Sağlık sorunu olanlar uçmadan önce ne yapmalı?

Faik KAPTAN-Murat ÇAKIR/İSTANBUL,(DHA) SİVİLHavacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) resmi internet sitesinden "Havayolu seyahatlerinde yolcu sağlığı bakımından bilinmesi gerekenler" başlığı ile bir duyuru yayınladı. Bu duyuruya göre, kalp hastalarından hamilelere, koah’tan, diyabetlilere, kulak ağrısı çekenlerden, uçuş korkusu çekenlere kadar çeşitli hastalık sahibi yolcuların ne yapmaları gerektiğini duyurdu.

SHGM’nin duyurusunda şu ifadelere yer verildi:

 LENS KULLANANLAR: Kontakt lens kullanan yolcularımız yolculuk esnasında koruyucu içermeyen suni göz yaşı kullanabilirler. Ayrıca yolcularımızın uçuş esnasında uyumadan önce kontakt lenslerini çıkarmaları ve uçuşta yanlarında 100 ml’yi geçmeyecek şekilde getirebilecekleri kontakt lens solüsyonlarında lenslerinin nemli kalmasını sağlamaları önerilerimiz arasındadır. Kontakt lens kullanıcıları eğer uçuş esnasında lens ile ilgili bir rahatsızlık hissederlerse; lenslerini hijyen kurallarına uyarak çıkarmalı ve el bagajlarında bulunmasını önerdiğimiz yedek gözlüklerini kullanmalıdırlar.

KALP HASTALARI Eğer doktorunuz hava yolu ile seyahat edebileceğinizden emin değilse, havaalanında veya uçuş esnasında örneğin ilave oksijen desteği gibi özel bir destek gerekiyorsa, uçuşunuz öncesi ilgili havayolu şirketi ile doğrudan ya da web ortamında temasa geçip, havaalanına gelişinizden uçuşunuz sonlanıncaya kadar ilave tıbbı donanım ve oksijen ihtiyacınızı bildirebilir, havayolu şirketinde var olan destek hizmetinden veya sağlık destek ekibinden yardım alabilirsiniz. Havayolu şirketinde böyle bir destek hizmet yok ise o havayolu şirketi ile seyahatiniz mümkün olamayacaktı

HAMİLELİK: Ticari havayolu uçuş şartları, normal seyir gösteren bir hamilelik için tehdit oluşturmaz. Uçuş irtifalarında Normal Kabin Basınçlama olan hava aracında anne hemoglobinleri %90 oksijenle doygundur. Bebeğe ait hemoglobin (HBF)’in anneye göre artmış oksijen taşıma kapasitesi, bebeğin artan kan hücre miktarı ve Bohr etkisi gibi faydalı koruyucu mekanizmalar sayesinde, bebeğin kanında oksijen basıncında çok küçük oynamalar olur. Anne ve bebek açısından normal seyreden hamilelikte havayolu seyahatlerinde asıl sıkıntılı durum; istenmeyen uçuş rötarları ve acil durumlar halinde gerçekleştirilen acil iniş yapılan meydanlarda Kadın Doğum kliniklerinin olmaması veya yetersiz oluşudur. 

Bu sebeple birçok havayolu şirketi kurallarında tek bebek hamileliğinde 36. gebelik haftasından sonra, çoğul bebek hamileliğinde ise 32. gebelik haftasından sonra uçakla seyahate izin verilmez. Yine çoğu havayolu şirketi tarafından 28. gebelik haftasından sonra yapılacak seyahatlerde gebelik haftasını ve beklenen doğum tarihini bildiren, hamileliğin komplikasyonsuz normal seyrinde ilerlediğine dair doktor raporu istenmektedir.

KOAH HASTALARI: Astım ve Kronik Obstriktif Akciğer Hastalığı (KOAH) bulunan bireylerin çoğunluğu sorunsuzca hava yolu ile seyahat edebilir. Ancak kendileri için elzem olan ilaçlarını örneğin inhalerlerini el bagajlarında bulundurmalıdırlar. İlave oksijen gereksiniminiz varsa bunun temininin sağlanması için havayolu şirketine bu durumunuzu yolcu bilgilendirme formunuz ile seyahat öncesinde bildirmeniz önemlidir. Bazı havayolu şirketleri bu hizmeti bedeli karşılığı vermektedir. Bazı havayolu şirketlerinde ise bu hizmet verilmemektedir. Havayolu şirketinden bu konuda bilgileri seyahat öncesinde sağlayabilirsiniz.

