Rapor: Geri dönüştürülmeyen atık tutarı 1.5 milyar liranın üzerinde

İstanbul, 15 Kasım (DHA) -  Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB), Ekonomik  Araştırmalar’dan hazırlanan “Atıkta Değer Var” başlıklı raporuna göre, Türkiye’de sadece yerleşim birimlerinde bir yılda geri dönüştürülmeyen atık tutarının 1.5 milyar liranın üzerinde. 
Dünya nüfusunun yüzde 16’sını oluşturan gelişmiş ülkelerin, toplam çöp miktarının yüzde 34’ünü ürettiği ifade edilen raporda, Dünya Bankası’nın yüzyılın ortası itibarıyla Avrupa ve Kuzey Amerikalıların günümüzden yüzde 25 fazla atık üreteceği tahminine de yer veriliyor. Aynı zaman diliminde Doğu Asya’daki atık üretiminde yüzde 50, Güney Asya’da yüzde 100, Sahraaltı Afrika’da ise yüzde 200 artış öngörülüyor. Raporda, yüzyılın ortalarında yıllık toplam küresel atığın 3.4 milyar tona yaklaşması bekleniyor. 
Türkiye’de ise endüstriyel atıklar hariç sadece yerleşim birimlerinde yılda yaklaşık 6 milyon ton geri dönüştürülebilir atık oluştuğuna işaret edilen raporda, bunun yaklaşık 5 milyon tonunun geri dönüştürülmeyerek çöp sahalarına gömülüyor. 
2015 itibarıyla dünya genelinde yaklaşık 6.3 milyar ton plastik atığın yalnızca yüzde 9’u geri dönüştürülürken, yüzde 12’si yakılarak, yüzde 79’u çöp depolama sahalarında veya doğada biriktirilerek bertaraf edilmiş durumda.  
Test Uygulama Değerlendirme ve Eğitim Merkezi'nin (TÜDAM) Ağustos 2016’da yayınladığı, “Geri Dönüşüm Sektörü Teşvik Raporu” Türkiye’de yalnızca yerleşim birimlerinde yılda yaklaşık 6 milyon ton geri dönüştürülebilir atık oluşuyor. Ekonomik değeri 1.5 milyar lira olan yaklaşık 5 milyon ton çöp ise toprağa gömülüyor. Türkiye’de geri dönüştürülebilir atıkların toplanması ve gömülmesi için kamu kaynaklarından ek olarak yılda 750 milyon lira aktarılıyor.
Atığın ekonomik, ekolojik ve sosyal maliyeti düşünüldüğünde, ekonomileri ‘döngüsel’ hale getirmenin, atık miktarını azaltmanın ve yeniden kullanımını teşvik etmenin önemli bir ihtiyaç olduğunun altı çizilen raporda, bu konuda Türkiye’nin 2023 yılına ilişkin hedeflerine yer veriliyor.  
Türkiye’nin 2023 yılında oluşan atığın yüzde 35’ini geri kazanım, yüzde 65’ini düzenli depolama yönetimiyle bertaraf etme hedefinin bulunduğunubelirten TSKB Ekonomik Araştırmalar Yönetici Yardımcısı Dilara Ay Erişen, şöyle konuştu: 
“Tabloyu bir bütün olarak değerlendirdiğimizde, işlevsel bir atık yönetiminden önce kaynakların etkin kullanımı için malzemelerin ekonomik ve çevresel açıdan sürdürülebilir olacağı bir sistem yaratmanın önemli olduğunu görüyoruz.  
“Bunun için kamu kesimi, özel sektör, hane halkları başta olmak üzere toplumun tüm kesimlerinin geri dönüşüm konusunda üzerine düşeni yapması elzem görünüyor. 
“Çevresel ve sosyal kazanımların yanı sıra atıkların geri kazanımının ekonomik boyutu gün geçtikçe daha da önem kazanıyor.  
“Mevcut kaynakların kullanımı ve geri kazanımı, atık üretiminin azaltılarak yeniden kullanılabilecek çok sayıda maddenin geri dönüşümü, kaynak israfının önlenmesi ve maliyetlerin aşağıya çekilmesi, ülkeleri bir adım öne taşıyacak gibi görünüyor.” 
Şirketlerin geri dönüşüm konusunda odağına alabileceği konular ise şöyle listeleniyor:

• Ambalajların geri dönüşüm ve döngüsellik düşünülerek tasarlanması, 
• Ürünlerin de geri dönüşüme uygun şekilde tasarlanması, 
• Alımların yerel (mikro) tedarikçilerden yapılması, 
• Tedarikçi seçiminde sürdürülebilirliğe dikkat edilmesi, 
• Enerji, su kullanımı ve emisyon azaltımına odaklanılması, 
• Atık yönetiminin merkezileştirilmesi ve optimizasyonu, 
• Çevre dostu bertaraf uygulamalarının desteklenmesi, 
• Malzemelerin geri dönüştürülmesi, 
• Malzemelerin yeniden kullanılması. (Fotoğraflı)