PİYASA – Ticaret savaşı endişeleriyle küresel piyasalar düşüşte

Hilal Sarı / İstanbul, 2 Mart (DHA) -  ABD Başkanı Donald Trump’ın, ithal ettikleri çelik ve alüminyuma gümrük vergisi uygulanmaya başlayacaklarını açıklamasının ardından dünya genelinde bir ticaret savaşı başlayacağı endişeleriyle Avrupa Borsaları iki haftanın en düşük seviyesine gerilerken, başta ABD ve Asya borsaları olmak üzere, küresel piyasalar büyük düşüşler yaşadı.

Trump'ın açıklmamasına göre, ABD ithal ettiği çeliğe yüzde 25, alüminyuma ise yüzde 10 gümrük vergisi uygulayacak. ABD'ye yönelik büyük çelik ihracatçıları arasında Türkiye de bulunuyor.

Avrupa Komisyonu’ndan Trump’ın açıklamasına karşı yapılan basın açıklamasında “Biz de elimiz boş oturmayacağız” denildi ve kararı Dünya Ticaret Örgütü’ne götürecekleri belirtildi. Trump’ın kararı muhtemelen diğer ülkelerin de gümrük vergilerini artırmasına neden olabilir.

Bir ticaret savaşı endişesiyle Asya piyasalarında işlem gören çelik üreticilerinin ve ABD pazarına ihracatı olan şirketlerin hisse fiyatlarında sert düşüşler yaşandı. Güney Kore’de çelik firması Posco Steel hisseleri yüzde 3.6 düşerken, Japonya’da Nippon Steel hisseleri ise yüzde 3.81 düşüş kaydetti. Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları TAŞ hisselerinde de düşüş yüzde 3.24 oldu.

Asya Borsaları da Trump’ın açıklamalarının ardından büyük düşüşler yaşadı. Nikkei’nin yüzde 2.5’lik düşüşle kayıplara öncülük ettiği Asya piyasalarında Shanghai Borsası yüzde 0.59 düştü, Hong Kong Borsası HSI ise yüzde 1.48 kayıpla günü kapattı.

Avustralya Ticaret Bakanı Trump’ın gümrük vergisi açıklamasını değerlendirdiği konuşmasında “Böyle bir gümrük vergisi sadece ticarete zarar verir ve sonrasında istihdam kaybına yol açacağını düşünüyoruz” dedi ve asıl endişesinin diğer büyük ekonomiler tarafından alınabilecek misilleme kararlar olduğunu vurguladı.

ABD çelik ithalatının sadece yüzde 2’sinin geldiği Çin’de ise dev çelik endüstrisi küresel bir arz fazlasına neden olmuş ve fiyatları aşağı çekmişti. Çin tarafından ABD gümrük vergilerine ABD’nin en büyük ithalatçı konumunda olduğu soya fasulyesi gibi tarımsal emtialarda karşılık verebileceği öngörülüyor.

ABD’li çelik firmaları United States Steel, Steel Dynamics ve Nucor Corp hisselerinde ise sırasıyla yüzde 5.75, yüzde 4.0 ve yüzde 3.26 yükseliş görüldü.

Avrupa Borsaları Cuma sabahına ticaret savaşı endişeleriyle başladı ve Londra’da FTSE yüzde 1.11 düşerken, Frankfurt DAX yüzde 2.22 düşüş kaydetti. Paris CAC’da ise düşüşler yüzde 1.95’i buldu. Stoxx 600 ise birçok sektördeki düşüşler sonucu yüzde 1.62 kayıp yaşadı. İnşaat, malzeme, sanayi ve otomotiv endeksin en fazla kaybeden sektörleri olurken bu sektörlerde düşüşler yüzde 2 civarında gerçekleşti.

Euro Bölgesi Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) Ocak ayında yüzde 0.4 arttı.

Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) yayınladığı verilere göre Euro Bölgesi ÜFE  Ocak ayında bir önceki aya göre yüzde 0.4 arttı. Verilerde ayrıca fiyat endeksinin Ocak 2018’de bir önceki yıla göre yüzde 1.5 yükseldiği açıklandı.

