Bursa ipeğine kadın dokunuşu

5 yıl önce Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından başlatılan 'Bursa İpeği Hayat Buluyor' projesi bugün dağ yöresinde yaşayan yaklaşık 300 kadına gelir imkanı oldu. 1990'lı yıllarda üretimi duran dünyaca ünlü Bursa ipeği, Osmanlı'nın ilk fabrikalarından olan Muradiye İpek Fabrikası ve Umurbey İpek Üretim ve Tasarım Merkezi'nde hayat buluyor. Dağ ilçelerindeki dut bahçelerinde koza üretimi ile başlayan süreç ipliğe, oradan da dokuma tezgahlarında halıya dönüyor.
İpeğin Orta Asya'dan Anadolu'ya Türkler tarafından getirildiğini belirten Bursa Büyükşehir Belediyesi Umurbey İpek Üretim ve Tasarım Merkezi Atölyeler Üretim Sorumlusu Mehmet Ünal, Bursa'nın fethiyle birlikte Bursa'nın bir sanayi kolu olduğunu söyledi. Yaklaşık 30 yıldır Bursa'da üretimin durduğunu belirten Ünal, "Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin 'Bursa İpeği Hayat Buluyor' projesi altında yeniden ipek imalatına başlamış olduk. İlk önce Osmanlı'nın ilk fabrikalarından olan Muradiye İpek Fabrikasının tadilatını yaptık. İçindeki makineleri aslına uygun yaparak yerine koyduk. 35 tane roman kadınımıza pozitif ayrımcılık yaparak ipek imalatına aldık.Bu tesis de Osmanlı'nın ilk fabrikalarından bir tanesi 1800'lü yıllarda kurulmuştur. Burası da üretim ve tasarım merkezi. İki fabrikanın da arkasında Bursa'nın dağ yöresinde 16 dokuma atölyemiz var. Bunların 14 tanesi ipek halı dokuma atölyesi iki tanesi el dokuması kumaş atölyesi" dedi.

'O NESLİ KAYBETSEYDİK, BURSA İPEĞİNİ KAYBEDECEKTİK'

Projeye başlarken büyük çekincelerinin olduğunu belirten Mehmet Ünal, "Bu projeye 5 yıl önce başladık. Açıkçası korkarak başladık. Korkumuz da şuydu. Bursa'da bir ipek hafızası vardı. Bu hafıza yaklaşık 75 yaşın üstüne çıkmıştı. Eğer bu proje biraz daha geç kalmış olsaydı ve o nesli kaybetseydik, Bursa ipeği ile ilgili her şeyi kaybedecektik. Çünkü yazılı bir arşivimiz yok. Osmanlı her zaman stratejik ürünlerini usta çırak ilişkisiyle devam ettirmiştir. 5 yıl önce başladığımızda bu hafızayı gelecek kuşaklara aktarmak için uğraştık. Bu 2 yılımızı aldı. Artık üretimini yaptığımız bütün ürünler bu yeni nesil tarafından yapılıyor. Bu proje dağ ilçeleri için çok faydalı. Çünkü 12 ay boyunca kadınlarımız orada bir meslek karşılığında gelir elde edebiliyorlar. Şu an yaklaşık 300 kadın bu işten ekmek yiyor" şeklinde konuştu.

'BURSA İPEK HALISINI İHRAÇ EDİYORUZ'

Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin yapmış olduğu 'Bursa İpeği Hayat Buluyor' projesi çatısı altında dut bahçeleri de oluşturduklarını belirten Ünal, "Bizim yaptığımız ürünler dut bahçesinden başlayıp nihai ürüne kadar ki ürünler. Tabii ipek halı kıymetli bir ürün. Sanatın doruk noktası. Alıcısı da zengin insanlar oluyor. İpek insan ihtiyaç sıralamasında 52'nci sırada geliyor. Şu an ürünlerimiz Amerika'ya, Avustralya'ya, Fransa'ya ve Japonya'ya gidiyor. İç pazarda da talep görüyor. Sonuçta proje olduğu için karsız yapıyoruz. Ne satılırsa dağ yöresindeki kadınlarımıza dokuyucu ücreti olarak veriyoruz. İpeğin de borsası var. İpek halının piyasası nerede, kime, hangi hikayeyle sattığınıza bağlı. Aslında fiyat belirleyen odur. Mutlaka ardında bir hikaye olması lazım. Çünkü insanların ipek halı almak için bir ihtiyacı yok. Ancak ipek halı ile bir bağ kurarsa o zaman satın alıyorlar. Bizim elimizde de çok büyük bir hikaye var. Ta Osmanlı'dan beri geliyor. Bizden çıkan ipek halının metrekare fiyatı 10 bin 500 lira artı KDV" dedi.

'BU PROJE SAYESİNDE KADINLARIMIZIN GELİR İMKANI OLDU'

Çocukluğundan beri halı dokuduğunu belirten Bursa Büyükşehir Belediyesi Sanat ve Meslek Eğitim Merkezi Halı Hocası Meliha Yıldırım da "Yaklaşık 40 yıldır halı dokuyorum. Bildiklerimizi bizden sonraki nesillere aktarıyoruz. İpek halıyı yeniden canlandırdık. Bu proje sayesinde kırsal bölgelerdeki kadınlarımıza kızlarımıza gelir imkanı oldu. Kadınlarımız ailelerine katkıda bulunuyorlar" diye konuştu.