Aslan’dan kentsel dönüşümzede uyarısı

1984 yılından bugüne İzmir’in 12 ilçesinde 13 ayrı projeyle birlikte yeni mahalleler yaratan Ege-Koop’un Genel Başkanı Hüseyin ASLAN, “konut piyasasında son açıklamalarla yaşanan sıkışmanın, piyasa gerçeklerinin aynası ‘şantiye enflasyonu’nun da baskısıyla ‘mağdur yaratma’ potansiyeli bir sürecin başlangıcı olacağını söyledi, “Nasıl daha önce kooperatifzedeler ortaya çıktıysa, şimdi de bitmeyen ve korkarım ki yarım kalacak kentsel dönüşüm projelerinden kaynaklı kentsel dönüşümzedeler sorunu yaşayacağız” dedi.

Özellerde oran 1.80'leri geçiyor

Türkiye’de dönüşümün hem deprem bölgesi olmaktan kaynaklı riskleri bertaraf etme hem de temel insan haklarından olan barınma hakkını toplumun katmanlarına yaygınlaştırma yönüyle önemli olduğunu vurgulayan ASLAN, “Ancak dönüşümde de maliyet yüksek. Kredi yeterli değil. Devletin dönüşümle ilgili mevcut piyasa şartlarında yurttaşı dönüşüme teşvik edecek dişe dokunur desteği yok, verilen destek maliyetin ancak yüzde 25-30’unu karşılıyor. Devlet bankalarının konut kredi faizi yüzde 1 oranında, ancak; devlet bankaları dönüşüm kredisini ya hiç vermiyor, ya da çok zor şartlarda verebiliyor. Özel bankalarda ise oran 1.80’i geçiyor. Örneğin; özel bankalardan 400 bin lira devlet destekli kredinin 120 ay boyunca aylık ödemesi yaklaşık 8 bin lira. Bir de evi dönüşüme giren vatandaşın ödediği kira gözönünde bulundurulursa, bu kredinin avantajlı olmadığı anlaşılır. Oysa, inşaat maliyetinin en az yüzde 70’i kredi olarak karşılanırsa iyi olur" dedi.

Beton, demir, kalıp ve işçilik

İnşaat sektöründe kaba inşaat sürecinin ‘cicim ayları’ olarak nitelendirilebileceğini belirten ASLAN, “Bir konutun kaba inşaat imalat maliyet kalemi beton, demir, kalıp ve işçiliktir. Beton dökülür, kat çıkılır. Bu, toplam maliyetin yüzde 30-40’lık bölümüdür. İnşaatta asıl maliyet, 250-300 ürün kalemini kapsayan ince imalatta karşımıza çıkar. İşte dönüşüm projelerinde dananın kuyruğunun kopacağı ve mağduriyet yaratacak süreç burada başlar. Ve korkarım ki yakında 'bitmeyen dönüşüm, yarım kalan site, inşaatlar durdu' gibi kentsel dönüşümzede haberleri göreceğiz” diye konuştu.

Bitip bitmeyeceği belli değil

Bunların yaşanmaması için dönüşüm projelerinde maliyet hesaplarının net ortaya konulması ve gerekirse yazılı resmi tutanakla maliyet sürecinin netliğe bağlanmasının gerektiğine dikkat çeken Hüseyin ASLAN, şöyle devam etti: “Dönüşüm projelerinde kat karşılığı oranı yüzde 50. Yani, bir dönüşüm projesine dahil olan vatandaş, iki ev parasını hem kendi hem de mal sahibinin evinin bedelini ödüyor. Projenin bitip bitmeyeceği de belli değil. Neden? Hazır beton maliyetinin son iki yılda yüzde 400, demirin son iki yılda yüzde 421 arttığını; diğer kalemlerdeki artışın da yaklaşık bu oranlarda olduğu, konut piyasasındaki son gelişmelerle bu artışın nerede duracağının belli olmadığı ortamda, pek çok proje bitmeyecek gibi görülüyor. Bu net.”

"Kurum olarak sorumlulukalmaya hazırız"

Dönüşüm taahhüt firmalarının iyi hesap yapmasının ve güvence vermesinin önemine değinen Ege-Koop Genel Başkanı Hüseyin ASLAN, “38 yılda sadece 4 duvar değil; yol, otopark, bahçe ve peyzaj alanları, eğitim ile spor alanlarıyla konut değil, kentler üreten Ege-Koop olarak, kooperatif anlayışıyla bu süreci halk yararına dönüştüren modelle değiştirmeye deneyimimizle hazırız. 12 ilçede, 13 proje kapsamında, 200 üzerinde kooperatifin örgütlendiği Ege-Koop modeli, dönüşümde mağduriyetlerin önüne geçmek için set olacaktır. Bu işe siyaset karıştırılmamalı. Bugüne kadar bünyemizde hiç tanımadığı, kooperatif yöneticileriyle yakınlığı olmayan 150’nin üzerinde müteahhit firmaya iş vermiştir. İzmir’in atıl durumdaki dönüşüm alanları sosyal devlet mantığında merkezi ve yerel yönetimlerce planlanarak, sağlıklı konutlar üretilmesinin önü açılmalı. Biz Ege-Koop olarak sorumluluk almaya hazırız" şeklinde konuştu.