Gelibolu'daki Rus Anıtında anma töreni

Burak GEZEN- Doğan ZELOVA/GELİBOLU (Çanakkale), (DHA)- ÇANAKKALE'de 1917-18 yıllarında Rusya'daki devrimden kaçarak Gelibolu'ya yerleştirilen ve bu topraklarda yaşamlarını yitiren Beyaz Ruslar'ın anısına yapılan anıtta tören düzenlendi.
Ruslar'ın daha sonra Gelibolu'dan ayrılışı ve burada yaşamını yitirenlerin 95'nci yılı anma törenine, Rusya Federasyonu İstanbul Başkonsolosu Andrey Podelyshev, Rusya Federasyonu Ankara Büyükelçiliği Temsilcisi ve Rossotrudınecestvo Federal Ajansı Türkiye temsilcisi Natig Guliev, Gelibolu Torunları Türkiye Temsilcisi Prof. Dr. Aydın İbrahimov, Türk Rus Kültür Vakfı Temsilcisi Leman Türkeli, Human17 derneği temsilcisi Akın Baran, Rus Soydaşlarının Çanakkale temsilcisi Viktoria Uçar katıldı. Tören Türk-Rus dostluğunu ifade eden duygusal konuşmalarla devam etti.
Rusya Federasyonu İstanbul Başkonsolosu Andrey Podelyshev, 1920 yılında 126 gemiyle neredeyse 150 bin Rus vatandaşının zorunlu olarak vatanını terk etmek zorunda kadığını söyledi. Podelyshev, şöyle dedi:
"Bu insanların çoğu P.N. Vrangel ordusunda farklı askeri rütbe ve görevler alan kişilerdi. Sayısı en büyük olan ve General A.P. Kutepov emrinde bulunan 1'nci Kolordu Gelibolu şehrinin yakınlarında yerleşmiştir. Günümüzün aydınlarının yazdığı gibi, Gelibolu bir mucizedir. Çünkü bütün insani öngörüleri bozmuştur. Mağlup olmuş, boşaltılmış ve hapsedilmiş olan bir ordu sadece parçalanmamakla kalmamış, tam tersi tekrar doğmuştur. Maalesef ortaya çıkan birçok hastalık ve ilaç eksikliği sonucunda 342 Rus kendilerini barındıran Gelibolu topraklarında ebedi istihratına çekilmişlerdir. Bu vatandaşlarımızın anısına, 16 Temmuz 1921 tarihinde bir anıt kompleksi açılmıştır. 17 Mayıs 2008 tarihinde ise yenilenen anıtın açılış töreni gerçekleştirilmiştir. Türkiye topraklarında bulunan Rus Anıtı için Rus askerlerinin anısına yapılmış bu anıtın manevi değerini tekrar değerlendirmek zordur. Bu anıt fiilen bizler için geçmiş zamanlar ile bağlantılarımızı, Rusya tarihinin sürekliliğini yenilemektedir. Bu anıt sadece Rus askerlerinin kahramanlıklarına yönelik değil aynı zamanda geçmişi çok uzaklara ve tarihsel bağlantı yollarına bağlanan ve her iki ülkemizin, her iki halkımızın arasındaki yakın bağların varlığı, kaderlerin birbirileri ile karmaşık şekilde bağlantıların varlığı konusunda açık bir örnektir. Bu durum ülkelerimiz arasında ki karşılıklı saygının, ortak tarihimizin, ortak geçmişimizin, titizlikle korunması gereksiniminin bir şahadetnamesidir."
Gelibolu Belediye Başkan Vekili Kemal Tarım ise, Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün 'Yurtta Sulh, Cihanda Sulh' sözlerini hatırlatarak bunun komşu ülkelerle ilişkiler de günümüzde büyük bir anlam ifade ettiğini söyledi. Başkan Vekili Tarım, "Beyaz Rus Ordusunun Gelibolu'dan ayrılmalarının 95'nci yılı nedeniyle düzenlenen törenin sınır komşularımız ve özellikle iki ülke arasındaki sevgi, barış ve kardeşlik bağlarının güçlenmesinin sağlanması amacıyla birbirlerine sunulan zeytin dalını temsil etmesi düşüncesiyle hepinizi sevgi ve saygılarımı sunuyorum" diye konuştu.
"GELİBOLU'DA İSE BİR CENTİLMENLİK RUHU VAR"
Gelibolu Torunları Türkiye Temsilcisi Prof.Dr. Aydın İbrahimov da, Türk ve Rus toplumunun 95 yıl önce Gelibolu'da birbiriyle buluştuğunu vurgularken, şunları söyledi:
"Çanakkale savaşlarına centilmenler savaşı deniyor. Gelibolu da ise bir centilmenlik ruhu var. O dönemde hem Ruslar büyük centilmenlik örneği gösterdi hem de Türkler. Türkler kendi evlerini, hatta camileri Rus askerlerine yurt olarak kullanmaya verdiler. Ruslar ise Türk kültürüne, Türk medeniyetine ve insanına büyük saygı gösterdiler. Türkler de Ruslardan çok şey öğrenci, Ruslarda öğrendi ki zora düşen birisi geldiğinde ilk önce kapıyı açacaksın, bir lokma ekmek ve çorba verecek sonra konuşacaksın. Hatta bir Rus generali, 'keşke biz hep Türklerle işbirliği yapsaydık bu duruma düşmezdik' dedi. Bundan dolayı bu Gelibolu olayı dünyada görülmemiş bir örnek. Bir ordu işgalci olarak değil, bir sığınak olarak buraya geldi ve bir yıldan sonrada çeşitli ülkelere dağıldı" diye konuştu.
Human17 Derneği temsilcisi Akın Baran ise "Bir dostluk var ama bu dostluğun ötesinde muhtemeldir ki çok büyük oranda akrabalıklar var. Oğlum bir diplomat, şöyle söylemişti; 'sadece kayıtlı evliliklerin sayısı 500 bin'i aştı. Evli olmadan birlikte yaşayan çiftler ise halen daha yaşamlarını sürdürüyor.' Bu demektir ki aslında insanlarımız birbirlerini anlıyorlar. Bu anlayışı sürdürmek, ancak insan olduğunuzu hatırlamaktan geçiyor. Hepimiz insanız ister din, ırk, ister başka bir ayrılık olsun bizi insanlığımızdan uzaklaştırmayacaktır. Burada yaşamını kaybeden ve yaşama çabayla tutulan insanların anısı önünde saygıyla eğiliyorum" dedi.
Konuşmaların ardından Rusya Federasyonu İstanbul Başkonsolosu Podelyshev tarafından anıta çelenk sunuldu. Törene katılanlar ise o dönemde Gelibolu'da yaşamını yitiren Ruslar için anıta kırmızı karanfiller bıraktı. Tören, anıt önünde toplu hatıra fotoğrafı çekilmesiyle sona erdi.

FOTOĞRAFLI