Yol, Anadolu insanının hafızasını saklar

Tarih kokan sokaklarıyla Cumalıkızık, şehrin içine gizlenmiş huzur dolu Saklıbahçe, yeşil mi yeşil parklar... Huzurun, doğal güzelliklerin ve sakinliğin adresi Bursa’ya turlar düzenleyerek şehrin hikayesini anlatan gezi rehberi Emrah Özkök ile Kurban Bayramı’na özel keyifli bir söyleşi gerçekleştirdik.

- Bursa gezisi yapmak isteyenler için önerileriniz nedir? Mutlaka gezip görülmeli dediğiniz yerler var mı?

Bursa, ne yöne dönseniz ayrı bir doğal ve tarihî güzelliğe ulaşacağınız kavşak gibidir. O kavşağı bir yeryüzü cennetine çeviren ve tüm ovaya hayat veren Uludağ, Bursa gezisi yapacaklar için bence ilk sırada gelmelidir. Uludağ doğaya ait düşlerin takıldığı bir germe ağ gibi gezginlerin yolunu keser. Adını ulu diye değiştirsek de yolcularına hala inzivadaki bir keşişin gözleriyle bakar. Çünkü o gerçekte keşiş dağıdır, eski inançların izlerini taşır.
Eğer tercihiniz inziva ve uzaklaşmaksa, Uludağ’ın gezginlerce aşındırılmamış ve buzul gölleriyle süslü doğu yüzünü tercih etmenizi öneririm. Alaçam Köyü’nden ulaşılan bu göller ve yaylalar doğa yürüyüşleri için yaz aylarında oldukça keyifli rotaları da içinde barındırır.
Aynı bölgede yer alan Kestel Şelalesi kalabalığı dert etmeyenler için görülesi tabiat parkalarından biridir. Dağın biraz daha doğu yakasında yer alan Oylat, yine Bursa gezisinde görülmesi gereken doğal güzellikler arasındadır. Oylat, termal suları ve nefes kesici şelaleleriyle doğaseverleri her zaman büyüler.

MAĞARALAR GEÇMİŞİ İÇİNDE SAKLAR

Kızık Köyü ve Küreklidere Şelalesi özellikle suların buz tutup dağın karlar altında kaldığı zaman sıra dışı görüntüleriyle doğaseverleri büyüler. Hristiyanlar ve bizim tarihimiz için oldukça önemli bir yer olan İznik, Bursa gezisinde önemli duraklardan biridir.
Sarı Kısrak Köyü’ndeki Sansarak Kanyonu, termal sularda sonlanan yürüyüş parkurları ile İznik, her sabah Uludağ’dan gelen rüzgârların kapısını açtığı bir açık hava müzesidir.
Uludağ’ın batı yüzünden doğan Nilüfer Çayı’nın sularıyla beslenen Apollont Gölü kıyısındaki Gölyazı Köyü, özellikle doğa fotoğrafçılığı meraklıları için görülesi yerler arasındadır. Göl içerisindeki adalar ve kiliseler bu geziye mutlaka iliştirilmelidir.

Gölün güneyinde doğa sporlarına meraklı gezginleri oldukça etkiyecek kilometrelerce uzunluktaki Ayvaini Mağarası bulunur. Mağaradaki suların gün ışığına çıktığı kapının bulunduğu Ayva Köyü’nden mağaranın beş yüz metrelik kısmını görmek mümkün ama bunun için dik bir patika ve uçurumu aşmayı göze almak gerekiyor. Eğer patikayı aşıp mağaraya girerseniz tavsiyem en karanlık koridora kadar gidip bir süre ışığı kapatıp mağarayı dinlemeniz olacaktır. Çünkü mağaralar geçmişimize dair bir ilki saklar biraz dinlerseniz o ilki bulur ve o ilkten ne kadar uzaklaştığınızı anlarsınız.

Apollont Gölü’nden çıkan suları takip ederseniz sizi Marmara kıyısında çok önemli bir ekolojik duyarlı bölgeye götürecektir. Su basar ormanlarının ve önemli su havzalarının bulunduğu bu alan Kocaçay Deltası olarak bilinir. Tatlı suların denizle birleştiği bu doğa koruma alanından eskiden İstanbul’a Bursa da yetişen ürünler götürülmekteymiş. Gölyazı Köyü’ndeki tarihî limandan yüklenen tekneler ürünleri buradan gemilere taşırmış. En çok taşınan ürün bölgenin meşhur sirkesiymiş. Longoz yani su basar ormanlarının bulunduğu bu küçük saydam cennet bir iç denizin güneyinde kaldığı için her poyraz estiğinde sanki denize yakınlaşır ve her lodosta ondan uzaklaşır gibi gelir. Karacabey’den ve Mudanya sahil yönünden gelen yollarla ulaşılan su basar ormanı ve delta yaban hayat fotoğrafçıları için kaçırılmayacak görüntüler sunar.

