"Çığ fark edildiğinde hızlı davranılmalı"

GÜMÜŞHANE (AA) - İBRAHİM ÖZDEMİR - Doğu Karadeniz'de oluşabilecek çığa karşı alınacak kişisel tedbirlerin önem taşıdığı bildirildi.

Gümüşhane Afet ve Acil Durum Müdürü Mesut Bayrak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çığın hızlı gelişen ve hareket eden bir doğa olayı olduğunu söyledi.

Çığın kar tabakası veya tabakalarının iç ve dış kuvvetlerin etkisiyle yamaç eğimi yönünde gösterdiği akma hareketi olduğunu belirten Bayrak, kar tabakalarının birbirlerinden farklı özellikleri olacağından, çığın bazen bir tabaka üzerinde bazen de tüm tabakaların zemin üzerinde topluca kaymaları sonucunda oluştuğunu ifade etti.

Çığın, meteorolojik karakterli doğal bir afet olduğuna işaret eden Bayrak, çok hızlı olduğu için tehlikeyi de beraberinde getirdiğini vurguladı.

Türkiye'nin özellikle kuzey, kuzeydoğu ve doğu kesimlerinde çığ olayına uygun topoğrafik ve meteorolojik koşullara sahip dağlık alanların mevcut olduğunu dile getiren Bayrak, şöyle konuştu:

"Türkiye'nin yüzölçümünün yaklaşık üçte birini dağlık alanların oluşturduğunu düşünecek olursak, çığ olayının meydana geldiği alanların yayılımının ne kadar büyük olduğu anlaşılır. Bu bölgelerde meydana gelen çığlar yerleşim yerlerini, yolları, turistik tesisleri ve diğer bütün devlet yatırımlarını tehdit etmektedir. Çığ olayının yerleşim yerlerine etkisi her afet türü gibi sosyal ve ekonomik açıdan olmaktadır."

Çığın sosyal etkisinin sadece can kayıplarıyla sınırlı kalmadığını aktaran Bayrak, çığdan etkilenen alanlarda maddi kayıplarla karşılaşmayan insanların bölgeden göç etmesinin de sosyal sonuç olduğunu kaydetti.

Ekonomik açıdan bakıldığında çığların verdiği hasarların kısa sürede telafi edilememesinin getirdiği zorluklar nedeniyle oluşan üretim ve iş gücü kayıplarının giderek arttığını savunan Bayrak, bazı bölgelerin turizm potansiyelinin de dolaylı olarak etkilendiği ifade etti.

- Çığ düştüğü anda yapılması gerekenler

Bayrak, çığa karşı yetkililerin uyarılarının dikkate alınması gerektiğini vurguladı.

Çığa karşı alınacak kişisel tedbirlerin önemine işaret eden Bayrak, "Çığ geleceği fark edildiği zaman mümkün olduğunca hızlı ve soğukkanlı davranılması gerekiyor" dedi.

Bayrak, olası çığ düşmesi anında yapılması gerekenleri şöyle anlattı:

"Çığın başlangıç anından sonra eğer dışarıda bulunuyorsanız, büyüklüğüne, hızına, patikanın genişliğine, etrafta bulunan araçlara ve daha güvenli yerlere bağlı olarak alandan ayrılmaya karar verilmelidir. Bağırarak veya başka ses kaynaklarını kullanarak diğer insanlar uyarılmalıdır. Kırılmış ağaç ve kaya parçalarından uzak kalmaya veya korunmaya, yerden de destek alarak yüzme hareketi yaparak akan karın üstünde kalmaya çalışılmalıdır. Bu esnada ağzımızı da sıkıca kapatmalıyız. Kafa karın altında kaldığı anda mümkünse uzun süre nefes tutulmalıdır. Önerilen diğer bir yöntem de akış sırasında oturma pozisyonu almaktır. Bu yöntemde bacaklar ve kollar birbirlerine yapıştırılır ve çığ durmadan kısa süre önce bacaklarla yeri sertçe iterek kalkmaya çalışılmalıdır. Aksi takdirde çığ durduktan sonra betonumsu bir özellik kazanacak olan kar içinde kalkmak imkansız olacaktır."

- Gümüşhane'nin çığ haritası

Gümüşhane'nin çığ haritasının çıkarıldığını belirten Bayrak, kentteki çığ alanlarını iki kategoride değerlendirdiklerini ifade etti.

Birincisinin çığ olmuş bölgeler, ikincisinin ise muhtemel çığ olabilecek bölgeler olarak nitelendirdiklerini dile getiren Bayrak, "İlimizin hemen hemen her bölgesi çığ olabilecek bölgelerdir. Kelkit, Köse ve Şiran ovalarının düz alanları için söylemek mümkün değil ama Harşıt Vadisi'ne geldiğimizde hemen her yerde çığ olabilir. Afet hiçbir zaman olmaz diyemeyiz, her zaman afet olacağını düşünerek, her yerde tedbirli olmalıyız" diye konuştu.