İskoçya "evrensel temel gelir" uygulamasına hazırlanıyor

Mergim Özdamar / İstanbul, 28 Aralık (DHA) – Hükümetin, istihdam durumu gözetmeksizin herkese verdiği, vergi muafiyetli evrensel temel gelir (UBI) sisteminin uygulamaya konacağı bir sonraki durağın İskoçya olması bekleniyor.
Sistem Hawaii ve Çin'den sonra, bu yılın başlarında Finlandiya'da da uygulamaya kondu. Evrensel temel gelir uygulaması, birçok ülkede genel seçim zamanlarında sıkça rastlanan bir politika olsa da Birleşik Krallık'ta henüz çok yaygın değil.
Futurism internet sitesine göre, İskoçya'daki Glasgow, Edinburgh, Fife ve Kuzey Ayrshire, 2018’de UBI sistemini yürürlüğe sokacak kentler arasında sayılıyor. Kamu kaynakları, ismi geçen şehirlerde projenin uygulanabilirliğini görmek için 250 bin sterlin kaynak ayırdı. Dört kent, Mart 2018 tarihine kadar hazırlıklarını tamamlayıp, merkezi hükümete kendi tekliflerini sunmak zorundalar.
The Guardian gazetesine göre Birleşik Krallık’ta İşçi Partisi, Muhafazakar Parti, Ulusal Parti ve Yeşiller Partisi İskoçya'nın bu planını övgüyle desteklediler.
UBI’nin başarılı olma potansiyeline inandığını söyleyen İskoç hükümetinin lideri Nicola Sturgeon, "Belki de aradığımız cevap bu değildir, uygulanabilir olmayabilir; ancak, işler bu kadar hızlı değişirken, bireylerin yeni ekonomiye tam olarak katılmalarını sağlayacak farklı yollarla ilgili açık fikirli olmaya hazır olmamız çok önemli" dedi.
İskoçya'daki politikacılar konuyu tartışırken, Glasgow Konsey Üyesi ve UBI savunucusu Matt Kerr, Sturgeon'un desteğinin bu fikri ilerletmeye yardımcı olabileceğine inandığını söyledi.
Temel gelire olan tepkilerin her zaman sol ve sağ parti çizgisinde bölünmediğini belirten Kerr, "İşçi Partisi'nin solundaki bazı insanlar bunun sendikaların rolünü zayıflattığını düşünürken, bazıları da bunun tersini düşünüyor" dedi ve ekledi:
"Ancak, şüphecilik için yer olması gerekir; doğru politika için buna ihtiyacımız var. Tehlike, bunun parti bloklarına girmesinde yatıyor. İnsanlar bir merak uğrunda birleşebilirlerse bundan mutlu olurum. Fakat hükümet liderini bizimle aynı gemide görmek bize hiç zarar vermedi."
The Guardian haberinde, "Projede yer alacak olan konseyler, yoksullukla baş etmenin bir yolu olarak evrensel gelirler üzerinde çalışıyor; program genel olarak çeşitli demografik alanlarda denenecek" denildi.
Proje için 200 bin sterlin kaynak ayıran Kuzey Ayrshire Konseyi İşçi Partisi lideri Joe Culliane The Guardian’a, "Bölgemizde yüksek düzeyde yoksulluk ve işsizlik var; bu nedenle, mevcut sistemin başarısız olduğu ve insanları yoksulluktan kurtarmak için yeni bir şey aramamız gerektiği görüşündeyiz" dedi.
Temel gelir sistemini hem sağ hem de soldan eleştirenler olduğuna dikkat çeken Culliane, "Bunu şekillendirmenin çok farklı yolları vardır. En başta şunu söylemeliyiz: Bu korkuyu ortadan kaldırmak ve insanlara hayatlarını daha fazla kontrol edebilmelerini ve kendi koşullarıyla işgücü piyasasına girmelerini sağlamak için ilerici bir değişime ihtiyaç var" dedi.
Bu yılın başlarında yapılan sistem ile ilgili bir kamu analiz çalışmasında, sistemin yılda 12.3 milyar sterlin dolayında maliyeti olabileceğini hesapladı ve insanların çalışma isteğini kıracağı konusunda uyardı.
Buna karşın, İskoçya'nın bağımsız düşünce kuruluşu Reform, vergi sisteminde değişiklik yapmanın ve iş kazanımlarını eskisine dönüştürmenin ülkedeki yetişkinlere rahatlıkla 5 bin 200 sterlinlik bir gelir sağlayabileceğini söylemişti.