Okullar açıldı işler açılmadı

Uzaktan eğitim modeli ile internet kullanımı artarken, bunu destekleyen elektronik cihaz ve e-ticarette de hareketlilik yaşandı. Ancak araç, gerek tedariki, kur ve gümrük vergilerindeki oranlar piyasayı zorluyor. Ekim ayında ürün tedarikindeki sorunun çözülmesi öngörülürken, sektör temsilcileri, ilerisi için yine de net konuşamıyor.
Okul kıyafet, araç ve gereçlerinin satışını yapan sektörler ise okulların açılmasını dört gözle bekliyor. Bu kesimde faaliyet gösterenler, bugüne kadar desteklerle ayakta kaldıklarını belirterek, nakit ve ödeme güçlüğü çektiklerini söylüyor. Destek bekleyen esnaf, kış ayının gelişi ile artacak harcamalarını nasıl karşılayacaklarını düşünüyor.
Bu arada pandemiden en çok etkilenenlerin başında gelen servis sektöründeki durum öğrenmek amacıyla her kanaldan ulaşmaya çalıştığımız Bursa Servis Aracı İşletmecileri ve Halk Otobüscüleri Odası ise haberimize katkıda bulunmadı.

BAYRAM ALIŞVERİŞİNİ ANDIRIRDI

Bursa Tarihi Çarşı ve Hanlar Birliği Başkanı Muhsin Özyıldırım, bu sene online eğitimin öne çıkmasıyla okul kıyafetleri satışında esnafın olumsuzluk yaşadığını söyledi. Okul öncesi güzel denilebilecek seviyelerde alışveriş olduğuna dikkat çeken Özyıldırım, “Bayram alışverişini andırırdı. Kitabından kalemine, kıyafetten, ayakkabı, çantaya kadar inanılmaz hareketlilik olurdu” diye konuştu.

YARIDAN FAZLA DÜŞTÜ

Bu dönemde hacimli alışverişlerin yapıldığını vurgulayan Özyıldırım, “Her ne kadar özel okullar özel müesseselere yönlendiriyor olsa da çarşılarımızda her okulun kıyafeti bulunuyor, herkesin alabileceği ayakkabı satılıyordu. Bu sene maalesef alışveriş zayıf geçiyor. Okul öncesi alışveriş oranında yarıdan fazla düşüş var” dedi.

YAPILANDIRMA BEKLİYORUZ

Zor bir zamandan geçildiğini hatırlatan Özyıldırım, bu dönemde desteklerin biraz daha artmasını beklediklerini kaydetti. Daha önce alınan SGK, stopaj, KDV’de iyileştirmeleri takdirle karşıladıklarını söyleyen Özyıldırım, “Daha önceden alınan kredilerin geri ödemesi gelmeye başladı. Vergilerin ödenmesi zorlaşıyor. Burada bir yapılandırma, iyileştirme, kolaylık bekliyoruz. Nişan, kına, nikâh kısıtlaması düğüncü diye tabir ettiğimiz çok geniş bir yelpazede yer alan sektörleri de etkiledi. Takı sektörü de dahil her türlü ticaret daraldı. İhtiyaçların karşılanamamış olması çarşıyı olumsuz etkiliyor” diye konuştu.

13 MART’TAN BU YANA KAPALIYIZ

Bursa Kantinciler Odası Başkanı Recep Çam, okulların açılmaması nedeniyle zor günler geçirdiklerini açıkladı. Okulların 13 Mart’ta kapatıldığını hatırlatan Çam, “O günden bu yana sadece kira ödenmiyor. Tek avantajımız bu. Diğer taraftan baktığımızda okullar bugün açılacak, yarın açılacak diye bekleye bekleye şu anda herkes evinde ne varsa onu yiyor. Büyükleri; anne, babası destekliyorsa geçinmeye çalışıyorlar” diye konuştu.

TEKRAR TEKRAR NASIL KREDİ VERİLECEK?

Konuyla ilgili daha önce Milli Eğitim Bakanlığı’na yazı yazdıklarını ifade eden Çam, ardından Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na yazı gönderdiklerini söyledi. Daha sonra konuyu Cumhurbaşkanlığı’na aktardıklarını belirten Çam, “Onlar da bizi esnaf kredilerine yönlendirdi. Üyelerimiz, sabıkalı. Tekrar tekrar nasıl kredi verilecek?” dedi.