AMELİYAT SONRASI: Günümüzde, geçirilen cerrahi müdahalelerden ne kadar zaman sonra havayolu ile seyahat edilebileceği konusu önem taşımaktadır. Bu süre, yapılan ameliyatın zorluğuna, ameliyat prosedürlerinin uzunluğuna göre değişkenlik göstermektedir. Küçük cerrahi işlemlerden (lipom çıkarılması, küçük yara dikişleri vb) 1-2 gün sonra,  Karın bölgesine ait basit cerrahi işlemlerden 4-5 gün sonra,  Göğüs ve karına ait basit olmayan cerrahi işlemlerden 10 gün sonra, kişiler havayolu ile seyahat edebilir. 

DİYABETLER: Kontrol altına alınmış şeker hastalığı, havayoluyla seyahat edenler için önemli problemler oluşturmaz. Ön planlama önemlidir. Seyahatten 4-6 hafta öncesinde doktorunuz veya tedavinizle ilgilenen uzman ekip ile görüşülerek konuşulması, seyahat hazırlığının önemli bir parçasıdır.

Şeker düşmesini (hipoglisemi) tedavi etmek için glukoz tabletleri veya tatlılar gibi karbonhidratların yanınızda bulundurulması yararlı olacaktır. Aynı zamanda, yemeğin gecikmesi durumunda aperatif veya bisküvi gibi daha uzun ömürlü karbonhidratların yanınızda taşınması yararlı olabilir.

KULAK AĞRISI: Modern uçaklarda kabin basınçlaması 5000 - 8000 feet yüksekliğe göre ayarlanmaktadır. Uçağın tırmanışa geçmesi ile bu irtifalardaki basınç, deniz seviyesine göre düşük olduğu için vücut boşluklarında (orta kulak ve sinüsler gibi) var olan gazlar genişler, orta kulaktaki gazlar östaki tüpü ile ağız yoluyla, sinüslerdeki gazlar ise burun yoluyla dış ortama boşalır. Böylece orta kulaktaki veya sinüslerdeki gazların basıncı ile dış ortamdaki basınç uyumlu hale gelir. Uçağın inişi sırasında ise dış ortam basıncı artar, vücut boşluklarında ki basınç ile dış ortamın basıncının eşitlenmesi için aynı yollarla ters istikamette hava girişi gerekir
Kulak veya baş ağrınızın olmaması için, uçağın alçalışa geçmesi ve inişi sırasında düzenli yutkunmak, yudum yudum su içmek, sakız çiğnemek, esnemek basınç eşitleme sistemlerinin çalışmasına yardım ederek ağrıyı engelleyecek veya azaltacaktır. Bebeklerin ağlaması, emzik, biberon veya anne sütü emmesi de aynı etkiyi yapar.

UYKU APNESİ: Havayolu şirketine CPAP makinenizi uçak kabinine almak istediğinizi bildirerek rezervasyonunuzu yaptırmalısınız. İlave olarak havayolu şirketi, doktorunuzdan bu cihazı kullanmak zorunda olup olmadığınızı bildirir belge isteyebilir. Kabin içerisinde cihazına uygun güç kaynağı bulunmayabilir. Bu yüzden havayolu şirketi kuru pil ile çalışabilen cihaz kullanmanızı önerebilir.

UÇUŞ KORKUSU: Uçuş korkusu, yılan ve örümcek korkusu fobisinden sonra gelen üçüncü en yaygın fobidir. Uçuşta yetişkinlerin %90 ında endişe olurken yolcuların %10-25 inde uçuş korkusu olur. Uçuş korkusunun bileşenleri yükseklik korkusu, kontrol kaybı, kapalı yer korkusu, bilinmeyen korkusu ve fiziksel etkilerdir. 
Korkunun üstesinden gelmek için bazı havayolları uçuş korkusunu azaltmak ile ilgili örneğin türbülans hakkında, uçuşun genel hatları hakkında, uçak gürültüsü gibi konularda kısacası strese ve korkuya neden olabilecek durumlara karşı çeşitli davranış teknikleri ile beraber eğitici bilgilendirmeleri içeren programları düzenlemektedir. Bu programların sonunda genellikle kontrol altında final uçuşu gerçekleştirilir. Bu programların etkinliği ve yararı görülmüştür.
Öte yandan bulaşıcı hastalıklar hakkında ayrıntılı bilgi, seyahat edilecek ülkeler ile ilgili sağlık riskleri ve gerekli koruyucu önlemler, yurtdışına seyahat eden kişilerin yaşadığı sağlık sorunlarıyla ilgili detaylı bilgi ve danışmanlık hizmeti T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü internet sayfasından veya havalimanlarında 24 saat hizmet veren bürolarına başvurulabilir.”