İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Başkanı Hayri Kaynar, İstanbul BAM'ın son bir yılını değerlendirdi

Yüksel KOÇ/İSTANBUL,(DHA) İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Başkanı Hayri Kaynar, son Kanun Hükmünde Kararname ile İstinaf Mahkemeleri'nin yerel mahkemelere dosya iadesini güçleştiren düzenlemeyi eleştirdi.

İstinaf mahkemelerinin bu değişiklikle ile batacaklarını söyleyen Kaynar, "Bu düzenleme ile her daire yılda 450-500 duruşma yapacak. O kadar duruşma yükünü yüklüyorsunuz, bir de üstüne dosyaları inceleyecek. Bu değişikle batacaktır yani. Bu değişiklik İstinaf'ı çıkmaza sokacak. Benim öngörülerim bunun yürümeyeceği şeklinde. İşlemez hale geleceğini düşünüyorum" dedi.

İstanbul İstinaf mahkemelerinde başkanlar dahil 304 hakimin görev yaptığını söyleyen Kaynar, "50-60 hakim daha lazım buraya. 200 tane de katip lazım. Daire sayımızın artması lazım. Rakamlar ortada, iki üye verdiğiniz yerde bin 500 civarı karar çıkar. 5 bin dosya geliyorsa... Buranın batacağına işarettir. Buranın batması istenmiyorsa bu ihtiyaçlarımızın giderilmesi lazım" dedi.

BÖLGE  ADLİYE MAHKEMELERİ (BAM) 16 AYDIR DOSYA KABUL EDİYOR

Yargıtay'ın iş yükünü hafifletmek amacıyla 20 Temmuz 2016 tarihinde yargı sistemine dahil edilen İstinaf Mahkemeleri, resmi adıyla Bölge Adliye Mahkemeleri (BAM), Eylül 2016'dan bu yana, yaklaşık 16 aydır dosya kabul ediyor.

İstanbul, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Kocaeli ve Sakarya görülen davaları bir üst mahkeme sıfatı ile yeniden inceleyen ve bünyesinde 23 ceza dairesi, 37 de hukuk dairesi barındıran İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Başkanı Hayri Kaynar, 1.5 yılını tamamlayan İstanbul BAM 'ın son bir yılını değerlendirdi.

'YARGITAY'A 65 BİN İSTİNAF'A 70 BİN DOSYA GELDİ'

Çok yoğun bir yıl geçirdiklerini, geçen yıl 37 hukuk dairesi ile 23 ceza dairesinin toplam 199 bin 121 adet dosyaya baktığını, bu dosyaların 128 bin 251 adedinin aynı yıl karara çıktığını söyleyen Kaynar, "Bu dönem içerisinde bünyemizde kurulu 27 Ceza Dairesi toplam 81 bin 565 dosyaya baktı. Bu dosyaların 65 bin 746’sı karara bağlandı. 15 bin 819’u halen derdest. Yani iş çıkarma oranı yüzde 76’nın biraz üzerinde. Hukuk dairelerimiz ise geçen yıl 117 bin 556 dosya inceledi. Bu dosyaların 62 bin 505 adedi karara çıktı, 55 bin 51 adedi 2018 yılına devretti. Yargıtay’a giden dosya sayısı iyice azaldı. Onlara bu yıl içerisinde giden ceza dosyası sayısı 65 bin. Bize gelen ceza dosyası sayısı 70 bin. Yani bizim ceza dairemize gelen dosyası sayısı kadar Yargıtay'a ceza dosyası gitmiş değil. Bu Yargıtay'ın iş yükünü oldukça rahatlatır" dedi.

'SİSTEME MÜDAHALE EDİLMEZSE YARGITAY'A DÖNER'

Bazı ceza dairelerinde dosyaların 2-3 haftada karara çıktığını bazılarında da dosyaların karara çıkma süresinin 1 yıla yaklaştığını söyleyen Kaynar, "Henüz bir yıl burada bekleyen dosyamız olmadı, ama bundan sonra olur. İstinaflar bu haliyle bırakılırsa, desteklenmezse Yargıtay'a döner. Sisteme müdahale çok kolay; yeni mahkemeler kurarsınız çok çabuk netice verir. Bazı dairelerde üye eksikliği var. Onları tamamlarsanız ve artırırsanız çok çabuk geri dönüşümü olur. Daire sayısı, hakim sayısı ile birlikte personel sayısının da arttırılması lazım. Bizde 60'ı başkan olmak üzere toplam 304 hakim görev yapıyor. Buna karşılık 161 tane katip var. Bir hakime, bir başkana bir katip düşmüyor. Bizim talebimiz bir kişiye bir katip düşsün" dedi.

