Arkaik dönemden Türkiye Dünya Cumhuriyeti’ne aşkın ve gladyatörlerin kenti
Güncelleme Tarihi:
Yatağan’ın Eskihisar köyü sınırları içinde yer alan Stratonikeia’nın en önemli özelliği Arkaik, Klasik, Helenistik, Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu, Beylikler, Osmanlı İmparatorluğu, Türkiye Cumhuriyeti dönemlerine ait yapı ve kent dokusunun birlikte görülebileceği nadir yerlerden olması. Burası, aşkın ve gladyatörlerin kenti olarak anılıyor. Neden mi? Seleukos Prensi I. Antiokhos, M.Ö. 281 yılından sonra buranın ismini değiştirerek eşinin adını vermiş. Böylelikle aşk uğruna ismi değişen yerleşim, ölümsüz aşkların yaşandığı yer olarak ünlenmiş. Ayrıca, kentte farklı armatura yani sınıflara ait 14 gladyatör mezar steli bulunmuş. Bu nedenle kente gladyatörler şehri de deniliyor.
KRAL HALKIN KARARINI DİNLER
Stratonikeia aşkın şehri dedim ya... Bu öyle bir aşk hikayesi ki, ancak filmlerde olabilir denecek kadar çetrefilli. Çünkü Seleukos Prensi I. Antiokhos ve üvey annesi Stratonice arasında geçiyor. Olay şöyle olmuş: Seleukos Kralı Seleukos Nikator’un oğlu çok hastalanmış. Bir gün doktorlardan biri prensin kalp atışlarının üvey annesi yanına geldiğinde çok hızlandığını fark ederek krala söylemiş. Kral bu durum karşısında ne yapması gerektiğini halkına sormuş. Halk, genç prensle üvey annesinin evlenmesini isteyince kral da buna razı gelmiş.
Antik kente girer girmez Selçuklu döneminde yapılan bir hamamla karşılaşıyorsunuz. Yakın zamanda aslına uygun olarak restore edilen hamamda cam içinde koruma altına alınan giriş, soyunmalık, ılıklık, sıcaklık, traşlık ve odunluk kısımlarını görüyorsunuz. Daha sonra Şaban Ağa Camisi ile karşılaşıyorsunuz. İlk yapıldığı yıl bilinmeyen caminin 1876’da büyük bir tadilat geçirdiği veya yeniden yapıldığı sanılıyor. Yeniden yaptıran ya da onarımdan geçiren kişi Şaban Ağa olduğu için cami de onun ismiyle anılıyor. Caminin içi oldukça ilginç. Hatta gördüğüm en özel camilerden biri olduğunu bile söyleyebilirim. Tabanındaki tarihi eserlerin üzeri camla çevrili. Burada bir yanda geçmişi, bir yanda bugünü birlikte yaşayarak ibadet edebiliyorsunuz.
ÜÇ KEZ YER DEĞİŞTİREN KÖY
Daha sonra köy meydanına geliyorsunuz. Eskihisar köyü 1957 yılındaki deprem nedeniyle antik kentin kuzeyine taşınmış. Daha sonra bu alanda kömür çıkarılmaya başlanınca yeniden taşınarak şimdi bulunduğu üçüncü yerinde kurulmuş. Buraya gelirseniz köyün ilk kuruluş yerinin meydanında çınar ağaçlarının gölgesinde gözleme yiyip çay içmeyi ihmal etmeyin. Ayrıca, ev yapımı reçellerin ve turşuların da tadına da bakabilirsiniz.
UNESCO’NUN DA LİSTESİNDE
Buradan antik kentin içine yürüyorsunuz. Roma hamamlarını, antik Yunan ve Roma’da gençlerin düşünsel-bedensel olarak eğitildiği ve spor etkinliklerinde bulunduğu Gymnasion’u, Bouleuterion yani meclis binasını, tiyatroyu, Augustus ve İmparatorlar Tapınağı’nı, XVIII. ve XIX. yüzyıla tarihlenen ağa evlerini görüyorsunuz. Stratonikeia’nın siyasi merkez olduğu çağlarda Lagina da dini merkezmiş. Kuzey sur duvarı üzerinde yer alan kuzey şehir kapısından başlayan kutsal yol nekropolden geçerek Lagina’daki Hekate kutsal alanına ulaşıyormuş. Bu nedenle kuzey şehir kapısı kente erişim noktası olmasının yanı sıra törensel olarak da büyük bir öneme sahip. Stratonikeai, UNESCO Geçici Kültür Mirası Listesi’nde de yer alıyor. Bense burayı bir gün kalıcı listede görmeyi umut ediyorum. Çünkü Stratonikeai bunu kesinlikle hak eden bir antik kent.