Asya’nın en iyi korunmuş tapınaklarından
Güncelleme Tarihi:
Size bugün belki de İzmir-Milas Karayolu’ndan geçerken gördüğünüz ama hiç dikkatinizi çekmemiş olabilecek bir yerden bahsetmek istiyorum. O zaman bugün ‘Euromos’ günü olsun mu? Euromos, Milas’a 10 kilometre mesafede yer alan bir antik kent. Burası antik çağda ‘Mylasa’, yani Milas’tan sonra bölgenin en önemli kentiymiş. Günümüze ulaşan kalıntıları çok yıpranmış olsa da Asya’nın en iyi korunmuş yarım düzine tapınağından biri olan Zeus Tapınağı’nı bugün hala dimdik ayakta görüyoruz.
İSMİ BİRÇOK KEZ DEĞİŞTİ
Kentin isminin M.Ö. 5’inci Yüzyıl’da ‘Kyramos’ veya ‘Hyramos’ olduğu sanılıyor. Ancak Mausolos’un, Karia’yı Helenleştirme politikaları nedeniyle ‘Güçlü’ anlamına gelen Euromos ismi kullanılmaya başlanmış. Kent, Attika-Delos Deniz Birliği’nin üyesi olmuş. Büyük İskender’in bölgeyi fethinden sonra, Makedonya, Mısır ve Suriye arasında el değiştirmiş. M.Ö. 201- 196 arasında Makedonya Kralı 5’inci Philippos’un hakimiyetine girmiş. Bu dönemden sonra tapınak, agora ve kent surları onarımdan geçirilmiş. İsmi de değiştirilmiş ve ‘Philippoi’ olmuş.
BAĞIMSIZLIKLA ZENGİNLİK
M.Ö. 188 yılında Rodos’tan Karia’ya gelen kuvvetler karşısında kent, Mylasa ile ittifak yapmak zorunda kalmış. Ancak Apameia Antlaşması ile Karia’nın geri kalanıyla birlikte Rodos’un hakimiyetine geçmiş. Bir süre sonra da bu antlaşmadan rahatsızlık duyan komşusu Herakleia’nın saldırısına uğramış. Euromos bunu takip eden yıllar içinde bağımsızlığını elde etmiş. Bununla beraber gelişmiş ve zenginleşmiş. Bu refah döneminde de anıtsal yapılarına sahip olmuş.
EN ÜNLÜSÜ ZEUS TAPINAĞI
Euromos’a geldiğinizde ilk olarak Milas-İzmir Karayolu’nun hemen doğusunda yer alan agorayı görüyorsunuz. İlerlediğinizde günümüze ulaşan en ünlü yapısı Zeus Lepsynos Tapınağı ile karşılaşıyorsunuz. 2’nci Yüzyıl’da Roma İmparatoru Hadrianus zamanında kentin dışındaki ‘Kızılbayır’ denilen tepenin eteğinde yapılan bu tapınak Tanrı Zeus’a adanmış. En önemli özelliği ise Asya’nın en iyi korunmuş yarım düzine tapınağından biri olması. 17 sütundan 16’sı üst kirişleriyle birlikte günümüze sağlam olarak geldiğinden halk buraya ‘Ayaklı’ diyor.
MUTLAKA BİR KEŞFE ÇIKIN
Kentte M.Ö. 3’üncü Yüzyıl’ın ortalarında kullanılan tipik bir Helen tiyatrosu da var. Ancak tiyatrodan günümüze ulaşan çok buluntu yok. Tapınağın hemen arkasındaki tepede Euromos’u kuşatan, Helenistik ve Roma dönemine ait büyük bir sahayı kaplayan surları görüyorsunuz. Kesme taşlarla örülen sur duvarının devamında ise savunma sistemine ait kulelerle karşılaşıyorsunuz. Euromos oldukça işlek bir yol üzerinde yer alıyor olabilir. Hatta belki Milas-İzmir Karayolu’nda seyahat ediyorsanız gözünüzün ucuyla bakıp önemini fark etmemiş bile olabilirsiniz. Ancak unutmayalım ki, burası, Karia’nın önemli kentlerinden. Keşfe çıkarsanız eminim siz de benim kadar beğeneceksiniz.