'...BU BURANIN BATACAĞINA İŞARET

Sistemin bu haliyle devam etmesi durumunda İstinaf mahkemelerinin Yargıtay'ın yaşadığı tıkanıklığı yaşayacağını söyleyen Kaynar, bu sistemin tıkanmaması için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:

"Burada hukuk dairesinde bir üye haftada 15-25 arası karar çıkarıyor. 2 üyesi varsa haftada ortalama 40 karar çıkar. Yani bir dairede yılda ortalama bin 600 karar çıkar. Buraya 4 bin iş geliyorsa 2 bin 400’ü seneye kalacaktır. Örneğin 24.Hukuk Dairesi'ne 5 bin 545 iş gelmiş, 2 bin 36’sını karara çıkmış. 3 bin 593 adet dosya da elde kalmış. 3 üyeyi 5'e çıkaracaksınız ki gelen dosya rakamını yakalayabilesiniz. 50-60 tane daha hakim lazım buraya. Birde katip sayısı ile hakim ve başkan sayısının eşitlenmesi lazım. Yani 200 civarı katip alınmalı. Daire sayısının da artması lazım. Rakamlar ortada.2 üye verdiğiniz yerde bin 500 civarı karar çıkar. 5 bin dosya geliyorsa... Bu buranın batacağına işaret eder. Yani burasının batması istenmiyorsa bu dediğimiz ihtiyaçların giderilmesi lazım. 60 hakim gelirse İstanbul İstinaf'ın problemini çözer."

Hakim ve katip eksiğine ilişkin sorunları yetkililere aktardığını söyleyen Kaynar, "Bir de şu var; ilk derecede buraya gelecek vasıfta hakim yok. Mesela iş hakimi bulmak çok zor. Gelen işin yüzde 40'a yakını iş dairelerine geliyor " dedi.

İstinaf mahkemelerinin toplumda adalete olan güveni yavaş yavaş arttırdığını söyleyen Kaynar, "Burada verilen kararların bir kısmı kesin bir kısmı temyize tabi. Mesela 1. Hukuk Dairesi'nde 185 dosya için verilen kararda tarafların temyiz hakkı bulunduğu halde temyiz edilmeyerek burada kesinleşti. 179 doya da temyiz edilerek Yargıtay'a gönderilmiş. 11. Hukuk Dairesi'nde temyiz hakkı bulunan 479 dosyadan 229'u temyiz edildi. Yani tarafların yarı yarıya İstinaf kararından memnuniyeti söz konusu. Dolayısıyla şu sistem çalıştırılırsa yargıya büyük faydası olacak. Bize gelen dosyaların yüzde 75-80'i burada kesinleşiyor" dedi.

'BU DEĞİŞİKLİK İSTİNAFI ÇIKMAZA SOKAR'

Başkan Hayri Kaynar, son Kanun Hükmünde Kararname ile İstinaf mahkemelerinin yerel mahkemelere dosya iadesini güçleştiren düzenlemeyi eleştirdi. Kararname ile ceza dairelerinde yıl içinde karara çıkma oranının yarıya düşeceğini söyleyen Kaynar, "Siz burada duruşma açıp bütün sanık ve tarafları yeniden dinleyeceksiniz. Bu duruşmayı bitirene kadar 10 tane dosya incelersiniz. Dosyalar geldiğinde ya onarsınız, ya bozarsınız. Bozacağımız dosyaları bozma sebebine göre geri gönderiyorduk, bu da tüm dosyaların yüzde 14’üne tekabül ediyor. Yani düzenleme ile her daire 450- 500 arası duruşma yapacak. O kadar duruşma yükünü yüklüyorsunuz. Bir de üstüne diğer dosyaları inceleyecek. Bu değişiklikle batacaktır yani. Bu değişiklik İstinaf'ı çıkmaza sokacak. Benim öngörülerim bunun yürümeyeceği şeklinde. İşlemez hale geleceğini düşünüyorum. Yerel mahkemeler düzgün iş çıkarmayacak, buralar o dosyaları incelemekte zorlanacak. Ek düzenleme getirilebilirdi. İlk derece mahkemelerine bütün delilleri toplama mecburiyeti getirilebilirdi. Bu düzenleme ile dosyaları iade edemeyeceğimiz için o hakime yapabileceğiniz tek şey kötü not vermek. Kaybedecek bir şeyi yoksa onu nasıl motive edeceksiniz" dedi.

İstinaf uygulamasının faydalı bir uygulama olduğunu, Yargıtay ile kıyaslandığında İstinaf mahkemelerinin daha iyi olduğunu söyleyen Kaynar, "Bence beklenenin üzerinde başarı gösterdi, ancak desteklenmesi lazım. İstanbul başarılı olmazsa Türkiye’nin başarısının bir manası yok. Buradaki işler Türkiye’deki işlerin yüzde 40’ını teşkil ediyor. Ekonomik olarak yüzde 60’ı belki. Burası başarısız olursa yüzde 50-60’ı başarısız demektir. Burası başarılı olmak zorunda. Başarılı olacak, ancak küçük desteğe ihtiyacı var. Şu an için 60 tane hakim, hakim sayısı kadar da katip. Bu verildiği taktirde başarılı olur. Ama ceza daireleri açısından gelecek sene ne olur kestiremiyorum ama bu düzenlemeyle sonucu iyi olmayacak diye düşünüyorum.

En çok hırsızlık suçundan dosya geldiğini söyleyen Kaynar, "4 adet hırsızlık dairemiz var. Her dairede 3 bin civarında dosya var. Dolandırıcılık ve yağma suçları da yoğun. Mala karşı ve kişiye karşı işlenen suçlar da çok sayıda" dedi.

18. CEZA DAİRESİ 5871 DOSYAYI BİR YILDA KARARA BAĞLADI

Başkan Kaynar, 18. Ceza Dairesi'nin 2017 yılında 5 bin 874 dosyaya baktığını, 5 bin 871 dosyayı karara bağladığını, 2018 yılına sadece 3 dosya bıraktığını söyledi.