Değişken enerji ücretleri hariç tutulduğunda ise Euro Bölgesi Üretici Fiyat Endeksi Ocak ayında bir önceki yılın Ocak ayına göre yüzde 1.9 arttı.

Açıklamanın ardından Wall Street’te dün gün içinde 150 puan yükseliş kaydeden Dow Jones yüzde 1.68’lik bir düşüşle 400 puanın kayıp yaşadı. S&P 500 Endeksi’nde ise kayıp yüzde 1.4 oldu. Nasdaq Bileşik Endeksi’nde ise yüzde 1.27’lik bir düşüş yaşandı.

Ford Motor Company hisseleri açıklamayla yüzde 3 düşüş yaşarken, General Motors hisseleri ise yüzde 4’e yakın kayıp yaşadı. Çelik ve alüminyum kullanan şirketlerin hisseleri özellikle kayıp yaşarken, ABD merkezli çelik şirketlerinin hisseleri ise yükseldi.

Almanya’da Ocak 2018 dönemine ilişkin açıklanan perakende satışlar ise bir önceki yıla göre yüzde 2.3 artarken, Aralık 2017’de 1.90 düşüş yaşayan perakende satışlar Ocak 2018’de yüzde 0.70 düştü.

Yıllık perakende satışların tüm zamanlar ortalaması yüzde 0.39 olan Almanya’da Şubat 2018 için ise perakende satışların yıllık bazda yüzde 1.83, aylık bazda ise yüzde 0.72 artması öngörülüyor.

Japonya’da işsizlik oranı 25 yılın en düşük seviyesine gerilerken, bir önceki ay yüzde 2.8 seviyesindeki işsizlik Ocak ayında yüzde 2.4’e geriledi. Japon yeni endişelerle gerileyen dolar karşısında 16 ayın en yüksek seviyesine geldi.  

ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’in Senato Finans Komitesi önünde gerçekleştirdiği sunum ise Powell’in haftabaşında gerçekleştirdiği sunuma göre ABD ekonomisine ilişkin daha az iyimser olması sebebiyle Trump açıklaması öncesinde piyasaları yükseltti.

Powell’in yorumlarının ardından 90.80 seviyesinden 90.50 seviyesine çekilen dolar endeksi, gün içinde 89.948 seviyesine kadar geriledi.  10 yıllık ABD tahvilleri ise ABD ekonomisinin gümrük vergilerinden kötü etkileneceği beklentisiyle 2.90 bandına yakın seviyelerden gün içinde yüzde 0.52’lik bir düşüşle 2.8224’e kadar geriledi.

ABD tahvilleri ve dolardaki gerileme altına yaradı ve Ocak ayı içerisinde ons fiyatı 1,302.61 dolara kadar gerileyen altın gün içinde yüzde 1.44’lük artışla 1,324.90 dolara yükseldi.

Küresel petrol piyasaları ise üç günlük düşüşün ardından güne karışık seyirle başladı. Batı Teksas Petrolü yüzde 0.25 düşüşle 60.84’e gerilerken, Brent Petrol yüzde 0.34 düşüşle 63.61 dolardan işlem gördü.

ABD’ye yönelik büyük çelik ihracatçılarından biri olan Türkiye piyasalarında isenceki gün 117,632.07 seviyesinden kapanan Borsa İstanbul Endeksi'nin (BIST 100) öğleden sonraki seansta kayıpları yüzde 1’in üzerine çıkarak 116,415.00 seviyesine kadar geriledi.

Euro/dolar paritesi ise dolardaki baskılanmayla birlikte yüzde 0.22’lik bir artışla 1.2293 seviyesine yükseldi.

Powell’in yorumlarının ardından 3.80 seviyelerine kadar gerileyen dolar/TL ise Trump’ın açıklamalarıyla hafif yükselerek yüzde 0.32’lik bir artışla 3.81-3.82 bandından işlem görüyor.

Güne 4.67-4.69 bandından işlem görerek başlayan euro/TL ise gün içinde yüzde 0.56’lik artışla 4.69-4.70 bandına yükseldi.  İngiltere Başbakanı Theresa May’in açıklamaları da euro dolar ve TL’nin seyrini belirleyen etkenlerden biri olacak.