FAO: Doğal afetler tarımda 96 milyar dolar zarara neden oldu

İstanbul, 15 Mart (DHA) – Doğal afetler 2005 ve 2015 yıllarında gelişmekte olan ülkelerin tarım sektöründe 96 milyar dolar zarara yol açtı ve kuraklık en büyük sebep.

Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) yeni raporuna göre doğal afetler en fazla Asya’yı vurdu ve bundan en çok yoksul çiftçiler etkilendi.

Rapora göre doğal afetler gelişmekte olan dünyada çiftçilere her yıl milyarlarca dolar zarar veriyor. Birçok tehdit arasında en yıkıcı olanı kuraklık olarak öne çıkarken su baskınları, orman yangınları, fırtınalar, bitki zararlıları, hayvan hastalıkları salgınları, kimyasal sızıntılar ve toksik yosun oluşumları diğer başlıca tehditleri oluşturdu. 

FAO’nun yeni raporuna göre, 2005 ve 2015 yılları arasında doğal afetler gelişmekte olan ülkelerin tarım sektörlerinde 96 milyar dolar zarara yol açtı. Zararlar mahsul ve hayvancılık üretimindeki kayıplardan oluşuyor. Rapora göre bu zararın yarısı - 48 milyar dolar - Asya’da meydana geldi. Hükümetin FAO ile işbirliği içinde hazırladığı rapor bugün Hanoi’deki konferansta açıklandı.

Buna göre, son zamanlarda dünyanın; Kuzey, Güney, Doğu ve Batı da dahil olmak üzere her köşesinde çiftçileri ciddi hasara uğratan kuraklık bu büyük hasarın önde gelen nedenlerinden birisiydi. FAO’nun çalışmasıyla belgelenen verilere göre tüm kuraklık kaynaklı ekonomik kayıpların yüzde 83’ü tarım tarafından absorbe edilirken bu 29 milyar dolar olarak hesaplandı. 

Rapor diğer birçok tehdidin de gıda üretimi, gıda güvenliği ve insanların geçim kaynakları üzerinde nasıl ağır bir yük oluşturduğunu ayrıntılarıyla gösteriyor.

FAO Genel Direktörü José Graziano da Silva, “Bitki ve hayvancılık üretiminin yanı sıra ormancılık, balıkçılık ve su ürünlerini kapsayan tarım sektörleri; iklim ve piyasa oynaklığı, zararlılar ve hastalıklar, aşırı hava olayları ve giderek artan uzun süreli krizler ve çatışmalar gibi birçok riskle karşı karşıya. Bu, ‘yeni normal’ oldu ve iklim değişikliğinin etkisi bu tehdit ve zorlukları daha da şiddetlendirecek” dedi.

FAO Genel Direktörü, “Afet riskinin düşürülmesi ve yönetimi bundan dolayı modern tarımın ayrılmaz bir parçası haline gelmelidir. Tarım için daha bütüncül ve iddialı bir afet-dayanıklılık çerçevesi oluşturmak; sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması için -- ki bu barış için bir köşe taşı ve iklim değişikliğine uyumun temeli-- çok önemli” yorumu yaptı.

En çok Asya etkilendi; zarar 48 milyar dolar

Dünyada tarımın afetlerden en çok etkilendiği bölge olan Asya’da su baskınları ve fırtınalar en büyük etkiye sahipti ancak Asya tarım sistemleri deprem, tsunami ve aşırı sıcaklıklardan da ciddi ölçüde etkileniyor.

Rapora göre, Afrika’nın yanı sıra hem Latin Amerika hem de Karayipler için kuraklık en büyük zararı veren afet türü olan kuraklık, 2005 ve 2015 yılları arasında bu bölgelerde sırasıyla 10.7 milyar dolar ve 13 milyar dolar  mahsul ve çiftlik hayvanı kaybına neden oldu.

Bitki zararlıları ve hayvan hastalıkları da Afrikalı çiftçiler için en çok hasara yol açan afetler arasındaydı ve aynı dönemde 6 milyar ABD dolarından fazla zarara sebep oldu.

Ve tüm dünyada Gelişmekte Olan Küçük Ada Devletleri (SIDS) özellikle tsunami, deprem, fırtına ve sel gibi doğal afetlere karşı savunmasızdır. Rapora göre bu ülkelerde afetlerden kaynaklanan ekonomik kayıplar 2000-2007 döneminde 8.8 milyar dolar  iken bu zararlar 2008–2015 yılları arasında 14 milyar dolara fırladı.

Suriye’de savaşın tarıma zararı 16 milyar dolar

Bugünkü rapor sadece doğal afetleri değil, aynı zamanda Rift Vadisi Ateşi gibi hayvan hastalıkları tarafından tetiklenen “gıda zinciri krizlerini” de içerecek şekilde FAO’nun tarım üzerindeki afet etki analizinin boyutunu genişletti.  Çatışmaları da ele alıyor. Örneğin, Suriye'deki çatışmanın etkileri üzerine yapılan ilk örnek olay incelemesi bu ülkenin tarım sektörünün 2011–2016 dönemi boyunca toplam zarar ve kaybının maliyetinin en az 16 milyar dolar  olduğunu ortaya çıkarmıştır.

Riskleri azaltmak için önce onları anlayın

FAO’nun raporuna göre, tarım için tehditlerin artan ölçeği ve yoğunluğu dikkate alındığında politikalar, güçlendirilmiş kapasiteler ve hedeflenen finansman mekanizmaları dahil olmak üzere yeterli afet ve kriz yönetişim yapılarının geliştirilmesi kritik önem taşıyor.

Risk azaltma, insani yardımlar, dayanıklılık oluşturma ve iklim değişikliği uyumu stratejilerinin etkili olması için afetlerin çiftçileri ve gıda üreticilerini nasıl etkilediğini gösteren veriler ve kanıtlara dayanmalıdır.

FAO bu sebeple afetlerden kaynaklanan sistematik ve tarımsal zarar ve kayıpları değerlendirmek için bir metodoloji geliştirmiştir. Bu metodoloji; küresel, ulusal ve uluslarüstü düzeyde karşılaştırılabilir sonuçlar veren standart bir yaklaşım sağlıyor. 

FAO metodolojisi, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından küresel afet riskini azaltma hedeflerinin gerçekleştirilmesini izlemeye yardım amacıyla 2015 Sendai Afet Riskinin Azaltılması Çerçevesi’nin yanı sıra 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi kapsamasında izleme sisteminin bir parçası olarak kabul edildi.

Gezegendeki yaklaşık 2,5 milyar insanın geçimi tarıma dayanır. Bu küçük ölçekli çiftçiler, çobanlar, balıkçılar ve ormana bağımlı topluluklar dünyanın tarımsal üretiminin yarısından fazlasını oluştururlar.

Tipik olarak nakit ve varlık açısından yoksul olan bu kişiler özellikle hasat, ekipman, malzeme, çiftlik hayvanları, tohumlar, mahsuller ve depolanmış gıdaları tahrip eden veya onlara zarar veren afetlerden dolayı risk altındadırlar. (Fotoğraf-Tablo)