ZEYTİNLİKLER ARASINA YOLCULUK

Osmanlı zamanında bir trenle Bursa’ya ulaşımı sağlanan Mudanya, yine Bursa gezisine iliştirilmesi gereken yerler arasındadır. Girit Mahallesi, Mütareke Evi gibi geçmişin izlerini taşıyan bu tarihî şehir kurşunlu sahil yolundan gelirseniz çok şirin yerleşkeleri görme şansını yakalarsınız. 

Mudanya dağları zeytin ve çam ağaçlarıyla kaplıdır. O ağaçları biraz araladığınızda karşınıza Rumlardan ve eski medeniyetlerden kalma izler çıkar. Bunlardan en önemlisi Dereköy ve ahşap işlemeli kilisesidir.
Kilise, manastır ve zeytin dediğinizde Mudanya’nın on iki kilometre ilerisinde yer alan Tirilye bugünkü adıyla Zeytinbağı yer alır. İznik Konsülü’nden kaçan üç asi papazın kurduğu rivayet edilen bu şirin kasaba eski Rum evleri, kilise ve camileriyle ziyaretçilerini büyüler.
Sahildeki balıkçı restoranlarında ayrı bir keyif kattığı bu geziye Ayasotri Kilisesi-Yel değirmeni ve Ceneviz limanı arasındaki yürüyüş rotasını iliştirmek mümkün. Çam ve zeytinlikler arasından geçen küçük patikalar sizi önce deniz kıyısına kurulu kiliseye götürüyor.

SAKLI CENNET KARADAĞ ORMANLARI

- Bursa’da herkesin bilmediği sizin önerebileceğiniz saklı kalmış bölgeler var mı?

Elbette var; Karacabey ve Bandırma arasındaki Karadağ Ormanları gezginlerce hiç aşındırılmamış rotalar saklamaktadır. Bu saklı kalmış bölge, Mudanya ve Boğaz olarak bilinen delta arasındaki kıyı şeridi arasındadır. Tarihi güzelliğiyle filmlere konu olmuş Cumalıkızık Köyü çok az bilinen doğal güzellikleri içinde saklamaktadır.
Bursa’nın en batısında yer alan Mustafakemalpaşa ilçesinde ülkemizin en görkemli şelaleleri bulunur. Her yıl neredeyse yeni bir şelalenin keşfedildiği bu şirin ilçede dağlardan doğan bütün dereler Kirmasti Vadisi’nde buluşup ilçeyi ikiye böler. Hele su seviyesinin çok olduğu bahar ve kış aylarında bu yolculuğu yaparsanız düşlerinizdekinden çok daha görkemli bir şelaleyle karşılaşırsınız. Su Uçtu şelalesi, Köse Horoz şelalesi ve Görkemli Vadisi yine aynı bölgede çok az kişi tarafından bilinen gizli bahçelerden...

- Bursa’yı gezip görenler en çok nereleri beğeniyor?

Bursa’nın kayak merkeziyle meşhur Uladağ, Kızık köyleri, Mudanya ve Zeytinbağı, geçmişe kıyısı olan İznik Gölü, Ayvaini Mağarası, Gölyazı Köyü ve Oylat gezginlerin dönüş yolunda anılarında hep izler bırakan rotalardan bazıları.

ANILAR COĞRAFYAYA BAKIŞINIZI DEĞİŞTİRİR

- Bursa’nın tarihi yerlerini keşfetmek isteyenler için önerileriniz nedir? Turlarınızda ziyaretçilere bölge hakkında bilgi verirken hikayelerine de değiniyor musunuz?

Elbette değiniyoruz çünkü yaşadığımız yer su ve ağaç perilerinin yaşadığı, mitolojik öykülerin dağdan doğan pınarlar gibi düşlerimizin denizine döküldüğü bir coğrafya. Biz Bursa’da, kimi zaman mitolojinin kimi zaman Mekke’ye giden haç kervanlarının kimi zaman keşişlerin kimi zaman da tasavvuf âlimlerinin izini sürüyoruz. Bu konuda yola düşecek arkadaşlara önerim, bolca yürüyüp insanlarla sohbet etmeleri. Yol, Anadolu insanının hafızasını saklar. Onların eski yolculuklarını hatırlamasını sağlarsanız kitaplarda olmayan bilgilere ulaşırsınız. Coğrafyaya bakışınız bir anda değişir, onların anılarıyla tıpkı bir aborjin gibi düş zamanında gezersiniz.