ÇİFTE STANDART YAŞANIYOR

Şimdilik 12 Ekim’de ne olacağını beklediklerini söyleyen Çam, “Sağlık tabi ki önemli ama Türkiye’de şöyle bir sıkıntı var. Çifte standart yaşanıyor. Her taraf açık. Herkes gidiyor, geliyor, geziyor, tozuyor. Turizm sektörü çok güzel. Turistler geliyor. Rusya, Almanya’dan gelenler var. Onlarda yok ama bizim okullara gelince kapalı, açmayacaksınız. Tamam açmayalım ama en azından bir sorun, ‘Ne yiyip, içiyorsun?’ diye. Üyelerimizden 40 – 50 yaşlarında bu işi yapan arkadaşlarımız var. Bu kişi bu saatten sonra gidip, başka yerde çalışabilir mi? Yok. En azından asgari ücret gibi bir destek verilebilir. Kış geldi mağdursunuz gibi değerlendirilebilir” diye konuştu.

OKULLARIN AÇILMASINI BEKLİYORUZ

Kantincilerin psikolojisinin bozulduğunu ve kendilerini üvey evlat gibi hissettiklerini belirten Çam, “Göçmenlere bakılıyor. Dışarıdakilere destek oluyoruz ama önce kendimize bakmamız gerekmiyor mu? Çocuğuna süt alamayan üyemiz var. Okulların açılmasını bekliyoruz” dedi.

SATIŞ YAPMADAN KAPATIYORUZ

Bursa Matbaacılar ve Kırtasiyeciler Odası Başkanı Faik Gökay Erbasın, Mart ayından bu yana kırtasiyeci esnafının işinin çok zor olduğunun altını çizdi. Günlük satış olmadan kırtasiyeleri kapattıklarına dikkat çeken Erbasın, “Okulların açılmasını bekliyoruz. Şu an haftanın belli günü gidiyorlar. Bunun da çok faydası olmuyor. Her sokakta zincir marketler var. Kırtasiye malzemesi getiriyorlar. Bu da bizi zor duruma sokuyor. 365 gün kırtasiye hizmeti veren esnaf, 1 ayda öbür marketlerin kazandığını bile kazanamıyor. Milyoncu olarak tabir edilen yerlerde de ürünlerin satılması bizi zor durumda bırakıyor” şeklinde konuştu.

İŞ POTANSİYELİ YÜZDE 10 SEVİYESİNE DÜŞTÜ

Pandemi nedeniyle işlerinin yüzde 10 seviyelerine kadar gerilediğini söyleyen Erbasın, “Bununla ne dükkan kirasını, ne elektrik, ne de suyu karşılayabilirsin. Yanında eleman çalıştıranın işi daha zor. Mart ayından beri kırtasiyeci kenarda köşede olanla idare etti. Olmayan kredi ile ayakta durmaya çalışıyor” dedi.

ÖDEME ZAMANI GELDİ

Toptancılardan aldıkları malzemelerin ödeme döneminin geldiğini açıklayan Erbasın, imzalanan senetlerin bulunduğunu hatırlattı. Bu nedenle okulların açılmasını beklediklerini belirten Erbasın, “Ödemeler nedeniyle bu ay itibariyle esnafımız daha fazla sıkıntıya düşecek. Pandemi döneminde alınan kredilerin ödeme zamanı da geliyor. Elinde birikmişi varsa veya altını onu bozduracak. Para kazanmadığı gibi cepten para harcayacaklar” diye konuştu.

KIŞ GELİYOR MASRAFLAR ARTACAK

Üye sayısında düşüş yaşadıklarını ifade eden Erbasın, matbaacıların da aynı problemleri yaşadıklarına dikkat çekti. Esnafa düşük faizli en azından 6 ay ödemesiz, daha sonra ödemeli kredi şeklinde devletin yardımcı olabileceğini söyleyen Erbasın, “Başka türlü işin içinden çıkılacak gibi değil. Kime gitseniz aynı durumda, şikayetçi. Çoğu kırtasiyede devren satılık yazısı var mesela. Kapatanlar da var. Kış ayı geliyor, masraflar artacak. Doğalgaz, elektrik artacak. Bunlar da yük olacak. Esnafı rahatlatacak ekonomi programı olabilir. Vergi affı düşünülebilir. Sicil affı çok önemli. Esnafın bankalarda ilgili problemi var. Bununla ilgili bir çalışma yapılabilir” dedi.

