısıtlı üretilen kupon kumaşlar tasarlanabileceğini anlatan Önlü, "Gece parlayan giysiler, bir müzik albümünün içindeki hit parça gibi görülebilir. Koleksiyonda var olduğunda diğer ürünleri sattıran bir öğe olabilir. Ancak zaman içinde bu ürünler de alınabilir hale gelecektir" diye konuştu.

Prof. Dr. Önlü, yeni tasarımlar üzerinde çalışmaların devam ettiğini, çok yakında tamamlayacakları koleksiyonu bir defileyle sergilemeyi planladıklarını da sözlerine ekledi.