Sedat Ergin yazdı: Edirne'de blues ustası bir klarnetçinin portresi

Cüsseli gövdesinin üzerinden yukarı doğru neredeyse dik açıyla kaldırdığı klarnetini üflerken bizleri hınzırca bir sürprizle şaşırtmış olduğunun farkındaydı. Omuzlarını müziğin temposuyla uyumlu bir şekilde sağa sola hareket ettirirken, bir taraftan da göz ucuyla kendisini dinleyen topluluktaki tepkiyi ölçtüğünü bakışlarından anında yakaladım.   Oysa kısa bir süre öncesine kadar sahnedeki saz heyeti “Leylim Ley”i icra edip, salondakiler de oturdukları yerden şarkıya eşlik ederken her şey intizamlı, öngörülen bir rotada yürüyordu. Derken klarnetçi ani bir manevrayla bir blues temasına geçiş yaptı. Yoğun bir blues’du bu. Orada kalmadı ve caz motifleriyle süslemeye başladı müziğin akışını. Derken klarnetten çıkan melodiyle Pembe Panter’in müziği yürümeye başladı sahnede. Bir süre sonra arkadaki darbuka ve bongodan oluşan iki kişilik vurmalı çalgılar bölümünün soul, funk ve rock çağrışımlı ritmler arasında dolaşmaya başlamasıyla birlikte nasıl bir kategoriye yerleştireceğimi hala çözemediğim bir yerlere doğru gitti müzik. Galiba bir müzik patlaması oldu sahnede.

KUŞAKTAN KUŞAĞA ZURNADAN KLARNETE

Bu arada değişik müzik türleri arasında bütün muzipliğiyle dolanıp duruyordu klarnetçi. Bunu yaparken çok eğlendiği aşikardı. Ama belli ki en çok yoğunlaştığı, kalbini koyarak doğaçladığı alan blues’du.

Adını sordum, Göksel Zurna olduğunu öğrendim. Ancak bazı ortamlarda biraz fiyakalı olsun diye “demlenmek” çağrışımını taşıyan “Demlendirici” soyadını kullandığı da oluyordu. 

Nüfus cüzdanında Zurna yazması bir Roman geleneğinin uzantısıydı. Pek çoğu yaptığı işi geçmişte soyadı olarak almıştı. Onun aile soyağacında da kuşaktan kuşağa zurnadan klarnete doğru uzanan bir üflemeli çalgılar geleneği sürüyordu. Şöyle ki, babası Yüksel Zurna da Edirne’nin usta klarnetçilerindendi. Dedesi Kadir ve Selanik’ten göç edip nüfus kütüğünde Zurna soyadını alan büyük dede İlyas ise zurnacıydılar. Mezarı Yunanistan’da olan büyük büyük dede Alizot da zurnacıydı ve rivayete göre çaldığı zurna bugün Selanik’te bir müzede sergileniyordu. 

BENDE NOTA FALAN YOK 

Göksel Zurna ile muhakkak konuşmalıydım. Bu blues ve caz numaralarını nereden kaptığını, kimleri dinlediğini, hangi sanatçılardan etkilendiğini kendisine sormalıydım. Sordum da… “Valla Sedat abi, ben blues, caz falan dinlemem, hiç dinlemedim de zaten” dedi 39 yaşındaki hafif göbekli klarnetçi. “Peki o zaman nasıl böyle çalıyorsun” diye üstelediğimde, “Ben bunları babamdan duydum, yoksa bende nota falan da yok, babam böyle çalar” diye yanıtladı.
Bu izahatı kabullenmekte doğrusu biraz zorlandım. Ama ısrar etti, “İnanın ki dinlemedim. İçimizden doğaçlama gelen bir şey bu. O anda aklıma ne geliyorsa onu yapıyorum ve o şekilde yürüyorum üzerinde abi…” dedi.“Canım en azından Türk pop falan dinliyorsundur” diye üsteleyecek oldum, “Ben Türk pop falan da dinlemem. Benim branşım Roman müziği çalmaktır abi” diye kestirip attı. 

“Peki doğaçlama blues çalarken ne hissediyorsun” diye sorduğumda şöyle yanıtladı Göksel Zurna: “Bambaşka bir duygu o. Tamamen o duyguyu yaşıyormuşum gibi geliyor, o duyguyu seviyorum. O duygu anlatılamaz, yaşanır.” 

EN BÜYÜK KLARNETÇİ MUSTAFA KANDIRALI

Peki Türkiye’de beğendiği sevdiği klarnetçiler kimdi? “Gelmiş geçmiş en büyük klarnetçi Mustafa Kandıralı’dır. Klarneti onu dinleyerek öğrendik ve onun tarzında gidiyoruz” diye söze girdi.

“Serkan (Çağrı) çocukluk arkadaşımdır, Keşanlıdır ” diye devam etti. Ve ekledi: Ama inanın ki abi klarneti Türkiye’ye sevdiren kimdir diye soracak olursanız, en başta Hüsnü Şenlendirici’dir derim size. Ama üstadımı hiç görmedim.” Edirne İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü bünyesindeki Roman Halk Müziği Topluluğu’nda kadrolu müzisyen olarak çalışan Göksel Zurna’nın ağzından muhakkak bir şeyler almalıydım. “Hayat felsefen nedir” diye sordum, çok yalın bir yanıt verdi: “İlkokul mezunuyum, Allaha şükürler olsun devletimiz, Kültür Bakanlığı bana sahip çıktı, oradan ekmek yiyoruz.” “Doğaçlama yapmak için caz müzisyenlerinden davet alsan ne dersin” diye soracak oldum, “Çağırsalar memnuniyetle giderim abi…” dedi. Meydan okumalara açıktı. 

HAYRANLIK VERİCİ BİR DURUM

Edirne gezimin en büyük sürprizlerinden biri Roman müziğinin içinden çıkıp blues ve caza da uzanabilen bu büyük ustayla karşılaşmamdı. Bir Edirneli klarnetçinin blues duygusunu pekala bütün yoğunluğuyla hissedip enstrümanına aktarabileceğini gösteren çok özel, hayranlık verici bir durum söz konusuydu. Müziğin dünyanın en sihirli dili olduğunu bir kez daha anlamıştım.