Doç. Dr. Tatlı: Musul'dan yükselen zehirli gazlar Güneydoğu'daki bazı kentleri etkileyecek

Mustafa SUİÇMEZ / ÇANAKKALE, (DHA)- ÇANAKKALE Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü'nden Meteoroloji Yüksek Mühendisi Doç. Dr. Hasan Tatlı, DEAŞ'ın Musul'da çevre felaketine sebep olduğu kükürt üretim tesislerinin ateşe verilmesi sonucu bölgeden yükselen zehirli gazların sadece Türkiye'nin güney doğusundaki bazı kentleri etkileyeceğini söyledi. Bu gazların Mardin ve Şırnak, kısmen de Şanlıurfa ve Hatay'da etkili olabileceğini söyleyen Doç.Dr. Tatlı, bu etkinin ise yangının merkezindeki kadar zararlı olmayacağını kaydetti.
Musul'un güneyinde bulunan kükürt üretim tesislerinin ateşe verilmesi sonucu oluşan zehirli gazların Türkiye'yi de yakından etkileyeceği, asit yağmurlarının yağacağı ve insan sağlığını tehdit edeceği iddiaları vatandaşları endişelendirdi. Uzmanlar, Musul kaynaklı bu gazların, Türkiye'ye gelene kadar seyreldiğini, yangının merkezindeki kadar etki etmeyeceğini savundu. Öte yandan, Türkiye'de asit yağmurlarının, özellikle kış aylarında kömürün yoğun olarak yakıldığı bölgelerde sürekli yaşandığı belirtildi.
"ŞANSIZLIK HAVANIN YAĞIŞLI OLMASI"
ÇOMÜ Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya bölümünden Meteoroloji Yüksek Mühendisi Doç. Dr. Hasan Tatlı, konuyla ilgili açıklama yaptı. Ülkenin asit yağmurlarına yabancı olmadığını söyleyen Tatlı, "Asit yağışları ülkemize oluyor. Özellikle kış aylarında kükürt dediğimiz bir bileşik var. Daha çok kömürde bulunuyor. Evsel yakıtların yakıldığı bölgelerde havaya karışan kükürt bileşiklerinin suyla birleşmesi sonucu sülfürik asitlere dönüşerek yere inmesini biz asit yağışları diyoruz. Son günlerde NASA'nın yaptığı bir çalışma var. Musul'daki o fabrikanın IŞİD tarafından yakılmasından sonra meteorolojik şartlara bağlı olarak hakim rüzgar yönü bize doğru olduğu için özellikle ülkemizin Güneydoğu bölgelerini etkileyeceği düşünüldü. Dünya NASA tarafından sürekli gözlemleniyor. Biz bu NASA'nın uyarısı üzerine özellikle üyelerine geçtiği haberden dolayı duyduk. Eminim ki bizim Genelkurmay'ımız, askerimiz izliyordur. Orası hem askeri hem de güvenlik açısından gözetiliyor. Nasa bilimsel açıdan dünyayı uyardığı için bizde dikkat çektik. Medyaya da bu konu düştüğü için insanlar tedirgin olmaya başladı. Bir söz geçti, kezzap. Kezzap değil. Yanlış bir kavram, asit yağışlarıdır. Bu asit yağışları hafif bir gaz. Yukarıya çıkıyor. Genelde bu mevsimlerde yağış olmazdı. Bu da bizim şanssızlığımız. Güneydoğu'ya Mardin ve Şırnak özellikle bu bölge yağışlı görünüyor. Bizim görebildiğimiz kadarıyla bu seyrelmiş bir gaz olacaktır. Biz genelde bu kükürt bileşiğini dabson birimi ile ölçüyoruz. 0 ile 10 arasında bir birim. Tam merkezinde yaklaşık 8,9,10 iken çevresi, bize Mardin ve Şırnak bölgesinde 2.3 birim olarak kısmen de Şanlıurfa'ya doğru sokulacağını tahmin ediyoruz" dedi.
UYARILARI SIRALADI
Bu illerde yaşayan vatandaşlara tavsiyelerde bulunan Tatlı, "Birinci kural şudur: Bu asit yağışı olur, başka bir şey olur. Uzak olacaksınız. Dokunmayacaksınız. Yani yağmur yağdığında dışarıya çıkmayacaksınız. Yağmur sularını kullanmayacaksınız. Tabi burada vatandaşın birey olarak yapacağı çok sınırlı tedbirler bunlar. Diğer taraftan su kaynaklarımız açık. Açık barajlar olduğu için. Oraları etkiler mi? Kişisel görüşüme göre etkilemeyecektir. Büyük su kaynakları içinde seyrelecektir. Tabi en güzeli ölçmek gerekiyor. Ph ile ölçüyoruz. Sıfır ile 14 değer arasında. 7 nötr. 7'den büyükse bazit, küçükse asit diyoruz. Bu asitlik 7'den düşük değil de 5.6 eşik değerimiz. Buradan düşünce biz 'Asidik' diyoruz. 5.6'nın altında değilse tehlike arz etmiyor" diye konuştu.
AĞAÇLAR VE BİNALAR DA ZARAR GÖRECEK
Bu asit yağmurundan sadece insanların değil çevrenin de etkileneceğini söyleyen Doç.Dr. Tatlı, "Burada ağaçlar, binalar zarar görecek. Dış sıvaları, ağaçlar belki kuruyacaktır. Bunu bekliyoruz. Kendi merkezi ve çevresindeki kadar şiddetli olmasa da bu tür zararların Güneydoğu illerinde görülmesini tahmin ediyoruz. Umarım daha kötü sonuçlar vermez" dedi.
Asit yağışlarının ülkede çokça görüldüğünü de söyleyen doç.Dr. Tatlı, "Bu kömürle ilgili. Kömürün içerisinde kükürt var. Dolayısıyla kömürü yaktığınız an, sobada olabilir, fabrika kazanlarında olabilir. Ürünlerinden biri kükürt yani sülfür. Havaya karışıyor, eğer yağış varsa birleşince sülfirik asit dediğimiz asit oluyor. Yere inince asit yağışı diyoruz. Yaygın. Tabi son yıllarda özellikle doğalgaz yaygın kullanılmaya başlanınca bu oran düştü. Çanakkale'de öyle bir risk yok. 2004 yılında ben geldiğimde vardı. Bu sadece asit yağışları değil başka zararları da var. Ama bugün sorarsanız Çan ilçemiz, belki başka ilçelerimiz de var. Risk var. Tabi gidip ölçmek lazım. İstanbul doğalgaza geçince azaldı. Biliyorsunuz yoksul insanlarımıza kömür dağıtılıyor. İnsanlar ister istemez doğalgaz yerine bu bedava dağıtılan kömürleri yakıyor. Sosyal yardım açısından, niyet çok iyi ama kömür yakınca, ben özellikle Esenyurt'ta rastlamıştım. Dumandan geçilmiyordu. Ama tabi yağış yoktu. Yağış olsa, asit yağmuru olarak düşme ihtimali çok yüksekti. Yoğun kömür yakılan bölgelerde, yağış olduğunda, asit yağış olma riski büyük" diye konuştu.

FOTOĞRAF