ŞEHİRDER Başkanı Ertaş 'göç' olgusunu anlattı

İnsanların toplumsal, ekonomik, kültürel, din, yasal, siyasal, duygusal ve psikolojik nedenlerle göç ettiğini vurgulayan Murat Ertaş, göçlerin düzensiz olanlarını kayıt altına almanın mümkün olmadığını bildirdi. 'Erzurum nitelikli göç veriyor, niteliksiz göç alıyor' savının ortak bir görüş olduğuna işaret eden Araştırmacı-Yazar Ertaş, göç nedenleri şöyle sıraladı:

"Birincisi, insanlar toplumsal nedenlerden göç ederler. Özellikle dayanışmanın yitirilmesi, ayrışmanın derinleşmeye başlaması üzerine göç ederler. İkincisi, ekonomik nedenlerden dolayı. Yani maişet kaygısı, gelecek planlaması gibi nedenlerden dolayı göç ederler. Üçüncüsü, yasal ve siyasal nedenlerden dolayı. Vatan endişesi, muhacirlik, siyasi birlik, sevk ve iskan gibi. Buna bugün Suriyelilerin yaşadıklarını örnek verebiliriz. Dördüncü, kültürel nedenlerden dolayı. Aynı dili, etnik yapıyı, coğrafi birliği sağlamak için küçük gruplar da olsa göçler söz konusudur. Beşinci, dine dayalı göçler. İslam tarihimizde yeri olan hicret gibi. Altıncı ve son olarak insani, duygusal ve psikolojik nedenlerle göç olur. Bunlar ağırlıklı olarak bireysel göçlerdir. Bir insan, sevdiğini kaybettiği şehre küsüp ayrılabilir."

Birçok sistemli göçün kaydı tutulduğu için, nereden nereye kaç insan göç ettiği yolundaki bilgilere ulaşmanın kolay olduğuna dikkati çeken Ertaş, 640'la 1000 yılları arasında her 50-60 yılda bir savaş olduğunu bildirdi. Her savaşın göçü beraberinde getirdiğini anlatan Murat Ertaş, asıl göçün Malazgirt Seferinden sonra başladığını belirtti. 1573'te İkinci Selim zamanında 'Göç Fermanı' yayınlandığını hatırlatan Ertaş, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Göç hadisesi Erzurum için yeni değil. 1877- 78'deki 93 Harbi ve Rus işgali bu bölgenin belini kırıyor. Erzurum'dan ciddi manada göçler yaşanıyor. 6 bin Türk ailesi Erzurum'u terk ediyor. Bunların yerine Ruslar Doğu Anadolu'ya Ermenileri, Rumları, Yezidileri, Süryanileri, Ukraynalıları, Malakanları, Almanları ve Estonyalıları yerleştiriyor. 1916'da Erzurum Ruslar tarafından işgal edilince 300 bin Müslüman Erzurum'dan göç ediyor. Muhacirlik dediğimiz bu. Sivas'a, Yozgat'a, Kayseri'ye, Adana'na gidiyor. Gitmeyenler ise Ermeniler tarafından Azerbaycan'a, Sibirya'ya sürülüyor. Rusya'da Bolşevik Devrimi olunca burada Ermeniler kalıyor. Erzurum ıssızlaşmış, Ermenilerin inisiyatifine kalmış. Yaşlı, çocuk, kadın, göç edebilecek durumu olmayan fakir 10 bine yakın Müslüman Ermenilerce katlediliyor, şehit ediliyor. Böylece Erzurum'da her türlü göç gerçekleşmiş oluyor. Adeta bu şehirde insan kalmıyor. Erzurum'un göç tarihi işte böyledir."

 

FOTOĞRAFLI