Çin’in 8.4 milyar dolarlık dev şirketinde Türk bilim insanı sesleri

Gökhan Artan - Engin Özmen - Güven Usta / Xian, 8 Ekim (DHA) - Forbes'un "Dünyanın En Değerli Markaları 2018" sıralamasında yer alan tek Çinli şirket olan 8.4 milyar dolarlık marka değerli Huawei’de Türk akademisyen Prof. Dr. Erdal Arıkan adı eksik olmuyor.
Çin’in en eski kentlerinden biri olan Xian’da yer alan Ar-Ge tesisinde Demirören Haber Ajansı’nı (DHA) konuk eden Huawei yetkilileri, bol bol Prof. Dr. Arıkan’dan söz etti.
Huawei kurucusu Ren Zhengfei’den kısa bir süre önce de polar kod çalışması ile 5G teknolojisinin gelişmesinde önemli rol oynadığı için onur ödülü de alan Türk Profesör Erdal Arıkan, "Mutluluk verici bir şey. Bu çalışmayı tamamen Türkiye’de yaptım. Onlar bu fikirleri aldılar, bir teknolojiye dönüştürdüler. Akıllı stratejilerle Türkiye’de üretilen fikirlerin Türkiye’ye daha fazla yarar getirecek şekilde ticarileştirilmesi sağlanabilir. Ben gelecek için ümitliyim fakat şu an için yapmamız gereken çok şey var" dedi.
Çin’in küresel markası olan 170 binden fazla kişinin çalıştığı Huawei, en büyük Ar-Ge tesislerinden birinin yer aldığı Xian kentinde DHA'yı konuk etti.
Türkiye’deki faaliyetlerine de 2002 yılında Ankara ve İstanbul’daki iki ofisiyle başlayan Huawei Türkiye, 85'i Türk olmak üzere toplamda 1,500 kişiye istihdam sağlıyor. Yetkililer şirketle ilgili yaptıkları sunumda bol bol Prof. Dr. Erdal Arıkan’dan söz etti.
Polar kod çalışması
Huawei, 2010 yılında polar kodların kanal kodlama teknolojilerindeki potansiyelini fark ederek, Prof. Arıkan’ın çalışmaları üzerine temellenen araştırmalara yönelik yatırımını artırmıştı. Yaptığı polar kod çalışması ile 5G iletişim teknolojini önemli ölçüde etkileyen Prof. Arıkan, veri transferinin güvenilirliği ve hızlandırılması açısından yeni bir yaklaşım sunmuştu.
Polar kodlar, gürültülü kanallar üzerinden gönderilen verinin sıfıra yakın hata ile alınabilmesini sağlayan be Shannon kanal kapasitesi adı verilen teorik limite erişen kodlar olarak öne çıkıyor.
Bilkent Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği bölümünde çalışmalarını sürdüren Prof. Dr. Erdal Arıkan’a, Huawei kurucusu Ren Zhengfei tarafından Temmuz 2018’de Huawei merkezinde düzenlenen görkemli bir törenle bir Onur Ödülü verildi.
"Fikirleri teknolojiye dönüştürdüler"
Üniversitede yaptığı araştırma konusunun uygulamaya dönüşmesinin ve gelecek nesil 5G telefon sistemlerinde yer alacak olmasının kendisi için büyük mutluluk kaynağı olduğunu DHA'ya anlatan Prof.Dr.Erdal Arıkan, "Bu çalışmayı tamamen Türkiye’de yapmış olmaktan dolayı ayrıca mutluyum. Çinliler, telekom alanında -- diğer bir çok alanda olduğu gibi - büyük bir atak içerisindeler. Onlar polar kodlarla ilgili fikirleri akademik düşünce düzeyinden aldılar, bir teknolojiye dönüştürdüler. Büyük uğraşlar vererek, 5Gstandartına kabul ettirdiler. Bu Çin için bile büyük bir adım, önemli bir aşama. Haklı olarak bundan dolayı çok mutlular. Ben de fikirlerimin insanlığın hizmetine girecek olmasından dolayı mutluyum" dedi.
"Türkiye’de üretilen fikirlerin ticarileştirilmesi sağlanabilir"
Türkiye’deki bilim camiasının dünya bilim camiasıyla entegre durumda olduğunu ifade eden Prof.Dr.Arıkan, "Internet devrinde fikirler dünyanın her yerinden çıkabiliyor, ancak bu fikirlerin teknolojiye dönüştürülmesinde bazı ülkeler, özellikle ABD ve Uzakdoğu ülkeri, giderek artan ölçüde Çin, çok etkin. Bu ülkeler dünyanın neresinde bir fikir ortaya çıkarsa bu fikri alıp ticarileştirme bakımından öncüler. Türkiye olarak biz bunu yapmakta henüz başarılı değiliz. Bunun mekanizmalarının kurulması yönünde son patent yasası önemli bir adım. Ancak daha yapılabilecek çok şey var. Akıllı stratejilerle Türkiye’de üretilen fikirlerin Türkiye’ye daha fazla yarar getirecek şekilde ticarileştirilmesi sağlanabilir. Bu konuda iyimserim" diye konuştu.
"Huawei Ünversitemize destek oluyor"
Prof. Dr. Erdal Arıkan, Huawei ile ticari bir bağlantısının olmadığını, ancak bulunduğu Bilkent Üniversitesi’ne Huawei tarafından bir bağış yapıldığını belirtti ve ekledi:
"Yapmış olduğumuz araştırmaların benzerlerini yapmaya devam etmemiz için üniversiteye çok cömertçe bir bağışta bulundular. Bizden tek istedikleri, bilimsel araştırmalarımızın daha yoğun olarak yapılmasına devam etmemiz, daha fazla öğrenci yetiştirmemiz. Bu destekleri için kendilerine müteşekkiriz."
"Tamamen akademik bir araştırmaydı"
Polar kod çalışması ile ilgili Prof.Dr.Arıkan, "Aslında polar kodlara giden yolu benim doktora tezime, 1983 senesine kadar geri götürmek mümkün" dedi ve sözlerini şöyle sürdürdü:
"Yirmi yılı aşkın bir uğraşın sonunda, 2005 yılında polar kodlar fikri ortaya çıktı ve 2007 yılında bu konudaki makalem yayımlandı. Ben bu çalışmayı yaparken aklımda pratik uygulamalar, ticari fikirler yoktu. Amacım, 1948’den beri çözümsüz bir probleme çözüm getirmekti. Bu amaca erişildi ve polar kodlar akademik camiada yankı uyandırdı. Ancak, polar kodlar bunun da ötesine giderek mühendislik pratiğine de katkıda bulundu. Polar kodlar, Kasım 2016’da 5G standardına kabul edildi. Akademide doğan bir fikrin on yıldan az sürede bir ürüne dönüşmesi yüzlerce araştırmacının kolektif çalışmasının bir sonucu olarak görülmeli." (Fotoğraflı)