Nesli tükenmekte olan Akdeniz foklarını görüntülediler

ÇANAKKALE (AA) - BURAK AKAY - Sualtı Araştırmaları Derneği (SAD) Akdeniz Foku Araştırma Grubu (AFAG) üyeleri, deniz kıyılarına yerleştirdikleri 7 kameradan 5'iyle "foto kapan" sistemini kullanarak doğal ortamında rahatsızlık vermeden Akdeniz foklarının görüntülerini kaydetti.

Dernek yöneticisi ve grup üyesi Volkan Korkmaz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Fok Gözlem 5" adlı projelerini tamamladıklarını söyledi.

Proje çerçevesinde Ege Denizi ve Akdeniz kıyılarında 7 noktaya, kızılötesi ışıklarla çalışan, hem fotoğraf hem de görüntü kaydedebilen, hareket halinde kendiliğinden çekim yapabilen özel kameralar yerleştirdiklerini belirten Korkmaz, şöyle devam etti:

"İnsan rahatsızlığı olmadan, Akdeniz foklarının mağara içindeki davranışlarını inceleme, mağara kullanımlarını takip etmeyi amaçladık. Akdeniz foku, dünyada nesli tehlike altında olan bir canlı. Türkiye'de de çok az bir popülasyona sahip. Ülkemizde 100 kadar bir nüfusa sahip olduğunu tahmin ediyoruz. Foto tuzak ya da foto kapan kameralarla dünyada ilk kez Akdeniz foklarını yaşam alanlarında görüntülemeyi 5'inci denememizde başardık. 7 kameradan 5'inden görüntü aldığımız için çok umutluyuz. Bu, bizi umutlandırdı. Projemizle birey tespiti de yapmış olduk ve Türkiye'de 100 civarında Akdeniz foku var diyebiliyoruz diyoruz."

- Mağaralarda bağıran hatta dans eden insanlar da görüntülendi

Korkmaz, literatürde "monachus monachus" olarak geçen Akdeniz foklarının dünyadaki birey sayısının 650 civarında olarak tahmin edildiği bilgisini verdi.

Bu canlıların nesillerini tehdit eden en önemli unsurun, insanlar tarafından betonlaşmayla yaşam alanlarının bozulması olduğunu vurgulayan Korkmaz, "Projemizde tehditleri de ortaya çıkardık. Kamera kayıtlarına bir baktık ki insan görüntüleri çıktı. Yani insanlar, aslında Su Ürünleri Tebliğine göre yer yasakları bölümüne aykırı davranıyor" ifadesini kullandı.

Akdeniz foklarının yaşadığı mağaralarda dalış yapma ve fener kullanmanın yasak olduğuna işaret eden Korkmaz, buna rağmen söz konusu alanlara insan girişlerini tespit ettiklerini anlattı. Mağaralardan ikisinde insanların bağırdığını hatta dans ettiğini belirlediklerini aktaran Korkmaz, "Bu kadar nadir bir canlının yatak odası diyebileceğimiz, son alanları denizler değil, kıyılar değil, kıyıların ücra köşelerinde bulunan mağaralardaki insan görüntüleri bizi çok üzdü. Tabii bunu hemen ilgili bakanlık temsilcilerine, Sahil Güvenlik Komutanlığına, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğüne rapor ettik" diye konuştu.

- Foklardan birine "Gökhan" adı verildi

Projenin koordinatörü Cem Orkun Kıraç ise Akdeniz foklarını görüntüleme çalışmalarına 1993 yılında Foça adalarında başlandığını hatırlattı.

Zamanla projenin Akdeniz ve Ege kıyılarına yayıldığını bildiren Kıraç, şunları kaydetti:

"Görüntülediğimiz bireylerden 4'ü Türkiye için yeni. Bu durum, Ege ve Akdeniz kıyılarında bakir ve yapılaşmadan uzak kalmış doğal kıyı alanlarının hala Akdeniz fokları tarafından kullanıldığını gösteriyor. Bu kıyıların hepsi doğal sit alanları içinde. Bu veriler, bazı önemli kıyıların yanlış kararlarla yapılaşmaya açılmaması yönünde, doğa koruma çalışmalarını çok önemli ölçüde güçlendirecek. Betonlaşma, Akdeniz foku ve benzeri canlılar için en önemli tehdit. Bilimsel olarak buna 'habitat tahribatı' deniliyor. SAD AFAG olarak bu proje çerçevesinde Kaş-Kekova bölgesinde tespit edilen ve ülkemiz için yeni tanımlanan erkek foka, derneğin kurucularından ve Akdeniz foku araştırmalarında ülkemizde öncü şahsiyet ve cesur doğa korumacı Kemal Gökhan Türe’ye ithafen 'Gökhan' adı verildi."