Anıt için dava açmaya hazırlanıyorlar (2)

Anıt için dava açmaya hazırlanıyorlar (2)

MAHKEMELİK OLACAK

Karşıyaka'da Anayasa Meydanı'nda bulunan Atatürk, Annesi ve Kadın Hakları Anıtı'nın Karşıyaka Belediyesi tarafından büyütülmesi projesi kriz yarattı. Anıtın çevre düzenlemesi ve beton dikitlerinin müellifi mimar Erkal Göngören'in kızı mimar Ela Göngören kendilerindin izin alınmadığını, yasal yollara başvuracaklarını açıkladı. Mimar Ela Güngören, yıkılıp yeniden yapılacak anıtın çevresinin çevrildiği panoların önünde yaptığı basın açıklamasında sanat ve sanatçıya saygısızlığın Türkiye'nin acı ve değişmez bir gerçeği haline geldiğini söyledi. Karşıyaka Belediyesi'nin, çürüdüğü gerekçesiyle yıkarak yerine 2-3 kat daha büyük başka bir anıt yapmak istediğini belirten Göngören, bunu yaparken de anıtın tümünü, rölyeflerden oluşan bronz kuşağın tasarım ve uygulamasını yapan iki müellifinden heykeltıraş Tamer Başoğlu'na mal ettiğini ve sadece Başoğlu'ndan izin alındığını açıkladı. Projenin diğer müellifinin vefat etmiş babası mimar Erkal Güngören olduğuna dikkat çeken Göngören "Karşıyaka Belediyesi babamın yasal temsilcileri olan bizlere danışılmadan, izin alınmadan ve bilgilendirilmeden bu anıtın yıkım ve yenileme işlemine başlamıştır. Karşıyakalıların da görüşünün alınmaması da hazin ve üzüntü vericidir" dedi.

Bu anıtın iki müellifinden birinden onay alıp diğerin almamakla Fikir ve Sanat Eserleri Yasası'nın çiğnendiğini öne süren mimar Güngören, anıtın 1972'den bu yana çok az değişikliklerle, gerekli bakımların yapılmamasına karşın bugüne kadar ayakta durduğunu söyledi. Göngören "Bu anıtını yıkılarak, 2-3 katı büyütülmesi anlamsız ve gereksizdir. Özgün anıt tasarlanırken gözönünde bulundurulan şehir ölçeğiyle insan ölçeğini bağdaştıran tasarım kriteri göz ardı edilmektedir. Bu eser anılarımızla değerlenmiş ve Karşıyaka'ya mal olmuş bir eserdir. Aslına uygun olarak korunmalı ve restore edilmelidir" diye konuştu.

Güngören, anıtın yıkılması yerine, aslına uygun ve özgün haline sadık kalınarak restore edilmesi olduğunu, bunu yaparken kentli olma anlayış ve bilinciyle, Karşıyaka ve İzmirlilere danışılarak bunun gerçekleşmesini sağlamayı dilediklerini söyledi. Eserin çevre düzenlemesi ile beton dikitlerin gerçek müellifi Mimar Erkal Göngören'in yasal temsilcileri olarak anıtın yıkılıp yerine daha büyüğünün yapılmasını istemediklerini dile getiren Güngören "Daha önce yasal yollardan bu çalışmaya karşı çıktık. Bundan sonraki süreçte de haklarımızı yasal yollarla korucağız. Bu babam ve onun şahsıda tüm sanatçılara, emeklerine saygının bir gereğidir" dedi.

Göngören'in basın açıklamasına anıtın yıkılıp yerine daha büyüğünün yapılmasına karşı çıktıkları açıklanan Degoned Derneği, Karşıyaka Halk Forumu, Karşıyaka Hareketi, Karşıyaka Dergisi, Karşıyaka Liseliler Grubu, Kent Stratejileri Merkezi, TMMOB Mimarlar Odası İzmir Şubesi, Şehir Plancıları Odası, Peysaj Mimarları Odası İzmir Şubeleri'nden temsilciler de katıldı.

ANITTA ÇALIŞMALAR BAŞLADI

Öte yandan Karşıyaka'daki Anayasa Meydanı'nda bulunan 'Atatürk, Annesi ve Kadın Hakları Anıtı'nda, Karşıyaka Belediyesi tarafından yürütülen girişimler sonucunda yenileme çalışmaları başladı. Anıtın, telif sahibi Prof. Dr. Tamer Başoğlu'nun onayı ile hazırlanan ve İzmir Büyükşehir Belediyesi Etüt ve Projeler Daire Başkanlığı onaylı projesinin, teknik şartnameye uygun olarak yeniden inşa edilmesi ve uygun çevre düzeninin yapılması ihtiyacı doğduğu belirtildi. Belediye'den yapılan açıklamada; Körfez kıyısında bulunmasının da etkisiyle anıtın yoğun şekilde aşındığı, resmi kuruluşlarca 'ağır hasarlı' raporu verildiği, can-mal güvenliği açısından risk taşıdığının tespit edildiği belirtildi. Anıtın aslına uygun olarak yeniden inşa edilmesi için modern bir proje hazırladığı, yasal izinlerin alınması ve ihale sürecinin ardından, bu hafta itibariyle projenin uygulamasına geçildiği kaydedildi.

Çalışmalar kapsamında; Atatürk, Annesi Zübeyde Hanım ve mermi taşıyan Türk analarının yanı sıra öğretmen, hukukçu, kimyager olarak tasvir edilen kadın heykellerinin bulunduğu Anıt, 15 metreden yaklaşık 42 metreye yükseltilecek. 72 adet fore kazık çakılacak. Etkili bir ışıklandırma sistemiyle Körfez'in her yerinden görünmesi sağlanacak. Anayasa Meydanı da yenilenecek. Tören alanı olarak kullanılan kısım büyütülerek, aynı anda daha kalabalık topluluklara hizmet edebilir hale getirilecek. Çalışmalar yaklaşık 6 ayda tamamlanacak. Ayrıca, eski yapının parçalarından da çeşitli anı eşyaları üretilecek.

"DURUŞUMUZUN SİMGESİ"

Karşıyaka Belediye Başkanı Hüseyin Mutlu Akpınar, "Atatürk, Annesi ve Kadın Hakları Anıtı, Karşıyakamızın ve Karşıyakalılık duruşunun güçlü bir simgesidir. Hem adı hem de anlamı itibariyle bizim için çok değerli bir miras, geleceğe taşımamız ve yüzyıllar boyunca yaşatmamız gereken bir yapıdır. Bu anlayışla, Anıtımızı yenilemek ve layık olduğu görümüne kavuşturmak amacıyla yola çıktık. Ancak ne yazık ki yapılan araştırmalar, laboratuvar ve test sonuçları, yapının neredeyse güçlükle ayakta kaldığını ortaya koydu. Bu nedenle tadilat ve onarım yerine, yeniden inşa etme yoluna gittik. Anıtımız yeni haliyle Karşıyaka'ya çok yakışacak ve İzmir'in de parmakla gösterilen yapılarından biri olacak" dedi.

Utku BOLULU / İZMİR, (DHA)

FOTOĞRAF