TEKNOLOJİ MARKETLERİ KAPALI OLDUĞU İÇİN EKSTRA BİR TALEP OLDU

iPoint Teknoloji İletişim Bilişim Servis Elektronik Sanayi Limited Şirketi Genel Müdürü Ersin Toker, Mart ayı ile birlikte talep yoğunluğu başladığını belirterek, “O dönem uygun koşulları sağladık. Personelin bir kısmını gönderdik. İlaçlamalar yapıp, hijyen kurallarına bağlı kalarak mağazamızı açtık. Çoğu teknoloji market, AVM’lerde olduğu için kapalıydı. Ancak hayatımızı değiştiren olaylar olmadı. Teknoloji marketleri kapalı olduğu için ekstra bir talep oldu” diye konuştu.

SINIRLI ÜRÜN VAR

Şu dönemde sınırlı sayıda ürün olduğunu söyleyen Toker, “Sebebi de donanımlarda iyileştirme söz konusu. İşlemci sektöründe de revizyona gidiliyor. Bu nedenle üretimlerini durdurdular. Kovid19 zamanında iyileştirme ya da düzenleme oldu. Teknolojik olarak ileriye gitme için start verildi. Şimdi üreticiler; yeni ürünlerini, yeni teknoloji ile sunmak istiyorlar. Zarar ettikleri o periyodu teknoloji çalışmaları ile kapatmaya çalıştılar” dedi.

TALEP VAR AMA ÜRÜN TEDARİKİ ZOR

Tüketici tarafından şu anda talep bulunduğunu ancak istedikleri ürünü tedarik edemediklerini belirten Toker, tablet, ipad gibi ürünlerin şu anda elinde bulunmadığını kaydetti. Sistematik olarak ürünün yenileniyor olması ve giriş sayısındaki azalmadan dolayı bu durumun yaşandığını vurgulayan Toker, “Eski ürünle, yeni ürün arasında fiyat farkı çok olmayacağı için eski ürüne talep olmuyor. Dolayısıyla malı tedarik ederken ona göre ediyorlar. Talep var ama ürün yok. Ekim’e kadar bunun sürmesi öngörülüyor. Ancak bunu da çok kestirmek mümkün değil. Lojistik, hammadde maliyetleri, döviz kurları gibi birçok etken var” diye konuştu.

İŞ POTANSİYELİMİZ ARTTI

Yeşil Beyaz İletişim Sahibi Hazım İnandık, iş potansiyelinde artış olduğunu vurguladı. Online eğitimde bireysel hareket etmek gerektiğine dikkat çeken İnandık, “Her evde iki çocuk olduğu zaman ikinci bir bilgisayar alındı. Çünkü dersler çakışıyor. Bazıları tablet veya telefonla desteklemeye çalışıyor” dedi.

GÜMRÜK VERGİSİ VE KUR ARTIŞI OLUMSUZ ETKİLEDİ

İnternet satışında da büyük oranda artış yaşadıklarını vurgulayan İnandık, pandemi döneminde önemli oranda bir talep oluştuğunu yineleyerek, “Cihaz tarafında da tablet ihtiyacı, doğal olarak arttı. Ancak gümrüklerle cep telefonlarında büyük zam oldu. O insanları olumsuz etkiledi. En uygun cihaz bin 800 TL civarında. Aynı şekilde tablet fiyatları da yukarı doğru gitti. Kur artışı da etkiledi” diye konuştu.

ÜRÜN SIKINTISI VAR

Okul sürecinde iş potansiyellerinin yüzde 20 üstüne çıktıklarını ifade eden İnandık, ürün seçiminde velilerin bütçelerine göre hareket ettiklerini kaydetti. Ürün bulma konusunda sıkıntı yaşayabildiklerini de ekleyen İnandık, “Şu anda piyasada doğru düzgün webcam, tablet yok. Piyasada da böyle bir sıkıntı var maalesef” dedi.