- Bursa gezilerinizden unutamadığınız bir anınız var mı?

Oylat Mağarası’nın daha yeni keşfedildiği dönemde, yolunun ve ışıklarının olmadığı zamanlarda bir grubu oraya götürecektik. Mağaraya ulaşan yol, Oylat kaplıcalarından gelen dereyle kesiştiği için ıslanmadan geçmek mümkün değildi. Ancak o hafta yağan yağmur dereyi arttırdığı için muhtarla konuşup kendi olanaklarımızla küçük bir tahta köprü yapmaya giriştik. Daha köprü bitmeden işi muhtara bırakıp grubu almaya gittik. Geldiğimizde çok şirin bir köprü ve açılış yapmak için gerilmiş bir ip ve makas vardı.
Böyle durumlarda kurdele kesilir ancak muhtar tüm parayı köprüye harcadığı için oradaki ineklerden birinin ipini nükteli bir açılış töreni için kullanmış. Tabii ki yıllar sonra oraya taş köprüler, aydınlatma ve sosyal tesisler yapıldı ama o tahta köprüden geçip kendi merdivenlerimizle mağaraya girdiğimiz dönemdeki heyecanı hiçbir zaman yaşayamadık. O ineğin ipini hala saklarız kokusu hiç geçmedi.

HER YAŞTAN GEZGİN VAR

- Bursa’ya düzenlenen turlar ortalama ne kadar? Bursa’yı gezecek olanlara tavsiyeniz nedir?

Her bütçeye uygun turlar bulmak mümkün. Son dönemde Cumalıkız’ı, Gölyazı’yı, Tirilye’yi içeren günübirlik turlar yapılmakta. Bursa’yı gezecek olanlara tavsiyem, film şeridi gibi gözünüzün önünden hızlıca geçirerek değil bu coğrafyayı adım adım gezip anlayamaya çalışmalılar. Nasıl gezmek gerektiğiyle ilgili çok değerli gezginlerin kitapları var bunları da okumalarını tavsiye ederim. Paket turlarla değil yolculuğun ve yolun akışına uygun seyahatlerle gezmeliler.

- Turlara katılanları gözlemlediğinizde daha çok hangi yaş grubundan insanlar hangi turlara ilgi gösteriyor?

Böyle bir sınıflandırma yapmadık çünkü gerçekten çok sert geçen Uludağ zirve tırmanışlarına ya da şelale yürüyüşlerine oldukça ileri yaştan doğaseverler katılıyor. Ya da çok sıkıcı gelebilecek bir tarihi köy gezisine lise çağında gezginler geliyor. Bu bölge farklı beklentileri karşılayacak bir zenginliğe sahip.

- Bursa’yı ziyaret eden turist potansiyeli değişti mi? Bursa’nın yerel halkı turistlerden memnun mu?

Genel anlamda halkımız daha fazla gezmeye ve seyahat etmeye başladı. Bu durum memnuniyet verici. Seyahat, insanı geliştiren bir şey; aynı kişi olarak dönmüyorsunuz. Şehirdeki koşuşturmacayı, trafiği ve çöpü oraya götürdüğünüzde bu durum elbette yöre insanı için çekilmez oluyor. Mesela Cumalıkızık, fotoğraf kulüplerinin uğrak yeri ama oradaki yaşlı teyzelere Serengeti Ormanı’ndaki bir canlı gibi davranıp, yüzlerine flaş patlatılıyor bu durum rahatsız ediyor yöre insanını.

- Bursa’da yıllar içerisinde dokusu korunarak günümüze gelen ancak sonrasında ticaret haline gelen rotalar var mı?

Bu sonuç kaçınılmaz çünkü turizm hatta en zararsız görünen eko turizm de yok edici bir etkiye sahip. İnsanlar geçimini buna bağladığında geçmişe ait birçok şey değişiyor ama o coğrafyaya ve insana nasıl yaklaştığınızla da alakalı. Hala beş yüzyıl öncesi gibi sizi tanrı misafiri kabul edecek bir kalp zenginliğine sahiptir o bölgenin insanı. Yeter ki sadece almak için gitmeyin. Dokunun insanların kalbine ufacıkta olsa paylaşın....