"Apollon Smintheus"ta 7 bin yıllık mezar

ÇANAKKALE (AA) - MEHMET BAYER - Ayvacık ilçesine bağlı Gülpınar köyünde yer alan Smintheion Antik Kenti'nde yapılan ''Apollon Smintheus'' kutsal alanı kazılarında, 7 bin yıllık mezar ortaya çıkarıldı.

Başkanlığını Prof. Dr. Coşkun Özgünel'in yaptığı, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Turan Takaoğlu'nun bilimsel danışmanlığında yürütülen kazılarda, 7 bin yıl öncesine ait mezar bulundu.

Prof. Dr. Takaoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bölge arkeolojisi açısından oldukça önem arz eden bu mezar buluntusunun, kendilerine yörede tarih öncesi dönemlerde ölü gömme gelenekleri hakkında bilgi verdiğini söyledi.

Basit "toprak mezar" olarak karşılarına çıkan mezarların içinde ölülerin dizlerin kırılarak karına doğru çekme (anne karnında) pozisyonunda yatırıldığının belirlendiğini aktaran Takaoğlu, "Ölülerin ayak uçlarına 'ölü hediyesi' olarak özenle seramik kaplar yerleştirilmiş. Mezarların üzerileri taşlarla gelişi güzel kapatılmış. Smintheion'da 2004 yılında başlatılan prehistorik yerleşim kazılarında ilk kez mezar tespit edildi" dedi.

Prof. Dr. Takaoğlu, önemli olan mezar buluntusunun arkeolojik açıdan kendilerine eksik olan bilgileri tamamlamada yardımcı olacağını kaydetti.

- Apollon Smintheus Tapınağı

Tapınak, eski adıyla Külahlı olarak bilinen Ayvacık ilçesine bağlı Gülpınar köyünün kuzeybatısı ile kuzeydoğusu arasında kalan vadinin başlangıç eteklerinde, Bahçeleriçi mevkisinde yer alıyor. Troas bölgesinde bugün için tek örnek olduğu belirtilen tapınakta Helenistik Çağ Anadolu mimarlığına imzasını atan mimar Hermogenes'in uyguladığı pseudodipteros (yalancı iki sıralı sütun) plan tasarımı kullanılmış, ön ve arka cephelerinde 8, uzun kenarlarında ise 14'er sütun dizisi bulunuyor.

Smintheion Antik Kenti'nde yer alan tapınakta mermer bloklarla döşenen "kutsal alan"da pronaos (kutsal ön oda), naos (kutsal oda) ve opisthodomos (arka oda) olmak üzere 3 oda, naosta Paroslu heykeltıraş Skopas'ın yaptığı ve 110 santimetrelik bacak parçası bulunan, "tanrı Apollon"un heykeli yer alıyor.

Kaynaklarda, ünlü coğrafyacı ve seyyah Strabon'un 2 bin yıl önce yazdığı ''Geographica'' adlı kitapta, kenti Yunanistan'dan gelen İonlar kuşattığı zaman, gece topraktan çok miktarda tarla faresinin çıkarak askerlerin silah ve teçhizatlarının deri kısımlarını kemirip kopardıkları ve bu yüzden kenti kuşatan İonların savaşı kaybettiğini yazdığı ve Lekton halkının minnet göstergesi olarak bu tapınağı inşa etmiş olabileceği belirtiliyor.

Bölgede ilk kazıların 1866 yılında başlatıldığı, ara verildikten sonra 1984 yılında yeniden başlanan kazı ve restorasyon çalışmalarının sürdürüldüğü kaydediliyor.