'Gelin tanış olalım' markası iptal edildi

Hayati ARIGAN/İSTANBUL(DHA) 'GELİN Tanış Olalım' adını marka olarak tescil ettiren Ayşe Acar Çapoğlu, oyuncu Fırat Tanış ve yönetmen Semih Çelenk'e 'Fırat Tanış ile Gelin Tanış Olalım' tiyatro oyunu nedeniyle açtığı tazminat ve marka tecavüzü davasını kaybetti. Marka tescilini iptal eden Hakim Şule Binnaz Aydın Yunus, kararında Türk Patent Enstitüsü'nü Yunus Emre ve Aşık Veysel gibi ozanlara ait geleneksel kültür eserlerini bir kişinin kullanımına bırakmaması için uyardı. 'Gelin Tanış Olalım' sözünün Yunus Emre'nin felsefesini temsil ettiğini, sadece Türk toplumuna değil insanlığa mal olduğunu belirten Hakim Yunus, "Dev ozanların meydana getirdiği, uygarlığımızın temelini oluşturan geleneksel kültür eserlerinin marka olarak tescil edilmesi ve bu kullanımın bir kişinin tekeline bırakılması evrensel sanatın ve toplumun gelişmesi yönündeki en büyük engeldir. Toplumsal kültüre mal olmuş eserlerin zaman içinde sürdürmekte oldukları yolculuklar, değişim ve gelişimler engellenmemeli, yasakçı zihniyetlerle getirilecek katı sınırlamalardan sakınmalı ve mülkiyet hakkı tanıyan marka tescil belgesi düzenleyen kurumunda titizlikle bu başvuruları incelemesi gereklidir" dedi. 
 
11 BİN TL TAZMİNAT İSTEDİ 
Anadolu'daki inanışlar üzerine yapımcı ve yönetmen olarak belgesel ve arşiv çalışmaları yürüten Ayşe Acar Çapoğlu, son belgesel projesi 'Gelin Tanış Olalım' adını 2014'te marka olarak tescil ettirdi. Çapoğlu, Semih Çelenk'in yazıp yönettiği Fırat Tanış'ın oynadığı tek kişilik tiyatro oyunu 'Fırat Tanış ile Gelin Tanış Olalım' oyunun markasına tecavüz ettiğini ileri sürerek de İstanbul Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'ne dava açtı.  Çapoğlu, oyunun durdurulmasını, markasına tecavüzün önlenmesini, oyuncu Fırat Tanış ile yönetmen Semih Çelek'in 11 bin TL tazminat ödemesini istedi.  
 
MARKANIN İPTALİ İÇİN KARŞI DAVA AÇTI 
Yönetmen Semih Çelenk de Yunus Emre'nin evrensel sözleri 'Gelin Tanış Olalım'ın kimsenin uhdesine verilemeyeceğini, bir belgesel ile bir tiyatro oyunun rekabet etmesinin mümkün olmadığını savundu. Çelenk, markanın hükümsüz kılınması için karşı dava açtı. 
 
GELİN TANIŞ OLALIM MARKASI İPTAL EDİLDİ
Mahkeme, Ayşe Acar Çapoğlu'nun açtığı davayı reddederek, markanın hükümsüzlüğüne karar verdi. Kararında Türk Patent Enstitüsü'nü marka tescillerinde dikkatli olması yönünde uyaran İstanbul Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi Hakimi Şule Binnaz Aydın Yunus, “Medeniyetlere beşiklik eden ülkemiz, çok büyük düşünür, aşık, ozan, edebiyatçı ve bilim insanı yetiştiren, ilk insandan bu yana yaratılmış sanatsal ve kültürel eserlere nadide örnekler barındıran emsalsiz bir bölge. Bu eserlerin korunması sadece bir yurttaşlık değil insanlık görevi" dedi. Yüzyıllardır topluma mal olmuş ibarelerin kimsenin tekeline verilemeyeceğine, bir çok ülkede yasal düzenlemelerle geleneksel kültür eserlerinin, 'Halk Kültürel Mülkü' kabul edildiğini anlatan Hakim Yunus, kararında şunları ifade etti; 
 
"Aşık Veysel, Yunus Emre gibi dev ozanların meydana getirdiği, uygarlığımızın temelini oluşturan geleneksel kültür eserlerinin marka olarak tescil edilmesi ve bu kullanımın bir kişinin tekeline bırakılması, evrensel sanatın ve toplumun gelişmesi yönündeki en büyük engeldir. Toplumsal kültüre mal olmuş eserlerin zaman içinde sürdürmekte oldukları yolculuklar, değişim ve gelişimler engellenmemeli, yasakçı zihniyetlerle getirilecek katı sınırlamalardan sakınmalı ve mülkiyet hakkı tanıyan marka tescil belgesi düzenleyen kurumun da titizlikle bu başvuruları incelemesi gereklidir." 
 
SADECE DÖRTLÜK DEĞİL YUNUS'UN FELSEFESİ ANLATILIYOR
Marka olarak verilen 'Gelin Tanış Olalım' ibaresinin Yunus Emre'nin "Gelin tanış olalım, işin kolay kılalım. Sevelim sevilelim, dünya kimseye kalmaz..." şiirinde geçen dörtlük olmakla kalmadığını, Yunus'un mutasavvıf, şair ve düşünür olarak her mısrası ile topluma mesaj veren felsefesini içerdiğini kaydeden Hakim Yunus, ibarenin kültürel bir değer olarak topluma mal olduğuna vurgu yaptı. Kararında 'tasavvuf edebiyatının en büyük şairlerinden olan Yunus Emre'nin, İslam tarihinin en büyük bilgelerinden olması, yaşadığı ve yaşattığı inanç sisteminin Kuran'ın özüne ulaşarak, tek gerçeğin Allah'ın sırlarını keşfetme ilmi olan tasavvuf olduğunu' şiirlerine yansıttığını anlatan Hakim Yunus şunları kaydetti; 
"Yunus Emre; evrende asıl olanın ilahi aşk olduğuna, sevgi olduğuna, aşkın kaynağının Allah katından büyük evrene yayıldığına, Allah sevgisinin bütün varlık ve olayların özünde onu karakterize edecek şekilde yerleşmiş oluğuna, Allah gerçeğine ulaşmak için her şeyin özüne gidilmesi gerektiğine, 'Gelin tanış olalım, işin kolay kılalım sevelim sevilelim mısralarıyla da insanların tanış olarak ırk, dil, din ayrımı olmaksızın yaratandan ötürü birbirimizi saymamız, dinlememiz gerektiğine,  insan olarak kavgayı ayrılığı bırakmamız gerektiğini, işi kolay tutalım derken de bunu hayatımızın tüm alanında her türlü davranışımızda, sözümüzde, beşeri ilişkilerimizde uygulamamız gerektiğine ve insanları tanımadan ön yargılı olmamamız gerektiğine vurgu yapmaktadır." 
 
KARARIN BİR ÖRNEĞİ TPE'NE 
Her dizesi için ayrı bir bilimsel çalışma yapılan ve Yunus Emre felsefesini simgeleyen 'Gelin Tanış Olalım' ibaresinin hangi emtia tescili olursa olsun belli bir süre sonra istismar edileceğini belirten Hakim Şule Binnaz Aydın Yunus, 'Gelin Tanış Olalım' markasının hükümsüzlüğüne verdiği kararın bir örneğini Türk Patent ve Marka Kurumu'na gönderdi.