Ön yargıları yıktık

BKM Kitabevi Kurucusu Kutbettin Bingölbalı, “İlk zamanlar ön yargılı yaklaşanlar olsa da, Bursa’da doğan ve büyüyen bir markayız, bundan da ayrıca gururluyuz” diyor ve ekliyor;” “Şimdi de çok büyük bir lojistik merkezi yatırımı yaptık. Ülkemizin lider firması olmak için tüm çalışmalarımızı sürdürüyoruz.”
BKM Kitap ne zaman, hangi fikirle kuruldu?
Biz dokuz kardeşiz. Ailemizde ilk kez eğitim alan, okula giden ve bana örnek olan Gıyasettin ağabeyimdi. 1980 darbesi zamanıydı ağabeyimin kitaplarını yakıp suya atıyorlar. Sonra Muş’tan Erzurum’a gönderdiler. Okumaya devam ederken bir kitapevinin camında devren satılık yazısını görüyor, kitaplarının yakılmasını hiç unutmadığı için çevresinden borç alarak ve babamın desteğiyle kitabevini devralıyor. Ben de yaz tatillerinde o kitabevinde çalışmaya başlıyorum. Hayallerimin başladığı yer de orasıdır.
Ağabeyim 1983’te Bursa’da üniversiteyi kazanınca Erzurum’daki kitabevini devredip, Heykel’de Bursa Kitapçılar Çarşısı’nda 16 metrekare bir yer açmıştı. Van’da öğretmen lisesinde okurken beni de Bursa’ya götürmek istediğini söyledi. Bursa Erkek Lisesi’nde okurken, hafta sonları da kitabevinde çalışmaya başladım. Mezun olunca da 1988’de kitabevini ağabeyimden devraldım.
16 metrekarelik bir kitabevinden, 5 bin metrekarelik Avrupa’nın en büyük kitabevi olacağınızı düşünür müydünüz?
İlk kitabevimiz yerin iki kat altındaydı, oksijen sorunu yaşardık. Kitabevi denilince ışık, aydınlık, ufuk gelmesi lazımdı aklına insanın. Caddeye her çıktığımda sürekli, “Kitabevleri şehrin en güzel yerlerinde olmalı, insanlar içinde buluşmalı” diye düşünüyordum. Öte yandan bir önsözün, bir paragrafın insanın hayatında neler değiştirebildiğine şahit oluyordum. Hayallerimin arkasında bu düşünceler vardı.
Bu yolculukta yaşanan zorluklar nelerdi?
Cadde üstünde 180 metrekarelik dört katlı bir yer açtık. Herkes “delilik” diyordu ve haklı çıktılar, mekân mücadelemizin karşılığını veremedi. 2001 krizinde iflas ettik. Ama söyleyemedik. Çünkü eğitim aldığımız ve bir işimiz olduğu için bizi mucize gibi gören, bize güvenerek memleketimizden şehre tutunmaya gelen birçok aileye, öğrenciye de destek olmaya çalıştığımız için sorumluluğumuz ağırdı. Cebimizde beş kuruş yoktu. Pes etmedik. Bursa şehir merkezindeki Sönmez İş Sarayı’nın girişine taşındık, kiramızı çıkarmak için dondurma ve su satmaya başladık. Günde beş icra geliyordu. Muhasebede tecrübeli bir Perihan ablamız vardı, alacaklılara karşı nasıl davranacağımızı ondan öğrendik. Haftada bir beni İstanbul’a gönderirdi, kaçmadığımızı söylemem için. 2008’de tüm borçlarımızı bitirdik.
Benzer zorlukları yaşayan genç girişimcilere ne önerirsiniz?
Huylarımı değiştirdim. Halı altına süpürdüğüm, virgülde bıraktığım tüm konuları, yarına ertelemeyerek zamanında nokta koymam gerektiğini öğrendim. Yayınevleri de iyi niyetli olduğumuza hesapsızlıktan battığımıza inandı. Borçlar bittiğinde en büyük sermayemiz olan güveni kazanmıştık! Girdiğimiz çıkmaz sokaklardan geri geri gelirken, aslında ileri gittiğimizi, bizim için musibet değil büyük bir nasihat olduğunu gördük. Gelişmemizin en büyük sebeplerinden biri de, hiçbir ideolojiye dayanmadan sadece yetkinlikleri esas alan iyi bir ekip kurmamızdı. 16 metrekaredeyken de aynı olan birleştirici görüşümüz, zamanla çeşide ve müşterilerimize daha çok yansıdı.
Kitap satış hacminiz nasıl?
Türkiye’nin her şehrinden toplam 1,5 milyon üye kazandık. 2019 yılında günlük 7000 kargo gönderimi yapıyorduk. Bunun yanı sıra 2,5 milyon sipariş aldık ve 7,5 milyon kitap gönderdik.
E-Ticarete katılmaya ne zaman karar verdiniz?
2010’da bkmkitap.com girişiminde bulunduk ancak o dönemler anlamadığımız bir alan olduğu için dolandırıldık, olmadı. Yine pes etmedik. 2015’te sitemizi yeniden kurduk. FSM’deki 150 metrekare alanda, günde 3-5 siparişle başladık. Hedefimiz 1 milyon ciro, 1 milyon üyeydi. 2018’de hedeflerimizin hepsini tutturduk.
Pandemi sürecinde e-ticaret kitap okuma alışkanlığını artırdı mı?
Bu dönemde evinden çıkamayan vatandaşlar kendilerine daha fazla zaman ayırma fırsatı buldu. Bu süreçte kitap satışlarında yüzde 80 oranında artış oldu. Ayrıca puzzle satışları artış gösterdi. Türkiye Okuyor etkinliğiyle 1 milyondan fazla etkileşim aldık. Katılanları hediye kitaplarla buluşturduk. Okuma oranını yükselmek için müessese olarak taş üstüne taş koyabiliyorsak ne mutlu bize. Biz o yoldayız.

