TZOB: Üretici ve markette en çok zam patateste, en çok ucuzlama sivri biberde

İstanbul, 1 Mayıs (DHA) - Türkiye Ziraat Odaları Birliği'nin (TZOB) gıda fiyatlarındaki değişimlere ilişkin aylık araştırmanın sonuçlarına göre, Nisan'da en çok zam patatese gelirken, önceki ay 9 lirayı aşan sivri biber fiyatlarında yüzde 70'ten çok düşüş oldu.

TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar yaptığı açıklamada, Nisan ayında markette 36 ürünün 20’sinde, üreticide ise 32 ürünün 20’sinde fiyatların gerilediğini veya değişmediğini belirterek, "Markette 16 üründe, üreticide 12 üründe fiyat artışı, markette 13 üründe, üreticide 11 üründe fiyat düşüşü oldu. Fiyat, markette 7, üreticide ise 9 üründe değişmedi" dedi.

Market fiyatlarındaki değişim

Nisan ayında market fiyatlarında maydanoz, kuru kayısı, kuru üzüm, süt, mısırözü yağı, toz şeker ve tavuk eti fiyatında değişim görülmezken, fiyat düşüşünün yüzde 71.56 ile en fazla sivri biberde meydana geldiğini bildiren Bayraktar, şöyle açıkladı:

"Mart ayı sonunda ortalama 9 lira 95 kuruşa kadar çıkan sivri biber fiyatları, hasat edilen üründeki artış nedeniyle, Nisan sonunda 2 lira 83 kuruşa kadar düştü.
"Sivri biberdeki fiyat düşüşünü;
yüzde 45.76 ile salatalık,
yüzde 43.52 ile patlıcan,
yüzde 30.91 ile kabak,
yüzde 22.06 ile yeşil soğan,
yüzde 9.09 ile marul,
yüzde 7.91 ile yumurta,
yüzde 4.32 ile karnabahar,
yüzde 3.99 ile yeşil mercimek,
yüzde 2.45 ile kırmızı mercimek,
yüzde 1.48 ile pirinç,
yüzde 0.60 ile Antep fıstığı,
yüzde 0.17 ile kuru incir izledi.
"Markette en fazla fiyat artışı ise yüzde 37.24 ile patateste görüldü.
Patatesteki fiyat artışını;
yüzde 34.13 ile domates,
yüzde 29 ile pırasa,
yüzde 24.77 ile havuç,
yüzde 18.07 ile limon,
yüzde 16.13 ile kuru soğan,
yüzde 14.87 ile ıspanak,
yüzde 13.02 ile lahana,
yüzde 6.96 ile kuru fasulye,
yüzde 6.52 ile iç fındık,
yüzde 5.91 ile nohut,
yüzde 5.81 ile ayçiçeği yağı,
yüzde 3.023 ile dana eti,
yüzde 2.25 ile kuzu eti,
yüzde 0.55 ile elma,
yüzde 0.40 ile zeytinyağı izledi."

Üretici fiyatlarındaki değişim

Nisan ayında üretici fiyatlarında, pırasa, marul, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru incirde değişim olmazken, sivri biberin yüzde 79.37 azalmayla fiyatı en fazla düşen ürün olduğunu belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi:
"Sivri biberdeki fiyat düşüşünü;
yüzde 70.90 ile patlıcan,
yüzde 67.21 ile kabak,
yüzde 63.22 ile salatalık,
yüzde 33.97 ile yumurta,
yüzde 23.08 ile maydanoz,
yüzde 20.12 ile yeşil soğan,
yüzde 14.29 ile kuru soğan,
yüzde 5.38 ile lahana,
yüzde 4.68 ile fındık,
yüzde 0.53 ile kuru üzüm izledi.
"Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 63.56 oran ile patateste görüldü.
Patatesteki fiyat artışını;
yüzde 51.53 ile domates,
yüzde 25.95 ile limon,
yüzde 20.48 ile havuç,
yüzde 17.95 ile ıspanak,
yüzde 8.33 ile kuru kayısı,
yüzde 4.71 ile karnabahar,
yüzde 4.28 ile kuzu eti,
yüzde 3.94 ile dana eti,
yüzde 3.36 ile zeytinyağı,
yüzde 1.75 ile Antep fıstığı,
yüzde 0.93 ile süt izledi."

Üretici-market fiyat farkı

Nisan ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkının en fazla kuru soğan, elma, kuru kayısı, lahana, patlıcan ve maydanozda yaşandığına dikkati çeken Bayraktar, market fiyatlarındaki artış, üretici fiyatlarındaki düşüş nedeniyle, üretici ve market arasındaki fiyat farkının kuru soğanda yüzde 646.67’ye ulaştığını vurguladı.
Bayraktar, fiyat farkının kuru soğandan sonra;
elmada yüzde 488.43,
kuru kayısıda yüzde 360,
lahanada yüzde 339.64,
patlıcanda yüzde 334.75,
maydanozda yüzde 308’i bulduğunu belirtti ve ekledi:
"Kuru soğan 7.5 kat,
elma 5.9 kat,
kuru kayısı 4.6 kat,
lahana 4.4 kat,
patlıcan 4.3 kat,
maydanoz 4.1 kat fazlaya tüketiciye satılıyor.
Bugün üreticide 15 kuruş olan kuru soğan, markette 1 lira 12 kuruştur.
Üreticide 67 kuruştan satılan elma markette 3 lira 94 kuruşa,
6 lira 50 kuruş olan kuru kayısı markette 29 lira 90 kuruşa,
37 kuruş olan lahana 1 lira 61 kuruşa,
63 kuruş olan patlıcan 2 lira 72 kuruşa,
tanesi 25 kuruş olan maydanoz markette 1 lira 2 kuruşa satılıyor."

Fiyat değişimlerinin nedenleri

Üretici fiyatlarında en fazla fiyat artışının patateste görüldüğünü, fiyat artışında patatesi, domates, limon, havuç, ıspanak, kuru kayısı, karnabaharın izlediğini vurgulayan Bayraktar, şu bilgileri verdi:

"Üreticilerde fiyatı artan ürünlere baktığımızda en fazla fiyat artışı patateste meydana geldi.
"Patateste ihracat iadesi piyasaları hareketlendirerek eldeki ürünün pazarlanmasına katkı sağladı.
"Yeni ürünün henüz çıkmamış olması da fiyatları artırdı.
"Domateste ise örtü altında ara dönem olmasına bağlı olarak hasat edilen ürün miktarındaki azalma fiyatlarda artışa yol açtı.
"Limon, havuç gibi ürünlerde arz depolardan sağlanmaktadır. Fiyat artışları mevsimsel özellik gösteriyor.
"Karnabahar gibi kışlık sebzelerde hasadın sonuna gelinmesi fiyatlarda artışa yol açtı.
"Üreticide en fazla fiyat düşüş görülen ürünler sivri biber, patlıcan, kabak, salatalık oldu.
"Bu ürünlerde hasat edilen ürün miktarının artmasıyla birlikte arzın yoğunlaşması fiyatları düşürdü.
"Maydanoz ve yeşil soğanda da benzer bir durum söz konusu olduğu için fiyatlarda düşüş yaşandı.
"Fiyat düşüşü yaşanan bir diğer ürün ise kuru soğandır; hali hazırda üreticinin elinde hemen hemen ürün kalmadı. Kalan ürünü ise meydana gelen kalite kayıpları nedeniyle, üretici yok pahasına elinden çıkarıyor."
(Tablo)