HER TÜRLÜ ÜRÜNÜMÜZÜ ÖNCE DEZENFEKTE EDİYORUZ

Covid-19 döneminde e-ticaret hacmi ve yoğunluğuna karşı nasıl önlemler aldınız?
3 şubedeki 300 personelimizi internete yönlendirdik. İşlerimiz büyük oranda internete kaydı. Geçen sene 7 milyon 500 bin kişiye kitap göndermiştik. Şu anda yıl bazına vurduğumuzda böyle gidersek iki katına çıkacak. Üç şube ve depolarımızda yaklaşık 5 milyon kitabımız var. Sadece kitap değil, puzzle ve zeka oyunları gibi çocuklara yönelik oyuncaklar da satıyoruz. Gönderime hazırladığımız her türlü ürünümüzü önce dezenfekte ediyoruz.
Mağazalarınızda müşteri ve çalışanlar için ne tür önlemler aldınız?
Mağazalarımıza el dezenfektanı yerleştirdik. Müşteriler kapıdan girdiği an dezenfektana ulaşabiliyor. Temizliği, havalandırılması azami özenle sürekli olarak yapılıyor. Çalışanlar için maske takma ve sosyal mesafeyi koruma zorunluluğumuz var.
Kitap sektöründe olma isteğinizin manevi bir yanı da var diyebilir miyiz?
Benim büyüdüğüm coğrafyada kitaba ulaşmak zordu. Şimdi bugünlere gelebildiysek hala kitaba ulaşamayan çocuklarımıza uzanan el olmak bizim asli görevimiz. Ben ‘kitap alamıyorum’ diyen çocuklara dayanamam. Bilirim o zorluğu. Elimizden geldiğince dezavantajlı bölgeler öncelikli olmak koşuluyla kitap bağışlarımız, eğitim için okullarımız yapılıyor. Bizim motivasyon kaynağımız ve başarımız ülkemizde kitabın ne kadar çok kişiye ulaştığıyla ilgili..
Ayrıca bu salgın hastalık sürecinde vatandaşlarımız yurtlarda karantinada beklerken onlarla empati kurduk ve onlar için ne yapabiliriz diye düşündük. Aklımıza onlara kitap hediye etmek geldi. Ve karantinadaki vatandaşlara dünya klasiklerinden kitaplar gönderdik.
Sağlık çalışanlarımızın da yanındayız. Bursa’da Şehir Hastanesine, Dörtçelik Çocuk Hastanesi’ne ve İşkur gibi kurumlara ihtiyaçları olan ateşölçer ve nabızölçer cihazları ulaştırdık.

GENİŞ BİR YÖNETİM EKİBİ KURDUK

Ticaret hayatında geleceğe dair izleyeceğiniz yol nedir?
İlk zamanlar ön yargılı yaklaşanlar olsa da, biz Bursa’da doğan ve büyüyen bir markayız, bundan da ayrıca gururluyuz. Şimdi de çok büyük bir lojistik merkezi yatırımı yaptık. Ayrıca buna ilave olarak geniş bir yönetim ekibi kurduk ve kitap sektöründe ülkemizin lider firması olmak için tüm çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
Son olarak ülkemizdeki kitap okuma oranları hakkında gözlemlerinizi almak isteriz.
Genel olarak bakarsak okuma oranı Türkiye’de yüzde 1 oranında deniliyor, bu orandan gidersek şimdiye kadar bütün kitapçıların batması lazımdı. Ben satın alma oranlarının yüzde 30’larda olduğunu düşünüyorum, kitapçıların yaşamasının en önemli nedeni budur. Ancak çok daha önemli bir tespitim var ki, o da alınan tüm kitapların da okunmadığıdır. Okuma isteğiyle alıp, okuyamadığı için vicdan azabı çekenler olduğu gibi, sevdiği bir ürün olarak hobi gibi kitap alanlar da var. Eğer tüm kitaplar okunuyor olsaydı, hem oran yükselirdi hem eğitim seviyemiz çok daha iyi halde olurdu. Umarım satın alma oranları gibi okuma oranını da yükselttiğimiz günleri görürüz.